กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

สถานการณ์โรคอ้วนที่กำลังทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้นนี้ มีที่มาที่ไปจากหลายสาเหตุด้วยกัน ทั้งปัจจัยในระดับปัจเจกบุคคล และปัจจัยสิ่งแวดล้อมเชิงโครงสร้างทางกายภาพ เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมด้วยวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป ลักษณะการทำงานที่ใช้แรงงานน้อยลง รวมถึงการเดินทางคมนาคมติดต่อสื่อสารที่สะดวกสบายกว่าแต่ก่อน ทำให้คนไทยโดยเฉพาะในสังคมเมือง มีการเคลื่อนไหวร่างกายและมีกิจกรรมทางกายที่ลดลง ใช้เวลาในแต่ละวันไปกับหน้าจอคอมพิวเตอร์ โทรทัศน์หรือโทรศัพท์ และการเดินทางบนท้องถนน ซึ่งมีการเคลื่อนไหวค่อนข้างน้อยเป็นส่วนใหญ่ในแต่ละวัน หากไม่นับเวลานอน (ประมาณ 8.4 ชั่วโมง) โดยเฉลี่ยคนไทยใช้เวลากับการทำกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวร่างกายน้อยมากถึง13.3 ชั่วโมงขณะที่ การใช้พลังงานจากกิจกรรมทางกายและการออกกำลังกายมีแนวโน้มลดลง แต่การรับพลังงานจากการบริโภคอาหารและเครื่องดื่มกลับมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นและเกินความต้องการ “ภาวะน้ำหนักเกินและอ้วน” เป็นสาเหตุสำคัญที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคและภาวะแทรกซ้อนอื่นซึ่งล้วนส่งผลกระทบด้านลบต่อคุณภาพชีวิตและความสุขในการใช้ชีวิตของคนไทยในประเทศไทยเองเริ่มเห็นแนวโน้มนี้อย่างชัดเจนเช่นเดียวกัน โดยกลุ่มที่น่าเป็นห่วงคือ ผู้หญิงไทย ที่มีการสูญเสียปีสุขภาวะจากน้ำหนักเกินและโรคอ้วนมากกว่าผู้ชายเกือบเท่าตัว และที่สำคัญคือ ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนได้กลายเป็นปัจจัยเสี่ยงอันดับ 1 ที่ส่งผลต่อสุขภาพของผู้หญิงในปัจจุบัน นอกจากนั้น การสูญเสียปีสุขภาวะจากโรคอ้วนยังส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ เพราะต้องใช้ทรัพยากรดูแลรักษาผู้ที่ป่วยจากโรคอ้วน และยังต้องสูญเสียกำลังแรงงานจากความเจ็บป่วยหรือการตายก่อนวัยอันควรอีกด้วยภาวะน้ำหนักเกินและอ้วน ที่พบในชุมชนหมู่ที่ 2 บ้านท่าแลหลา ตำบลกำแพง มีอยู่จำนวนมากและมีความเสี่ยงด้านสุขภาพที่เกิดจากโรคอ้วน ในปี 2559- 2560 พบประชากรในชุมชนเป็นโรคเบาหวาน จำนวน 43 ราย และโรคความดันโลหิตจำนวน 110 ราย ซึ่งในจำนวนนี้พบผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนรวมอยู่ด้วย สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากนิสัยในการรับประทานอาหารขาดการออกกำลังกายถ้ารับประทานอาหารมากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ แต่ได้ออกกำลังกาย บ้างก็อาจทำให้อ้วนช้าลง แต่หลายคนที่รับประทานพอดีหรือมากกว่าความต้องการของร่างกายแล้วนั่ง ๆ นอน ๆ โดยไม่ได้ยืดเส้นยืดสายออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมใด ๆ ในไม่ช้าจะเกิดการสะสมเป็นไขมันในร่างกายอายุเมื่อมีอายุมากขึ้นก็มีโอกาสอ้วนง่ายขึ้นทั้งเพศชายและเพศหญิง ซึ่งอาจเนื่องมาจากการใช้พลังงานน้อยลง และรวมทั้งกรรมพันธุ์ถ้าพ่อและแม่อ้วนทั้งสองคนลูกจะมีโอกาสอ้วนได้ถึงร้อยละ 80 ฉะนั้นจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องให้ความสำคัญเกี่ยวกับปัญหาดังกล่าว เพื่อป้องกันการเกิดโรคแทรกซ้อนต่างๆ ดังนั้นอาสาสมัครสาธารณสุข หมู่ที่ 2 บ้านท่าแลหลา เห็นความสำคัญในการสร้างเสริมสุขภาพและมีความมุ่งมั่นในการลดน้ำหลักและรอบเอว จึงได้จัดทำโครงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดอ้วน ลดโรค ในชุมชนหมู่ที่ 2 บ้านท่าแลหลา เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ส่งเสริมกิจกรรมทางกายโดยการเต้นแอโรบิค ปั่นจักรจาน และให้ความรู้เกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามหลัก 3 อ. ติดตามผลผู้เข้าร่วมโครงการเพื่อประเมินสุขภาพ

