จากการที่ทาง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปันแตร่วมกับกองทุนหลักประกันสุขภาพตำบลปันแตได้เล็งเห็นความสำคัญของสุขภาพเกษตรกรในพื้นที่ตำบลปันแต จึงได้จัดทำโครงการตรวจสารเคมีตกค้างในเลือดของเกษตรกรกลุ่มเสี่ยง ตำบลปันแต ปีงบประมาณ ๒๕๖๑ ขึ้น อย่างต่อเนื่อง เพื่อให้เกษตรกรกลุ่มเสี่ยงในพื้นที่รับผิดชอบได้รับการตรวจสุขภาพและเจาะเลือดเพื่อหาสารเคมีตกค้างในกระแสเลือด ว่าอยู่ในระดับใด เพื่อเฝ้าระวังและรักษา เนื่องจาก ตำบลปันแต เป็นตำบลหนึ่งที่ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพในภาคเกษตรกรรมโดยมีพื้นที่ ที่ใช้ในการเกษตร ซึ่งประกอบไปด้วย การทำนาปี ทำสวนยางพารา พืชล้มลุกทางการเกษตรอีกหลายชนิด ผลกระทบจากการใช้สารเคมีในการควบคุมและกำจัดศัตรูพืชจึงกระจายและขยายเป็นวงกว้าง และยังอยู่ในระดับที่รุนแรง และสูงในปีงบประมาณ ๒๕๕๘ จากการเจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๑ พบว่า ปกติ ร้อยละ ๒.๕๐ ปลอดภัย ร้อยละ ๕๐.๘๓ เสี่ยง ร้อยละ ๓๕.๐๐ และไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๑๑.๖๗ กรณีพบว่า เสี่ยงและไม่ปลอดภัยในครั้งที่ ๑ เจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๒ พบว่า ปลอดภัย ร้อยละ ๓๑.๔๓ เสี่ยง ร้อยละ ๕๔.๒๙ ไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๑๔.๒๘ ต่อมา ในปีงบประมาณ ๒๕๕๙ จากการเจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๑ พบว่า ปกติ ร้อยละ ๕.๙๓ ปลอดภัย ร้อยละ ๖๑.๒๖ เสี่ยง ร้อยละ ๒๕.๖๙ และไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๗.๑๒ กรณีพบว่า เสี่ยงและไม่ปลอดภัยในครั้งที่ ๑ เจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๒ พบว่า ปลอดภัย ร้อยละ ๒๘.๑๒ เสี่ยง ร้อยละ ๓๑.๒๕ ไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๔๐.๖๓ ในปีงบประมาณ 256๐ จากการเจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๑ พบว่า ตรวจสารเคมี จำนวน 74 คน ปลอดภัย จำนวน 65 คน คิดเป็นร้อยละ 87.84 มีความเสี่ยง จำนวน 6 คน คิดเป็นร้อยละ 8.11 และไม่ปลอดภัยจำนวน 3 คน คิดเป็น ร้อยละ4.05 กรณีพบว่า เสี่ยงและไม่ปลอดภัยในครั้งที่ ๑ เจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๒ มารับการตรวจจำนวน ๓ คน พบว่า มีความเสี่ยง จำนวน 3 คน ร้อยละ 100 จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นได้ว่า เกษตรกรในเขตตำบลปันแต ที่มีสารเคมีในเลือดในระดับที่เสี่ยง และไม่ปลอดภัย เจาะเลือดครั้งที่ ๒ ยังคงมีสารเคมีในเลือดสูงอยู่ ซึ่งผลจาการดำเนินการตามวัตถุประสงค์โครงการ ดังนี้
๑. เกษตรกลุ่มเสี่ยง ได้รับการตรวจสารเคมีในเลือด ร้อยละ ๖๗.๙๖ มีผลดังนี้
