กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล (ระบุที่มาของการทำโครงการ)

วัณโรคเป็นโรคติดต่อสำคัญที่กำลังเป็นปัญหาสาธารณสุข เป็นสาเหตุของการป่วยและการตายในหลายๆ ประเทศทั่วโลก สาเหตุที่ทำให้วัณโรคกลับมามีปัญหาใหม่ทั่วโลกเนื่องจากการแพร่ระบาดของเอดส์ ความยากจน และการอพยพย้ายถิ่น และแรงงานเคลื่อนย้าย ส่งผลให้การแพร่ระบาดของวัณโรคมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น และตั้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ.๒๕๓๖ องค์การอนามัยโลกก็ได้ประกาศให้วัณโรคอยู่ในภาวะฉุกเฉินสากล และต้องการการแก้ไขอย่างเร่งด่วน สถานการณ์วัณโรคของโลกในปัจจุบัน องค์การอนามัยโลกรายงานว่า ๑ ใน ๓ ของ ประชากรทั่วโลกติดเชื้อวัณโรคแล้ว ความชุก (prevalence) ของผู้ป่วยวัณโรคมีประมาณ ๑๔.๔ ล้านคน (๒๑๙ ต่อแสนประชากร) ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นกลุ่มที่กำลังแพร่เชื้อ (highly infectious) และแต่ละปีมีผู้ป่วยรายใหม่ (incidence) ประมาณ ๙.๑๕ ล้านคน (๑๓๙ ต่อแสนประชากร) โดยร้อยละ ๙๕ อยู่ในประเทศที่กำลังพัฒนา ผู้ป่วยวัณโรคเสียชีวิตปีละประมาณ ๑.๖๕ ล้านคน (๒๕ ต่อแสนประชากร) (ร้อยละ ๙๘ อยู่ในประเทศที่ยากจน) จากรายงานขององค์การอนามัยโลกเมื่อปี พ.ศ.๒๕๕๑ ในกลุ่ม ๒๒ ประเทศที่มีปัญหาวัณโรค มีจำนวนผู้ป่วยรวมกันประมาณ ร้อยละ ๘๐ ของผู้ป่วยทั่วโลก และได้มีการจัดอันดับประเทศที่มีจำนวนผู้ป่วยมากตามลำดับ พบว่า ๓ ประเทศแรกที่มีผู้ป่วยวัณโรคมากที่สุดในโลกอยู่ในทวีปเอเชีย ซึ่งได้แก่ ประเทศอินเดีย จีน และอินโดนีเซีย สำหรับประเทศไทยนั้นจัดอยู่ในอันดับที่ ๑๘ ซึ่งจากการคำนวณทางระบาดวิทยา ในรายงานขององค์การอนามัยโลก คาดการณ์ว่า ประเทศไทยน่าจะมีความชุก (prevalence) ของวัณโรค ซึ่งหมายถึง มีผู้ป่วยวัณโรคทั้งสิ้น ประมาณ ๑๒๕,๐๐๐ ราย (๑๙๗ ต่อแสนประชากร) โดยเป็นผู้ป่วยรายใหม่ ทุกประเภท ปีละ ๙๐,๐๐๐ ราย (๑๔๒ ต่อแสนประชากร) และประมาณ ๔๐,๐๐๐ ราย เป็นผู้ป่วยที่เสมหะบวก (๖๒ ต่อแสนประชากร) เสียชีวิตปีละ ๑๓,๐๐๐ ราย (๒๐ ต่อแสนประชากร)

จังหวัดสตูลมีผู้ป่วยวัณโรคทุกประเภทได้รับการขึ้นทะเบียน ปี พ.ศ.๒๕๕๗-๒๕๖๒ จำนวน ๑๖๖, ๑๖๔, ๑๕๗, ๒๑๒, ๑๑๔ และ ....ราย ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโน้มการขึ้นทะเบียนใหม่ลดลง และในระหว่างนี้ยังพบผู้ป่วยขาดยาถึงร้อยละ ๒.๔, ๓.๐, ๕.๐, ๒.๓, ๓.๕ และ... ตามลำดับ และในอำเภอละงู พบผู้ป่วยวัณโรคที่ขึ้นทะเบียนเสมหะเป็นบวก (New m+) ในปี พ.ศ.๒๕๕๘-๒๕๕๙ จำนวน ๔๑ และ ๒๔ ราย และยังพบผู้ป่วยขาดยาที่มีแนวโน้มสูงขึ้น จาก ร้อยละ ๒.๔ เป็น ๖.๒ ในช่วงเวลาดังกล่าว และโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล พบผู้ป่วยที่ได้ขึ้นทะเบียนรักษาในปี ๒๕๖๐,๒๕๖๑ และ ๒๕๖๒ จำนวน ๗,๘ และ ๑๒ ราย จากสถานการณ์ดังกล่าวสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสตูลได้ออกมาตรการให้มีการคัดกรองวัณโรค อย่างน้อยปีละ ๑ ครั้ง ในประชาชน ๔ ประเภท ได้แก่ ผู้ร่วมสัมผัสผู้ป่วยในบ้าน ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง แรงงานต่างด้าว และผู้ต้องขังในเรือนจำ ตามมาตรฐานการดำเนินงานวัณโรค และจากข้อมูลย้อนหลังของผู้ป่วยวัณโรคในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากน้ำ พบว่า มีผู้ป่วยด้วยโรควัณโรคในกลุ่มผู้นำศาสนาหรือผู้จัดการมัยยิตในชุมชน จำนวน ๔ ราย ที่ป่วยเป็นวัณโรค จากสถานการณ์และความสำคัญของปัญหาดังกล่าว เพื่อให้เกิดการค้นหาผู้ป่วยในชุมชน และพัฒนาระบบบริการ การดำเนินอย่างมีส่วนร่วมของเครือข่าย ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและบรรลุตามเป้าหมาย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล จึงได้จัดทำโครงการอบรมปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพเครือข่ายด้านการเฝ้าระวังและคัดกรองวัณโรคในชุมชน และการป้องกันตนเองแก่ผู้จัดการมัยยิตในชุมชนให้ห่างไกลจากวัณโรค ปีงบประมาณ ๒๕๖๓ ขึ้น และมุ่งหวังให้เกิดกลไกในระดับชุมชน ในการเฝ้าระวังโรค สามารถแจ้งเจ้าหน้าที่และส่งต่อเพื่อทำการรักษาอย่างทันท่วงที ลดอัตราอุบัติการณ์ของโรค สู่ชุมชนสุขภาวะต่อไป