กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

สถิติการตั้งครรภ์ในปัจจุบันมีมากขึ้น จากปีงบประมาณ 2568 พบว่าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแหร มีมารดาหลังคลอด 90 ราย มารับบริการฟื้นฟูมารดาหลังคลอด 60 ราย คิดเป็นร้อยละ 54 จะเห็นได้ว่ามารดาหลังคลอดยังขาดการดูแลด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ด้วยปัจจัยหลายๆอย่าง ได้แก่ ความยากลำบากในการเดินทางมารับบริการที่คลินิกแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแหร ปัญหาไม่มีคนเลี้ยงลูก และที่สำคัญยังขาดความรู้และไม่ทราบถึงประโยชน์ในการดูแลหลังคลอดด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยจึงไม่ค่อยให้ความสำคัญ
การตั้งครรภ์และการคลอดเป็นช่วงเวลาสำคัญของสตรี ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม โดยเฉพาะในช่วงหญิงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 และ มารดาหลังคลอด ซึ่งเป็นระยะที่ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมาก หญิงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 มักประสบปัญหาความไม่สุขสบาย เช่น ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ วิตกกังวล และมีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนก่อนคลอด ขณะที่มารดาหลังคลอดอาจมีปัญหาการฟื้นตัวของร่างกาย ความอ่อนล้า อาการปวดเมื่อย การไหลเวียนโลหิตไม่ดี รวมถึงปัญหาด้านอารมณ์และจิตใจ หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม อาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของมารดาและการเลี้ยงดูทารก
การดูแลสุขภาพมารดาในระบบสาธารณสุขจึงมีความจำเป็นต้องครอบคลุมทั้งการส่งเสริม ป้องกัน และฟื้นฟูสุขภาพอย่างต่อเนื่อง การแพทย์แผนไทยเป็นศาสตร์การแพทย์ที่มีองค์ความรู้และภูมิปัญญาไทยสืบทอดมาอย่างยาวนาน สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการดูแลหญิงตั้งครรภ์ระยะท้ายและมารดาหลังคลอดได้อย่างเหมาะสม เช่น การนวด การประคบสมุนไพร การทับหม้อเกลือ การอบสมุนไพร และการให้คำแนะนำด้านการดูแลสุขภาพตามวิถีไทย ซึ่งช่วยส่งเสริมการไหลเวียนโลหิต บรรเทาอาการปวดเมื่อย ช่วยให้ร่างกายผ่อนคลาย และส่งเสริมการฟื้นฟูสุขภาพโดยรวม นอกจากนี้ การเตรียมความพร้อมของหญิงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 ด้วยการให้ความรู้ด้านการดูแลสุขภาพก่อนคลอด การปรับตัวทางร่างกายและจิตใจ รวมถึงการดูแลตนเองหลังคลอด จะช่วยลดความวิตกกังวล เพิ่มความมั่นใจ และส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสม เมื่อเข้าสู่ระยะหลังคลอด มารดาจะสามารถฟื้นฟูสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน และสามารถปฏิบัติบทบาทมารดาได้อย่างเหมาะสม
แพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านแหร ได้เล็งเห็นความสำคัญของการบูรณาการการแพทย์แผนไทยเข้ากับระบบบริการสุขภาพมารดา เพื่อส่งเสริมและฟื้นฟูสุขภาพมารดาหลังคลอดและหญิงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 3 อย่างเป็นระบบ ต่อเนื่อง และเหมาะสมกับบริบทของชุมชนของหญิงตั้งครรภ์ไตรมาส 3 และมารดาหลังคลอด จำนวน 30 ราย อันจะนำไปสู่การพัฒนาคุณภาพชีวิตของมารดา ครอบครัว และส่งเสริมการใช้ภูมิปัญญาไทยในระบบสาธารณสุขอย่างยั่งยืน