กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

๑. หลักการและเหตุผล (ระบุทีมาของการทําโครงการ ความจําเป็น และความสําคัญของโครงการ เพือทีจะสนับสนุนต่อไป)
กลุ ่มโรคไม่ติดต่อเรือรัง (Noncommunicable diseases: NCDs) เป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึงของ
โลก ซึงเป็นอาการของโรคทีไม่ได้มีสาเหตุจากพันธุกรรมหรือการติดเชือแต่เป็นสาเหตุทีมาจากการใช้ชีวิต มี
พฤติกรรมการปฏิบัติตัวทีไม่ถูกต้อง ได้แก่ มีพฤติกรรมการรับประทานอาหารทีไม่เหมาะสม ไม่มีการออกกําลัง
กาย เป็นต้น ซึงจากสถิติของกองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ปี ๒๕๖๒ พบว่า ปัญหา
อันดับหนึงของประชาชนไทยในด้านภาระโรคและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรในช่วงอายุ ๑๘-๔๐ ปี เกิดจากโรค
ไม่ติดต่อทีสําคัญ อันประกอบด้วย โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด โรคเบาหวาน ภาวะความดันโลหิต
สูง และโรคทางเดินหายใจอุดกันเรือรัง สอดคล้องกับผลสํารวจสุขภาพประชาชนไทย ครังที ๖ พ.ศ. ๒๕๖๒ -
๒๕๖๓ โดยมหาวิทยาลัยมหิดล และ สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข ซึงมีการตรวจสุขภาพ
ประชาชนทัวประเทศ สําหรับในกรุงเทพมหานคร มีการสํารวจ ๑๒ เขต จํานวนกลุ ่มเป้าหมาย ๒,๖๔๐ คน
พบว่า มีภาวะคอเลสเตอรอลสูง ร้อยละ ๒๗.๒ เทียบกับภาพรวมประเทศทีพบร้อยละ ๒๕.๔ ภาวะอ้วนลงพุง
พบร้อยละ ๕๖.๑ เทียบกับภาพรวมประเทศทีพบร้อยละ ๓๙.๔ โรคความดันโลหิตสูง พบร้อยละ ๑๒.๕ เทียบ
กับภาพรวมประเทศทีพบร้อยละ ๙.๕ ภาวะเสียงเบาหวานหรือเป็นโรคเบาหวาน พบร้อยละ ๑๓.๒ เทียบกับ
ภาพรวมประเทศทีพบร้อยละ ๑๐.๗ ซึงหมายความว่าคนในพืนทีกรุงเทพมหานครมีภาวะป่วยหรือมีความเสียง
ต่อการเป็นโรคไม่ติดต่อสูงกว่าคนทังประเทศ และจากสถิติของการเป็นโรคไม่ติดต่อรวมถึงพฤติกรรมการใช้
ชีวิต กลุ ่มทีเป็นจุดเริมต้นของการเข้าสู ่ภาวะเสียงมากทีสุดคือกลุ ่มคนวัยทํางาน เนืองจากเป็นกลุ ่มทีมีการ
เคลือนไหวน้อย มีพฤติกรรมการดําเนินชีวิตทีติดโต๊ะ ติดหน้าจอ เพราะต้องนังทํางานอยู ่หน้าจอคอมพิวเตอร์
เป็นเวลานาน มีพฤติกรรมเนือยนิง โดยการนังทีเนือยนิงเป็นระยะเวลานาน หรือภาวะทีต้นขาอยู ่ขนานกับพืน
ในขณะทีตืนนอน เช่น เวลานังทํางาน เป็นการใช้พลังงานค่อนข้างน้อยกว่า ๑.๕ METs (หน่วยวัดพลังงาน) ซึง
ลักษณะการใช้ชีวิตแบบนีจะนําไปสู ่การเป็นโรคไม่ติดต่อเรือรังและเมือเข้าสู ่การเป็นโรคแล้วจะเป็นโรคในระยะ
ยาวจนถึงขันการเสียชีวิตได้ การปรับเปลียนพฤติกรรมถือเป็นเรืองสําคัญอย่างมาก นอกจากจะเป็นการป้องกัน
การเกิดโรคตังแต่ต้นแล้ว ยังสามารถช่วยลดอัตราการเสียชีวิตได้มากยิงขึน การออกกําลังกายอย่างสมําเสมอ
และต่อเนืองมีประสิทธิภาพในการรักษาสุขภาพและเพิมคุณภาพชีวิต โดยไม่จําเป็นต้องใช้อุปกรณ์ทีซับซ้อน
หรือใช้พืนทีมาก เพียงใช้การเดินและวิงทีเพิมขึนจากเดิม พร้อมทังการปรับเปลียนพฤติกรรมการใช้ชีวิต การ
๑
ออกกําลังกายด้วยจะช่วยเพิมความแข็งแรงของกล้ามเนือแขน ขา ลําตัว และแกนกลางลําตัว รวมทังช่วย
เสริมสร้างระบบหัวใจและหลอดเลือด (งานวิจัยของ Klempel และคณะ ปี ๒๐๒๑)
จากการลงพืนทีของ กลุ่มสูงวัยนกอินทรีย์โดยการสํารวจข้อมูลภาวะสุขภาพของประชาชนวัย
ทํางาน ด้วยวิธีการสอบถามข้อมูลสมาชิกในกลุ่มสูงวัยนกอินทรีย์ จำนวน75 คน ทีมีความเสียงดังกล่าว มีภาวะเหนื่อยนิ่งสูงอย่างมาก เนืองจากรูปแบบการทํางานมีการใช้
แรงกายลดลง ประกอบกับคนในชุมชน ทัง ๒ ชุมชน มีพฤติกรรมการใช้ชีวิตทีมีการเคลื่อนไหวร่างกายน้อย ไม่มี
การออกกําลังกายภายในชุมชนอย่างเจาะจง มีพฤติกรรมชอบรับประทานอาหารหวานและขนมหรือผลิตภัณฑ์
แปรรูปทีมีสัดส่วนเป็นแป้งจํานวนมาก ด้วยค่าคลองชีพทีสูงบวกกับรายได้ของคนในชุมชนมีไม่มาก ไม่สามารถ
เข้าถึงอาหารทีดีต่อสุขภาพ จํานวนการออกกําลังกายการเคลื่อนไหวร่างกายทีน้อยเนืองจากไม่มีเวลา มี
ความเครียดสะสมจึงมีวิธีการคลายเครียดทีผิด ๆ ด้วยการสูบบุหรี่และวัฒนธรรมการดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเย็น
หลังกลับจากทีทํางาน ซึงสิงเหล่านีล้วนจะส่งผลต่อการเกิดโรค NCDs ได้ง่าย จึงจําเป็นทีต้องได้รับความรู ้ความ
เข้าใจและการดูแลสุขภาพทีถูกต้องในการปรับเปลียนพฤติกรรมให้เหมาะสมเพือป้องกันโรค NCDs
กลุ่ม สูงวัยนกอินทรีย์ เป็นกลุ่มทีมีสมาชิกและเครือข่ายทีอาศัยอยู ่ในหลายชุมชนและหลาย
เขตในพืนที่ จังหวัดชัยภูมิมีวัตถุประสงค์เพื่อขับเคลื่อนการดูแลสุขภาพของคนในชุมชนให้มีความรู ้ความเข้าใจเกียวกับการดูแล
สุขภาพทีดี โดยเล็งเห็นว่าการมีสุขภาพดี มีความสุข อายุยืนยาวเป็นสิงสําคัญต่อทุกคนทุกกลุ่มในการทีจะทํา
คุณประโยชน์ให้แก่สังคมและสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณค่า ทางกลุ่มเคยดําเนินกิจกรรมในการให้ความรู ้ด้าน
การดูแลสุขภาพ และจัดกิจกรรมสร้างความเข้มแข็งทางด้านจิตใจ ยังเคย
ในชือโครงการการออกกําลังกายโดยธรรมชาติชีวิต ให้มีสุขภาพทีดีเพือป้องกันโรคกลุ ่มทีไม่ติดต่อ
เรือรัง (NCDs) เภายใต้สังคมแห่งยุคดิจิทัล โดยดําเนินการส่งเสริมสุขภาพใน
กลุ ่มเป้าหมายวัยทํางานในจังหวัดชัยภูมิ จํานวน ๒๐๐ คน ผลสําเร็จในการดําเนินโครงการ คือ
กลุ ่มเป้าหมายทีเข้าร่วมโครงการร้อยละ ๘๐ มีผลของไขมันสะสมทีลดลง และร้อยละ ๘๐ มีค่า BMI ทีลดลง
ดังนันจึงจัดทําโครงการการสร้างเสริมสุขภาพในวัย
ทํางาน ขึน โดยจะดําเนินกิจกรรมให้ความรู ้โรคไม่ติดต่อเรือรังและป้องกันโรค โดยการออกกําลังกายและการ
ปรับเปลียนพฤติกรรมการใช้ชีวิตและสนับสนุนให้มีการออกกําลังกายอย่างต่อเนืองในทีทํางานและทีบ้าน พร้อม
ทังเปรียบเทียบผลการทดสอบสมรรถภาพร่างกายก่อนและหลังการเข้าร่วมโครงการ