กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

มะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมเป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญของประเทศไทย ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตในสตรีไทยในลำดับต้น ๆ จากข้อมูลของกระทรวงสาธารณสุข พบว่า มะเร็งเต้านมเป็นมะเร็งที่พบมากที่สุดในเพศหญิง รองลงมาคือ มะเร็งปากมดลูก โดยมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในแต่ละปี ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์เมื่ออยู่ในระยะลุกลาม ทำให้การรักษายากและสิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย ทั้งในด้านเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว โดยทั้งสองโรคนี้ สามารถป้องกันและตรวจพบได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น หากมีการเฝ้าระวังและตรวจคัดกรองอย่างต่อเนื่อง โดยในปัจจุบันมีนวัตกรรมการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยตนเอง (Self-HPV Test)ซึ่งสามารถทำได้ง่าย ปลอดภัย และสะดวกที่บ้าน ช่วยเพิ่มโอกาสให้สตรีเข้าถึงการตรวจมากขึ้น ขณะเดียวกันการตรวจเต้านมด้วยตนเอง (Breast Self-Examination: BSE) ก็เป็นวิธีพื้นฐานที่ช่วยให้ผู้หญิงสามารถสังเกตความผิดปกติได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ ลดความรุนแรงของโรคเมื่อพบความผิดปกติและเข้ารับการรักษาได้ทันท่วงที
จากข้อมูลในพื้นที่ พบว่าในปี พ.ศ. 2566 มีสตรีในตำบลเข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกจำนวน 26 คน และในปี พ.ศ. 2568 เพิ่มขึ้นเป็น 76 คน รวมทั้งสิ้น 102 คน ผลการตรวจพบผู้มีผลบวก (Positive) จำนวน 11 คน ซึ่งได้ส่งต่อเพื่อตรวจเพิ่มเติมด้วยวิธี LBC (Liquid Based Cytology) เพื่อยืนยันผล พบผลผิดปกติจำนวน 2 คน แสดงให้เห็นถึงความจำเป็นในการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง และการส่งเสริมให้สตรีในชุมชนตระหนักถึงความสำคัญของการตรวจคัดกรอง
ในการนี้ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปึกเตียน จึงได้จัดทำ โครงการเฝ้าระวังมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านม ปีงบประมาณ 2569 ขึ้น เพื่อฝึกปฏิบัติการตรวจด้วยตนเอง ส่งเสริมพฤติกรรมการดูแลสุขภาพเชิงรุก และเพิ่มอัตราการตรวจคัดกรองในกลุ่มสตรีอายุ 30–60 ปี เพื่อป้องกัน ลดความรุนแรงของโรค และลดอัตราการเสียชีวิตจากมะเร็งทั้งสองชนิด ตลอดจนยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในชุมชนให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน