กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

1. บทนำและสถานการณ์ปัจจุบัน
ปัจจุบันสังคมไทยกำลังเผชิญกับความท้าทายที่ซับซ้อนและเชื่อมโยงกันใน 3 มิติหลัก ได้แก่ ปัญหาสิ่งแวดล้อม (ขยะล้นเมือง) ปัญหาสุขภาพ (สุขภาพจิตและกาย) และปัญหาเศรษฐกิจ (การขาดแคลนรายได้และทักษะอาชีพ)
- มิติสิ่งแวดล้อม : ปริมาณขยะในชุมชนเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดปัญหาการจัดการและส่งผลกระทบต่อสุขภาวะของประชาชน การมองขยะเป็น "ภาระ" แทนที่จะเป็น "โอกาส" ทำให้สูญเสียทรัพยากรที่มีค่าอย่างน่าเสียดาย
- มีติสุขภาพจิตและกาย : ความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจเป็นภัยเงียบที่คุกคามตุณภาพชีวิต การขาดกิจกรรมเชิงบวกเพื่อบำบัดและและผ่อนคลายจิตใจส่งผลให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) และปัญหาสุขภาพอื่นๆ
- มิติเศรษฐกิจและสังคม : ประชาชนจำนวนมากยังขาดทักษะอาชีพเสริมที่สามารถสร้างรายได้จากทรัพยากรที่มีอยู่ใกล้ตัว เพื่อเป็นหลักประกันความมั่นคงทางเศรษฐกิจในระยะยาว
2. หลักการและแนวคิดของโครงการ
โครงการ "ปั้นขยะบำบัดใจ สร้างรายได้ ห่างไกลโรค เพื่อชีวิตที่ยั่งยืน" เกิดขึ้นภายใต้หลักการบูรณาการองค์ความรู้และกิจกรรมเชิงสร้างสรรค์ เพื่อตอบโจทย์ความท้าทายทั้งสามมิติข้างต้น ด้วยแนวคิดหลัก 3 ประการคือ
- หลักการบำบัดด้วยศิลปะ (Art Therapy/Occupational Therapy) การลงมือประดิษฐ์งานฝีมือจากขยะรีไซเคิล เช่น การปั้น การถักทอ หรือการประดิษฐ์ซ้ำ เป็นกิจกรรมที่ช่วยให้ผู้เข้าร่วมได้ใช้สมาธิ จิตใจสงบ ผ่อนคลายความตึงเครียด และเกิดความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง (Self-esteem) ผ่านการสร้างสรรค์ผลงาน
- หลักการเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) การทำให้ความรู้และฝึกทักษะในการ "อัพไซคลิ่ง" (Upcycling)ขยะเหลือใช้ที่มีศักยภาพให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่าสูงและเป็นที่ต้องการของตลาด ซึ่งเป็นการลดปริมาณขยะและเปลี่ยนของเหลือทิ้งให้เป็นแหล่งรายได้ใหม่
- หลักการสร้างความยั่งยืน (Sustainability) การสร้างเครือข่ายและทักษะที่สามารถนำไปประกอบอาชีพเสริมได้อย่างยั่งยืนในระยะยาว ช่วยให้ประชาชนมีทสงเลือกในการสร้างรายได้ ไม่ต้องพึ่งพารายได้ทางเดียว ลดความเสี่ยงทางเศรษฐกิจ พร้อมทั้งมีสุขภาพกายและใจที่ดีจากการมีกิจกรรมเชิงบวก
3.เหตุผลและความจำเป็นในการดำเนินโครงการ
1. เพื่อส่งเสริมสุขภาพจิตและการที่ดี : กิจกรรมปั้นยะเป็นเครื่องมือในการเยียวยาจิตใจ (Mindfulness Activity) ช่วยให้ผู้เข้าร่วมลดความฟุ้งซ่าง บรรเทาความเครียด และใช้เวลาว่างให้เกิดปรัโยชน์ ห่างไกลพฤติกรรมเสี่ยงและโรคภัยไข้เจ็บที่มาพร้อมกับความเครียดเรื้อรัง
2.เพื่อสร้างทักษะอาชีพและเพิ่มรายได้: ผู้เข้าร่วมจะได้รับความรู้ทักษะเฉพาะทางในการเปลี่ยนขยะให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ขายได้จริง เช่น ของตกแต่งบ้าน ของที่ระลึก เป็นต้น อันเป็นการสร้างรายได้เสริม/รายได้หลักและยกระดับคุณภาพชีวิตของตนเองและครอบครัว
3.เพื่อส่งเสริมการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างสร้างสรรค์ เป็นการสร้างจิตสำนึกใหม่ต่อขยะในฐานะ "วัตถุดิบ" ไม่ใช่ "ของสกปรก" นำไปสู่การคัดแยกที่ดีขึ้นในครัวเรือน และช่วยลดภาระการจัดการขยะในชุมชนในภาพรวม
โครงการนี้จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการเป็นกลไกลสำคัญที่เชื่อมโยงการพัฒนาคน การพัฒนาเศรษฐกิจและพัฒนาสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกันอย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน