กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมทักษะชีวิตเพื่อสุขภาพจิตสดใส วัยเรียนวัยรุ่นประจำปี 2568 จังหวัดตรัง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมทักษะชีวิตเพื่อสุขภาพจิตสดใส วัยเรียนวัยรุ่นประจำปี 2568

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการส่งเสริมทักษะชีวิตเพื่อสุขภาพจิตสดใส วัยเรียนวัยรุ่นประจำปี 2568 " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง รหัสโครงการ 68-L8291-02-17 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 มิถุนายน 2568 - 31 สิงหาคม 2568 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 29,550.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ตามยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561-2580 ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพย มีเป้าหมายการพัฒนา ที่สำคัญประการหนึ่ง คือ เพื่อพัฒนาคนในทุกมิติและในทุนทุกช่วงวัยให้เป็นคนดี เก่ง และมีคุณภาพ ให้คนไทย มีความพร้อมทั้งกาย ใจ สติปัญญา มีพัฒนาการที่ดีรอบด้านและมีสุขภาวะที่ดีในทุกช่วงวัย โดยปลูกฝังความเป็น คนดี มีวินัย พัฒนาทักษะความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ความสามารถในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน มีภูมิคุ้มกันต่อปัญหาหรืออาชญากรรมต่าง ๆ มีความคิดสร้างสรรค์ มีความสามารถในการ ทำงานร่วมกับผู้อื่น มีความยึดหยุ่นทางความคิด เสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดี ครอบคลุมทั้งด้าน กาย ใจ สติปัญญา และสังคม มุ่งเน้นการเสริมสร้างการจัดการสุขภาวะในทุกรูปแบบ ที่นำไปสู่การมีศักยภาพในการจัดการ สุขภาวะที่ดีได้ด้วยตนเอง พร้อมทั้งสนับสนุนให้ทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการสร้างเสริมให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดี และมีทักษะด้านสุขภาวะที่เหมาะสม รวมถึงส่งเสริมบทบาทการมีส่วนร่วมของภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรปกศรองส่วน ท้องถิ่น ครอบครัวและชุมชนในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ประกอบกับแผนแม่บทประเด็นที่ 11 การพัฒนา ศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต แผนย่อยการพัฒนาช่วงวัยเรียน/วัยรุ่น กำหนดเป้าหมายให้วัยเรียน/วัยรุ่น รู้จักคิด วิเคราะห์ รักการเรียนรู้ มีสำนึกพลเมือง มีความกล้าหาญทางจริยธรรม มีความสามารถในการแก้ปัญหา ปรับตัว สื่อสารและทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิผลตลอดชีวิตดีขึ้น มีความยึดหยุ่นทางความคิด มีทักษะชีวิต สามารถอยู่ร่วมและทำงานกับผู้อื่นได้ภายใต้สังคมที่เป็นพหุวัฒนธรรม ซึ่งส่วนสำคัญหนึ่งที่จะช่วยช่วยส่งเสริม การพัฒนาศักยภาพของคน นั่นคือ สุขภาพจิต (Mental Health) ซึ่งโดยธรรมชาติภาวะทางจิตใจมีการปรับเปลี่ยนแปลงตามสิ่งแวดล้อมที่อยู่รอบตัวของผู้นั้น ในโลกปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วทั้งทางด้าน เศรษฐกิจ สังคม วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีที่มีการพัฒนาการไปอย่างไม่หยุดยั้ง สุขภาพจิตของคนเราจึงต้องมีการปรับเปลี่ยนแปลงตาม นับเป็นความยากลำบากพอควรของมนุษย์ที่จะต้องปรับตัวปรับใจไปกับการเปลี่ยนแปลง   ปัญหาทางสุขภาพจิตที่พบได้บ่อยในวัยเรียน/วัยรุ่น เกิดจากภาวะต่างๆ เช่น การเปลี่ยนแปลงของร่างกายฮอร์โมน ความคิด ที่พัฒนาขึ้นตามช่วงอายุ กลโกงในโลกออนไลน์ ซึ่งเกิดขึ้นกับคนทุกเพศวัย แต่ในส่วนของวัยรุ่นเป็นกลุ่มที่ใช้มือถือบ่อย และเป็นกลุ่มที่มิจฉาชีพมองเป็นกลุ่มเป้าหมายใหญ่ ภัยร้ายจากกลโกงโลกออนไลน์ เช่น การพนันออนไลน์ เด็กติดเกมส์ และอีสปอร์ต กลั่นแกล้งและรังแกบนออนไลน์ ถูกล่อลวงโดยคนแปลกหน้า โจรกรรมข้อมูลออนไลน์เพื่อทำธุรกรรมทางการเงิน ล้วนเป็นสาเหตุการเกิดปัญหาสุขภาพจิตเด็กและเยาวชน เช่น ภาวะซึมเศร้า ที่อาจนำไปสู่การฆ่าตัวตายได้ ภาวะความวิตกกังวลหลาย ๆ ด้าน หรือ Generaized Andety มักจะแสดงออกโดยการโมโหและหงดหงิดง่าย โดยไม่รู้สาเหตุ อารมณ์ขึ้นๆลงๆ เหนื่อยง่ายทำให้ชาดสมาธิที่จะทำกิจกรรมที่ต้องทำเล่นน้อยลง พบปะเพื่อนน้อยลงทักษะชีวิต เป็นอีกหนึ่งทักษะที่มีความจำเป็นกับวัยรุ่นในศตววรรษที่ 21 เพราะนอกจากวัยรุ่น (มีช่วงอายุ 13-20 ปี) จะต้องเป็นผู้มีความรู้แล้ว ยังต้องเป็นผู้มีทัศนคติและจิตใจที่มั่นคง เพื่อพร้อมที่จะเผชิญกับการเปลี่ยนแปลง สามารถดูแลตนเองได้อย่างปลอดภัย และสามารถแก้ปัญหา หรือภาวะที่ต้องเผชิญในชีวิตประจำวันดังที่กล่าวมาข้างต้น องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้กำหนดทักษะชีวิตที่วัยรุ่นควรฝึกฝนเพื่อการเพิ่มขีดความสามารถจัดการกับชีวิตของตนเองได้เป็นอย่างดี เช่น การจัดการกับอารมณ์ (Coping with ernotion) เป็นความสามารถในกมณ์ของตนเองและผู้อื่น รู้ว่าอารมณ์มีผลต่อการแสดงพฤติกรรมอย่างไร รู้วิธีการจัดการกับอารมณ์ความโศกเศร้า ที่ส่งผลทางลบต่อร่างกายและจิตใจได้อย่างเหมาะสม ทักษะการจัดการกับความเครียด (with stress) เป็นความสามารถในการรับรู้ถึงสาเหตุของความเครียด รู้วิธีผ่อนคลายความเครียด และแนวทางการควบคุมระดับความเครียดเพื่อให้เกิดพฤติกรรมในทางที่ถูกต้องเหมาะสมและไม่เกิดปัญหา ซึ่งหมายถึงทั้งสุขภาพทางกายและทางใจ เป็นต้น ทั้งนี้ วัยรุ่นเป็นช่วงวัยของ การเจริญเติบโตและมีการพัฒนาในหลายๆด้าน เป็นช่วงระยะเวลาในการเปลี่ยนจากวัยเด็กไปสู่วัยผู้ใหญ่ มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายและการเติบโตทางด้านจิตใจอย่างรวดเร็วและเป็นวัยที่ได้รับอิทธิพลจากภายนอกมากกว่าพ่อแม่หรือครอบครัว วัยรุ่นจึงเป็นวัยจุดเปลี่ยนของชีวิตและเป็นช่วงเวลาในการพัฒนาศักยภาพด้านดีของตนเอง เป็นช่วงวัยที่ให้ความสำคัญกับภาพลักษณ์ การสร้างสัมพันธภาพระหว่างเพื่อน และการเสริมสร้างทักษะทางด้านสังคม (ที่มา : https://ww.yuvabadhanafoundation.org/th) สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จึงได้กำหนดนโยบายและจุดเน้นของประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 – 2568 เรื่องการเสริมสร้างความปลอดภัยของสถานศึกษา การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพของสถานศึกษา เพื่อให้เป็นพื้นที่ที่ปลอดภัย อบอุ่นมีความสุข เอื้อต่อการเรียนรู้ การสร้างเครือข่ายและกลไกในการดูแลความปลอดภัยให้กับผู้เรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา และสถานศึกษา การสร้างภูมิคุ้มกันผู้เรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา ไม่ให้เข้าไปข้องเกี่ยวกับยาเสพติดและ รับเรื่องร้องเรียน ร้องทุกข์ ดูแล ความปลอดภัยของผู้เรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาผ่านระบบ OBEC Safety Center ซึ่งเป็นระบบพัฒนาบุคลากรด้านความปลอดภัย สพฐ.