กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัจจุบัน ระบบการดูแลสุขภาพของผู้ต้องขังในเรือนจำและการเข้าถึงบริการสุขภาพตามสิทธิของผู้ต้องขังในประเทศไทย พบว่าในภาพรวมของประเด็นปัญหาดังกล่าว เป็นปัญหาระดับนโยบายและกฎหมายในการบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพ ซึ่งหน่วยบริการสุขภาพที่รับผิดชอบการจัดบริการสุขภาพของประชากรที่รับสิทธิตามพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ต้องจัดให้มีบริการทางสุขภาพอย่างทั่วถึง ผู้ต้องขังถือเป็นประชากรกลุ่มหนึ่งที่รัฐบาลพึงต้องให้การดูแลตามสิทธิขั้นพื้นฐานที่ประชากรทุกคนพึงได้รับบริการจากรัฐ ในจำนวนนี้ผู้ต้องขังกลุ่มเปราะบาง ได้แก่ ผู้ต้องขังสูงอายุ ผู้ต้องขังพิการ ผู้ต้องขังหญิงที่ตั้งครรภ์ ผู้ต้องขังป่วยเรื้อรัง และผู้ต้องขังจิตเวช ฯลฯ เรือนจำและทัณฑสถานหลายแห่งจึงยังไม่สามารถจัดให้มีระบบสาธารณสุขมูลฐานที่รองรับและให้บริการด้านสุขภาพแก่ผู้ต้องขัง โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้ต้องขังที่เจ็บป่วยจำนวนมากไม่สามารถเข้าถึงบริการสุขภาพได้และหลายเรือนจำประสบปัญหามากขึ้นผู้ต้องขังเจ็บป่วยรุนแรงจนต้องนำส่งสถานพยาบาลนอกเรือนจำ
สุขภาพช่องปากมีผลกระทบต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของผู้ต้องขัง ทั้งด้านสุขภาพ อารมณ์ และสังคม โดยเฉพาะความรู้สึกเจ็บปวด โดยโรคที่พบในช่องปากที่นำมาสู่การสูญเสียฟันที่สำคัญ ได้แก่ โรคฟันผุ และโรคปริทันต์ซึ่งเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการดูแลอนามัยช่องปาก พฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดยปัจจัยเสี่ยงโรคฟันผุเกิดจาก ๒ สาเหตุคือ คราบจุลินทรีย์ และอาหารรสหวาน ส่วนโรคปริทันต์ มีสาเหตุจากคราบจุลินทรีย์และการสูบบุหรี่ ดังนั้นประชาชนทุกกลุ่มวัยควรดูแลอนามัยช่องปากเพื่อกำจัดปัจจัยเสี่ยง ได้แก่ คราบจุลินทรีย์ หลีกเลี่ยงอาหารรสหวาน น้ำอัดลม ขนมกรุบกรอบ การตรวจสุขภาพช่องปากเพื่อรับบริการส่งเสริมป้องกัน เช่น รับคำแนะนำในการใช้อุปกรณ์เสริมเพื่อดูแลอนามัยช่องปากตามจำเป็น เช่น ไหมขัดฟันแปรงซอกฟัน การทาฟลูออไรด์กรณีที่เสี่ยงฟันผุ รากฟันผุ การขูดหินปูนทำความสะอาดฟันป้องกันโรคปริทันต์ และรับบริการรักษาตามความจำเป็น เพื่อควบคุมแหล่งสะสมเชื้อโรคในช่องปาก และลดการสูญเสียฟัน สถานพยาบาล ทัณฑสถานหญิงสงขลา ได้ตระหนักและเล็งเห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการการส่งเสริมสุขภาพช่องปากสำหรับผู้ต้องขังในเรือนจำ/
ทัณฑสถานขึ้น เพื่อส่งเสริมให้ผู้ต้องขังใน ทัณฑสถานสามารถดูแลสุขภาพปากและฟันของตนเองได้อย่างถูกต้องเหมาะสมต่อไป