กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"รู้จักโรค รู้จักป้องกัน ลดเสี่ยงโรคเรื้อรังที่บ้านทุ่งโชน จังหวัดสงขลา" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลโคกม่วง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
รู้จักโรค รู้จักป้องกัน ลดเสี่ยงโรคเรื้อรังที่บ้านทุ่งโชน

บทคัดย่อ

โครงการ " รู้จักโรค รู้จักป้องกัน ลดเสี่ยงโรคเรื้อรังที่บ้านทุ่งโชน " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา รหัสโครงการ ระยะเวลาการดำเนินงาน 25 พฤษภาคม 2566 - 6 มิถุนายน 2566 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 11,589.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลโคกม่วง เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

กลุ่มโรค NCDs (Non-Communicable Diseases) หรือโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ยังคงเป็นปัญหาสุขภาพ อันดับหนึ่งของโลก ทั้งในมิติของจำนวนการเสียชีวิต และภาวะโรคโดยรวม จากรายงานข้อมูลขององค์การอนามัยโลก
พบประชากรทั่วโลกเสียชีวิตจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น สำหรับในประเทศไทยมีอัตราการเสียชีวิตจาก กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นอันดับต้น ๆ จากการรายงานข้อมูลของกองยุทธศาสตร์ และแผนงานสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขระหว่างปี พ.ศ. 2557 ถึง 2561 พบอัตราการตายอย่างหยาบอันมีสาเหตุมาจากโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ โดยในปี พ.ศ.2561 โรคไม่ติดต่อที่เป็นสาเหตุการตายสามอันดับแรก ได้แก่ โรคมะเร็งทุกประเภท รองลงมา คือโรคหลอดเลือดสมอง และโรคหลอดเลือดหัวใจ (อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์, 2562) และในจังหวัดสงขลา พบว่า ร้อยละของประชากร อายุ 35 ปี ขึ้นไป มีความเสี่ยงต่อโรคความดันโลหิตสูง เท่ากับร้อยละ 18.31 ในปี 2561
และ 16.04 ในปี 2562 และมีผู้ป่วยรายใหม่ด้วยโรคความดันโลหิตสูงในทุกกลุ่มอายุในปี พ.ศ. 2563 คิดเป็นอัตรา 800.85 ต่อประชากรแสนคน ในปี พ.ศ. 2564 คิดเป็นอัตรา 907.46 ต่อประชากรแสนคน และในปี พ.ศ. 2565 คิดเป็นอัตรา 935.50 ต่อประชากรแสนคนและในหมู่บ้านทุ่งโชน ตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา มีผู้ป่วยรายใหม่ด้วยโรคความดันโลหิตสูงในทุกกลุ่มอายุ ในปีพ.ศ. 2565 คิดเป็นอัตรา 992.28 ต่อประชากรแสนคน และพบผู้ป่วยรายใหม่ด้วยโรคเบาหวานในทุกกลุ่มช่วงอายุ ปีพ.ศ. 2563 คิดเป็นอัตรา 428.57 ต่อประชากรแสนคน ปีพ.ศ. 2564 คิดเป็น 305.50 ต่อประชากรแสนคน ปีพ.ศ. 2563 คิดเป็นอัตรา 330.76 ต่อประชากรแสนคน โดยมีปัจจัยเชิงลบด้านพฤติกรรมในประชากรที่แย่ลง คือ การบริโภคอาหารที่ไม่สมดุล การมีกิจกรรมทางกายที่ไม่เพียงพอ การมีความเครียดและพักผ่อนไม่เพียงพอ การสูบบุหรี่ และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (อรรถเกียรติ กาญจนพิบูลวงศ์, 2562) หากไม่ได้รับการแก้ไขจะนำไปสู่ปัญหาทางสังคมอันเนื่องมาจากอัตราการเสียชีวิตและทุพพลภาพของประชากรเพิ่มขึ้น และผลกระทบทางเศรษฐกิจ ซึ่งเกิดจากภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลเพิ่มขึ้นตามมา
จากการสำรวจข้อมูลพฤติกรรมสุขภาพโดยใช้แบบสอบถามและการสัมภาษณ์ประชากร หมู่ที่ 7 บ้านทุ่งโชน ตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา จำนวน 96 คน และฐานข้อมูลอัตราป่วยในรอบ 2 ปี จากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโคกม่วง พบว่า สมาชิกในชุมชนเจ็บป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นจำนวนมาก ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง 72 คน คิดเป็นอัตรา 115.94 ต่อประชากร 1,000 คน โรคเบาหวาน 27 คน คิดเป็นอัตรา 43.48 ต่อประชากร 1,000 คน และจากข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน หมวดที่ 1 ด้านสุขภาพ คนอายุ 35 ปีขึ้นไป ได้รับการตรวจสุขภาพประจำปี พบว่า จากการสำรวจทั้งหมด 335 คน ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน 146 คน คิดเป็นอัตรา 43.58 ตัวชี้วัดตามข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน หมวดที่ 5 ด้านค่านิยม คนในครัวเรือนที่ไม่ดื่มสุรา พบว่า จากการสำรวจทั้งหมด 518 คน ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน 58 คน คิดเป็นร้อยละ 11.20 ตัวชี้วัดตามข้อมูล ความจำเป็นพื้นฐาน และคนในครัวเรือนไม่สูบบุหรี่ พบว่า จากการสำรวจทั้งหมด 518 คน ไม่ผ่านเกณฑ์จำนวน 71 คน คิดเป็นร้อยละ 13.71 ตัวชี้วัดตามข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน และจากการสำรวจสอบถามพฤติกรรม การบริโภคของประชากรในชุมชน 96 คน พบว่า มีการควบคุมปริมาณอาหารและควบคุมอาหารประเภทหวาน มัน เค็มในแต่ละมื้อ ไม่เหมาะสม จำนวน 73 คน คิดเป็นร้อยละ 76.04 มีการรับประทานผักและผลไม้สดสะอาดเสมอ วันละอย่างน้อยครึ่งกิโลกรัม ไม่เหมาะสม จำนวน 64 คน คิดเป็นร้อยละ 66.67 ออกกำลังกายและเคลื่อนไหวต่อเนื่อง อย่างน้อย 30 นาที/วัน และออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 วันขึ้นไป ไม่เหมาะสม 39 คน คิดเป็นร้อยละ 40.62 พฤติกรรมจัดการความเครียดของตนเองที่ ไม่เหมาะสม จํานวน 43 คน คิดเป็นร้อยละ 44.79 พฤติกรรมการสูบบุหรี่ หรือสูดดมควันบุหรี่ ไม่เหมาะสม จํานวน 31 คน คิดเป็นร้อยละ 32.29 และพฤติกรรมการดื่มสุุรา หรือเครื่องดื่ม ที่มีแอลกอฮอล์ ไม่เหมาะสม จํานวน 25 คน คิดเป็นร้อยละ 26.04 ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวเป็นสาเหตุสำคัญ ของการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของคนในชุมชน ซึ่งโรคไม่ติดต่อเรื้อรังสามารถป้องกันได้จากการเสริมสร้างสุขภาพที่ดี และสร้างโอกาสสำหรับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เหมาะสมให้กับประชาชนในชุมชนทุกกลุ่ม จะช่วยทำให้กลุ่มป่วยสามารถ ดูแลตนเองได้เป็นอย่างดี กลุ่มปกติและกลุ่มเสี่ยงมีความตระหนักและใช้ประสบการณ์ ของผู้ป่วยคนอื่น ๆ ในชุมชนเป็นตัวอย่างและปรับใช้ในการดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสมไม่ก่อให้เกิดโรคก่อนวัยอันควร การแก้ไขปัญหาสุขภาพที่เกิดขึ้นในชุมชนต้องรณรงค์ให้ประชาชนปฏิบัติตัวให้ถูกต้อง โดยใช้ หลัก 3อ. 2ส. เช่น ลดอาหารที่มีรสหวาน มัน เค็ม รับประทานผักผลไม้มากขึ้น ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ หมั่นทำจิตใจให้สงบ ลด ละ เลิกบุหรี่และสุรา เปิดโอกาสในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน ทั้งผู้ป่วย กลุ่มเสี่ยง และกลุ่มปกติอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดการเกิดผู้ป่วยโรคเรื้อรังรายใหม่และช่วยให้ผู้ป่วยโรคเรื้อรังสามารถดูแลตนเองได้เหมาะสม ลดอัตราการเสียชีวิตได้ จากการทำประชาคมหมู่บ้าน ในวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 ที่ผ่านมา ประชาชนที่เข้าร่วม ประชาคมทั้งหมด 15 คน และประชาชนส่วนใหญ่ลงคะแนนเสียงถึงปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง 10 คน จากทั้งหมด 15 คน ซึ่งมีสาเหตุหลักมาจากพฤติกรรมการดูแลสุขภาพที่ไม่เหมาะสม ได้แก่ ขาดความรู้ความเข้าใจในการเลือก รับประทานอาหาร การขาดการออกกำลังกาย การสูบบุหรี่และการดื่มสุรา ส่งผลให้ผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ด้วยเหตุนี้ นักศึกษากลุ่ม 02/5 และ 02/6 คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ ร่วมกับสมาชิกในชุมชน ผู้นำชุมชน คณะกรรมการหมู่บ้าน และอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ได้ร่วมกันจัดทำโครงการ “รู้จักโรค รู้จักป้องกัน ลดเสี่ยงโรคเรื้อรัง ที่บ้านทุ่งโชน” โดยมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมความรู้ความเข้าใจในการดูแลสุขภาพของคนในชุมชน กิจกรรมการออกกำลังกาย และการคัดกรองโรค ในประชากรกลุ่มเสี่ยงและประชากรที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง อยู่เดิม เพื่อป้องกันและลดความรุนแรงของการเกิดโรค เพื่อให้สมาชิกหมู่ที่ 7 บ้านทุ่งโชน มีความรู้ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ดูแลตนเองในชีวิตประจำวันได้