๑.๑ เจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๑ พบว่า ปกติ ร้อยละ ๗.๑๔ ปลอดภัย ร้อยละ ๑๗.๑๔ เสี่ยง ร้อยละ ๔๕.๗๒ และไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๓๐.๐๐
๑.๒ กรณีพบว่า เสี่ยงและไม่ปลอดภัยในครั้งที่ ๑ เจาะเลือดเกษตรกรโดยใช้กระดาษ Reactive paper ครั้งที่ ๒ พบว่า ปกติ ร้อยละ ๑๓.๓๓ ปลอดภัย ร้อยละ ๒๖.๖๗ เสี่ยง ร้อยละ ๕๓.๓๓ และไม่ปลอดภัย ร้อยละ ๖.๖๗
๒.เกษตรกลุ่มเสี่ยง ที่มีระดับสารเคมีในเลือดระดับไม่ปลอดภัยได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทุกราย โดยได้ทำการคัดกรองตามแบบประเมินความเสี่ยงในการทำงานของเกษตรกรจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช นบก.1 เพื่อทราบถึงพฤติกรรมการใช้สารเคมีของแต่ละบุคคล นอกจากนี้ยังให้ความรู้โดยใช้สื่อจากแผ่นพับการล้างผักที่ถูกวิธี และแผ่นพับการใช้สมุนไพรล้างพิษ เจาะจงเป็นรายบุคคล ผู้ที่มีระดับสารเคมีระดับเสี่ยงและไม่ปลอดภัยทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปันแตจะจ่ายยาผงรางจืดชงรับประทาน ๑ เดือน แล้วนัดมาเจาะเลือดซ้ำครั้งที่ ๒ เพื่อเฝ้าระวังต่อไป
๓.เกษตรกลุ่มเสี่ยง เสี่ยงและไม่ปลอดภัย มีระดับสารเคมีในเลือด เกณฑ์ปกติและปลอดภัย ร้อยละ ๔๙.๐๐
-๒-
2.ผลสัมฤทธิ์ตามวัตถุประสงค์/ตัวชี้วัด
บรรลุตามวัตถุประสงค์ของโครงการ
ไม่บรรลุตามวัตถุประสงค์ของโครงการ เพราะ.......................................................................
3.การเบิกจ่ายงบประมาณ
งบประมาณที่ได้รับการอนุมัติ ๓,๒๗๐ บาท ดังนี้
๑. ค่าชุดตรวจสารเคมีตกค้างในเลือด 3 ชุด ชุดละ ๙๕๐ บาท เป็นเงิน 2,850 บาท
๒. ค่าถ่ายเอกสารแบบประเมินความเสี่ยงในการทำงานของเกษตรกรจากการสัมผัสสารเคมี
กำจัดศัตรูพืช นบก.1 หน้า-หลัง แผ่นละ ๑ บาท จำนวน 140 ชุด เป็นเงิน 140 บาท
๓. ค่าถ่ายเอกสารแผ่นพับการล้างผักที่ถูกวิธี หน้า-หลัง แผ่นละ ๑ บาท จำนวน 140 ชุด เป็นเงิน 140 บาท
๔. ค่าถ่ายเอกสารแผ่นพับการใช้สมุนไพรล้างพิษ หน้า-หลัง แผ่นละ ๑ บาท จำนวน 140 ชุด เป็นเงิน 140 บาท
งบประมาณเบิกจ่ายจริง ๓,๒๗๐ บาทคิดเป็นร้อยละ 100
งบประมาณเหลือส่งคืนกองทุนฯ............. .-........................บาท คิดเป็นร้อยละ-
4.ปัญหา/อุปสรรคในการดำเนินงาน
ไม่มี
มี
ปัญหา/อุปสรรค(ระบุ)
๑.ข้อมูลเกษตรกรกลุ่มเสี่ยงยังไม่ชัดเจน บางคนเลิกใช้ไปแล้ว บางคนใช้เฉพาะยาฆ่าวัชพืช ทำให้ข้อมูลคลาดเคลื่อน
๒.เกษตรกรกลุ่มเสี่ยงไม่มารับบริการเจาะเลือดในวันเวลาที่นัดหมาย ทำให้ต้องนัดหลายครั้ง
แนวทางแก้ไข(ระบุ)
๑.ให้บริการเจาะเลือดในหมู่บ้านร่วมกับคัดกรองโรคเบาหวานลดความเจ็บปวดจากการเจาะเลือด และให้ความสะดวกกับผู้มารับบริการ
ลงชื่อ...............................ผู้รายงาน
(นางสาวพอตา เกตุจิรัฐิติกาล)
ตำแหน่ง นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ
วันที่ ๒ สิงหาคม 256๑