ให้เป็นผู้มีความรู้และทักษะในการดำเนินงานด้านความปลอดภัยหน่วยงานสังกัด สพฐ. และสร้างความมั่นใจใน การนำทักษะความรู้ที่ได้รับจาการอบรมไปประยุกต์ใช้กับกลุ่มเป้าหมายทั้งครู นักเรียนและผู้ปกครอง สอดคล้องกับนโยบายของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาตรัง กระบี่ ที่กำหนดให้สถานศึกษาปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพของสถานศึกษาเพื่อให้เป็นพื้นที่ปลอดภัย อบอุ่น มีความสุข เอื้อต่อการเรียนรู้ มีการประเมินความเสี่ยงและมีแผนมาตรการกิจกรรมในการเสริมสร้างความตระหนักรู้ (Safety Awareness)หรือทักษะในการรับมือด้านความปลอดภัย (Safety Action) ในทุกรูปแบบและมีการดำเนินการตามแผนอย่างเป็นระบบ   โรงเรียนย่านตาขาวรัฐชนูปถัมภ์ ได้พบเจอนักเรียนที่มีปัญหาสุขภาพ ขาดการจัดการกับอารมณ์ของตนเองและผู้อื่น ส่งผลให้เกิดความเครียดและไม่สามารถแก้ปัญหาหรือหาวิธีการจัดการที่เหมาะสม และแสดงพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ส่งผลต่อสุขภาพกายและสุขภาพจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งปัญหาที่พบเจอคือโรคซึมเศร้าในวัยรุ่นวัยเรียน กลุ่มงานกิจการนักเรียนจึงได้ดำเนินการสำรวจภาวะซึมเศร้าในวัยเรียนตั้งแต่ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-6 พบว่ามีนักเรียนที่มีภาวะเสี่ยงในการเป็นโรคซึมเศร้าและนักเรียนบางคนก็เป็นโรคซึมเศร้าและอยู่ในการดูแลของแพทย์ในทุกระดับชั้นโดยแบ่งความรุนแรงเป็นระดับต่างๆ รวมทั้งโรงเรียนในเขตพื้นที่บริการยังมีปัญหาในเรื่องโรคซึมเศร้า โรคสมาธิสั้น โรคการเรียนรู้บกพร่อง (Learning disorder) ซึ่งนักเรียนเหล่านี้มีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปีและจะเป็นกลุ่มที่เมื่อจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 แล้วจะเข้ามาศึกษาต่อในระดับชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนย่านตาขาวรัฐชนูปถัมภ์ต่อไป
โรงเรียนย่านตาขาวรัฐชนูปถัมภ์ซึ่งเป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษและเป็นโรงเรียนดีประจำอำเภอย่านตาขาว อีกทั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาว ได้ตระหนักและเล็งเห็นถึงความสำคัญในการดำเนินงานทางการศึกษาที่มุ่งเน้นความปลอดภัยในสถานศึกษาตามยุทธศาสตร์ชาติและนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อลดความสูญเสียป้องกันความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้น และได้เตรียมความพร้อมที่เปรียบเสมือนเป็นอาวุธให้กับนักเรียน ให้มีความรู้ความสามารถในการเตรียมพร้อมป้องกันภัยคุกคามในรูปแบบใหม่สอดคล้องกับนโยบายสถานศึกษาปลอดภัยในทุกรูปแบบ จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมทักษะชีวิตเพื่อสุขภาพจิตที่สดใสของวัยเรียนวัยรุ่น ประจำปีงบประมาณ 2568 ซึ่งปัญหาสุขภาพจิตหากไม่เร่งดำเนินการในการป้องกันหรือแก้ไข อาจส่งผลรุนแรงในระยะยาวต่อสุขภาพทั้งกายและจิตใจในการพัฒนาตนเองอย่างเต็มกำลังความศักยภาพ

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้เกี่ยวกับการป้องกันและแก้ปัญหาด้านสุขภาพจิตของนักเรียน (วัยรุ่นวัยเรียน)
2. นักเรียนแกนนำสามารถนำเทคนิคการให้คำปรึกษาเบื้องต้น เกี่ยวกับโรคซึมเศร้า ไปใช้ในการให้คำปรึกษาให้กับเพื่อนพี่น้องได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
3. เพื่อให้นักเรียนแกนนำที่เข้าร่วมโครงการ นักเรียนโรงเรียนเครือข่าย นำความรู้ไประยุกต์ใช้ ในการดำเนินชีวิตให้ปลอดภัยตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น เช่น ภาวะซึมเศร้า ภาวะเครียด ปัญหาด้านสุขภาพจิตอื่นๆ เช่น โรคซึมเศร้า โรคสมาธิสั้น โรคการเรียนรู้บกพร่อง (Learning disorder) สามารถจัดการปัญหาของตนเองได้อย่างสร้างสรรค์

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรม สุขภาพจิตสดใสห่างไกลความเศร้า
2. กิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการสร้างเครือข่ายแกนนำเยาวชนสดใส หัวใจ เลิฟแคร์
3. กิจกรรมจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ นิทรรศการ ลูกอมหลากสี

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้เกี่ยวกับการป้องกันและแก้ปัญหาด้านสุขภาพจิตของนักเรียน (วัยรุ่นวัยเรียน)
   
2. นักเรียนแกนนำ ที่เข้าร่วมกิจกรรม มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับทักษะชีวิตที่จำเป็นรู้จักนำเทคนิคในการให้คำปรึกษาเบื้องต้น เกี่ยวกับโรคซึมเศร้า ไปใช้ในการให้คำปรึกษาให้กับเพื่อนพี่น้องได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
   
3. นักเรียนแกนนำที่เข้าร่วมโครงการ นักเรียนโรงเรียนเครือข่าย นำความรู้ไประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต ให้ปลอดภัยตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้น เช่น ภาวะซึมเศร้า ภาวะเครียด ปัญหาด้านสุขภาพจิตอื่นๆ เช่น โรคซึมเศร้า โรคสมาธิสั้น โรคการเรียนรู้บกพร่อง (Learning disorder) สามารถจัดการปัญหาของตนเองได้อย่างสร้างสรรค์
   
4. เพื่อให้นักเรียนแกนนำ ที่เข้าร่วมกิจกรรม มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับทักษะชีวิตที่จำเป็นในโลกยุคใหม่ ภาวะและภัยร้ายในรูปแบบต่างๆ ทำให้เกิดปัญหาทางสุขภาพจิตเพิ่มขึ้น
5. สร้างแกนนำนักเรียนพี่ช่วยน้อง เพื่อนช่วยเพื่อน ชาว YP สดใส หัวใจ เลิฟแคร์

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น