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการได้รับการติดตามประเมินโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
2. เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการได้รับความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงและไขมันในเลือดสูง
3. เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามหลัก 3อ. 2ส.
4. เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถปฏิบัติการออกกำลังกายป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรังด้วยผ้าขนหนูและบาร์สโลบ

กิจกรรม/การดำเนินงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้ที่ถูกต้องในการดูแลสุขภาพตนเองตามหลัก 3อ. 2ส.
2. ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพของตนเอง บุคคลในครอบครัว และในชุมชนต่อไปได้
3. ผู้เข้าร่วมโครงการที่ได้รับการติดตามโรคความดันโลหิตสูง และโรคเบาหวานแล้วพบว่ามีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้รับการส่งต่อข้อมูล และเข้าสู่กระบวนการรักษาต่อไป
4. สามารถลดอัตราการป่วยของผู้ป่วยรายใหม่จากโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในชุมชน
5. ภาคีเครือข่าย และประชาชนทั่วไปมีส่วนร่วมในการพัฒนาหมู่บ้าน ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ลดโรค มีความตระหนักในการดูแลสุขภาพ และเกิดกระแสสุขภาพขึ้นในชุมชน
6. ประชาชนสามารถพึ่งพาตนเองในการสร้างเสริมสุขภาพ และป้องกันโรค

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น