1. 1.เพื่อให้แกนนำอาสาสมัครสาธาณสุขและประชาชนที่เข้าร่วมโครงการ มีความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดค่า BMI และรอบเอวที่เหมาะสม
2. 2.เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วน สามารถลดค่า BMI และรอบเอวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมได้

1. กิจกรรมที่ 2 ส่งเสริม สนับสนุนการออกกำลังกายเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
2. กิจกรรมที่ 1 อบรมให้ความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน แก่ประชาชนกลุ่มเป้าหมายและแกนนำ อสม.
3. กิจกรรมที่ 3 ขั้นติดตามและประเมินผลทำการติดตามกำกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและผลลัพธ์ต่อสุขภาพ โดย
4. จัดทำรูปเล่มรายงาน

1. ขั้นเตรียมการ

• เขียนโครงการเพื่อขออนุมัติงบประมาณจาก กองทุนฯ อบต.กำแพง
• ประสานงานกับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข/วิทยากรเพื่ออบรมให้ความรู้

1. ขั้นดำเนินงาน

กิจกรรมที่ 1 อบรมให้ความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน แก่ประชาชนกลุ่มเป้าหมายและแกนนำ อสม.

• วัดค่า BMI และรอบเอว ก่อนเข้าร่วมโครงการ

• ประเมินก่อนการเข้าร่วมโครงการเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพโดยใช้แบบสอบถามความรู้ เรื่องอาหาร ออกกำลังกายและอารมณ์ (3 อ.) และแบบสอบถามการปฎิบัติตนเรื่อง อาหาร ออกกำลังกาย และอารมณ์

• ให้ความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน ธงโภชนาการ การเลือกรับประทานอาหารตามโซนสี

• ให้ความรู้เกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามหลัก 3 อ.
  

• สอน/สาธิต การทำอาหารเมนูเพื่อสุขภาพ

• สอน/แนะนำการใช้สมุดคู่มือบันทึกสุขภาพและพฤติกรรมเพื่อติดตามตนเอง

กิจกรรมที่ 2 ส่งเสริม สนับสนุนการออกกำลังกายเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ

• รณรงค์การออกกำลังกายตามความสมัครใจของผู้เข้าร่วมโครงการ เช่น ปั่นจักรยาน เต้นแอโรบิค เป็นต้น

• ออกกำลังกายในช่วงเวลา 17.00 – 18.00 น. เป็นประจำทุกวัน

• กรณีผู้เข้าร่วมโครงการที่ไม่ผ่านการประเมิน ผู้ดูแลระบบมีการปรับเปลี่ยนกิจกรรมให้เหมาะสมในแต่ละราย และกรณีที่ได้ดำเนินการขั้นต้นแล้วยังไม่ผ่านการประเมิน ผู้ดูแลส่งพบผู้เชี่ยวชาญต่อไป

กิจกรรมที่ 3 ขั้นติดตามและประเมินผลทำการติดตามกำกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและผลลัพธ์ต่อสุขภาพ โดย

• ประชุมถอดบทเรียนของผู้เข้าร่วมโครงการ เสนอแนวคิด ผลลัพธ์หลากหลายด้านของรายบุคคลและกิจกรรม เป็นต้น

• ติดตาม/ประเมินผลลัพธ์การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของผู้เข้าร่วมโครงการ1 เดือน/ครั้ง จำนวน 5 ครั้ง

• ประเมินผลโดยใช้แบบสอบถามการปฎิบัติตนและสอบถามทัศนคติเรื่อง อาหาร ออกกำลังกาย และอารมณ์หลังเข้าร่วมโครงการ

• ติดตามอัตราโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากโรคอ้วนของประชาชนในชุมชน

1. แกนนำอาสาสมัครสาธาณสุขและประชาชนที่เข้าร่วมโครงการ มีความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อลดค่า BMI และรอบเอวที่เหมาะสม
2. แกนนำอาสาสมัครสาธาณสุขและประชาชนที่เข้าร่วมโครงการที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนสามารถลดค่า BMI และรอบเอวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมได้