กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ในปัจจุบันโรคมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมเป็นสาเหตุการตายจากโรคมะเร็งของสตรีในประเทศไทยซึ่งทำให้เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ โดยเฉพาะโรคมะเร็งปากมดลูกเป็นมะเร็งที่พบมากเป็น อันดับหนึ่งของมะเร็งในสตรี พบได้ถึง 3 คน ในประชากรหนึ่งแสนคน ในแต่ละปีมีผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งปากมดลูกเสียชีวิต ประมาณ 4,500 ราย ส่วนใหญ่มีอายุประมาณ 30-60 ปี ซึ่งที่ผ่านมาใช้วิธีการตรวจมะเร็งปากมดลูกด้วยการตรวจ Pap Smear ถึงแม้กระบวนการตรวจเพื่อค้นหามะเร็งปากมดลูก จะง่าย สะดวก ราคาถูก แต่ยังพบว่าสตรีจำนวนมากไม่เห็นความสำคัญ มีทัศนคติที่ไม่ดีต่อการตรวจ Pap Smear ส่วนโรคมะเร็งเต้านม ผู้ป่วยมักไม่มีอาการผิดปกติในระยะเริ่มต้น ดังนั้นจึงมีความจำเป็นและสำคัญที่ต้องทำการตรวจค้นหามะเร็งเต้านมในระยะเริ่มต้น การรักษามะเร็งเต้านมในปัจจุบันมีความก้าวหน้าไปมาก การค้นพบมะเร็งเต้านมในระยะเริ่มต้นสามารถรักษาให้หายขาดได้และการรักษาอาจทำได้โดยการตัดเฉพาะก้อนมะเร็งออกไม่จำเป็นต้องผ่าตัดทั้งเต้านม ในทางตรงกันข้ามหากไม่มีการตรวจค้นหามะเร็งเต้านม รอจนกระทั่งมีอาการผิดปกติ มะเร็งอาจแพร่กระจายไปยัง อวัยวะอื่น ๆ แล้ว และไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้
ในปี 2566-2569 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบาโงยบาแด ได้ดำเนินการคัดกรองค้นหาโรคมะเร็งปากมดลูกมีผลงานสะสม 3 ปี (2566-2568) เป้าหมาย 1,558 คน ได้รับการตรวจคัดกรองสะสม จำนวน 245 คน คิดเป็นร้อยละ 15.72 ซึ่งยังไม่ผ่านเกณฑ์ตัวชี้วัด การคัดกรองมะเร็งลำไส้ ในกลุ่มประชากรอายุ 50-70 ปี จำนวน 1,377 คน ได้รับการคัดกรองจำนวน 56 คน เป็นโรคมะเร็งทั้งหมด 35 ราย เป็นมะเร็งลำไส้ 3 รายคิดเป็นร้อยละ 8.57 และในปีงบประมาณ 2569 การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมด้วยตนเองกลุ่มเป้าหมาย 30-70 ปีจำนวน 1,708 ราย ได้รับการคัดกรองด้วยตนเองหรือเจ้าหน้าที่จำนวน472 ราย จะเห็นได้ว่า การตรวจคัดกรองฯยังทำไม่ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาได้ทัน จึงควรดำเนินการจัดทำโครงการคัดกรองมะเร็งปากมดลูก/มะเร็งลำไส้และมะเร็งเต้านม ปี 2569 ต่อไป