ในปัจจุบันจากสถิติการป่วยและเสียชีวิตของคนไทยพบว่าป่วยด้วยโรคที่เกิดจากพฤติกรรมสุขภาพเป็นอันดับต้นๆเช่นโรคมะเร็ง โรคหัวใจขาดเลือด โรคเส้นเลือดในสมองอุดตันเป็นต้น ซึ่งสาเหตุหนึ่งมาจากการสูบบุหรี่ทำให้เกิดผลกระทบในระบบสุขภาพของประชาชนทั้งทางตรง คือผู้สูบบุหรี่เอง และทางอ้อมผู้ที่รับพิษจากควันบุหรี่ที่ผู้ใกล้ชิดเป็นผู้สูบ คือบุหรี่มือสอง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2517 ประเทศไทยได้มีการรณรงค์การควบคุมการบริโภคยาสูบอย่างต่อเนื่อง แต่ในปี พ.ศ. 2551 บุหรี่ คร่าชีวิตผู้คนทั่วโลกมากกว่า 5 ล้านคนซึ่งถือว่าเป็นจำนวนที่มากกว่าผู้เสียชีวิตจากโรควัณโรค โรคเอดส์ และไข้มาลาเรียรวมกัน และคาดว่าในปี พ.ศ. 2573 จำนวนผู้เสียชีวิตทั้งหมดจะเพิ่มขึ้นเป็น 8 ล้านคนต่อปี โดยพบว่ามะเร็งที่มีอุบัติการณ์สูงขึ้นในผู้สูบบุหรี่ได้แก่มะเร็งปอดที่เป็นมะเร็งที่พบบ่อยในผู้ชายไทย อีกทั้ง การสูบบุหรี่อย่างต่อเนื่องจะทำให้ผู้สูบเกิดภาวะหลอดเลือดตีบตันและเกิดปัญหาการสูญเสียการทำงาน ของหลอดเลือดโคโรนารีที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ การสูบบุหรี่ยังเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดโรค หลอดเลือดหัวใจตีบและกล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือดไปเลี้ยงทำให้ผู้ป่วยมีอาการแน่นหน้าอก และหัวใจวาย โรคความดันโลหิตสูง และหัวใจเต้นผิดปกติ โดยกลุ่มผู้ที่มีความเสี่ยงเป็นพิเศษในการได้รับควันบุหรี่ จากสิ่งแวดล้อมได้แก่ทารกในครรภ์และเด็ก หากมารดาตั้งครรภ์สูบบุหรี่หรือได้รับควันดังกล่าว จะมีโอกาสเกิดผลเสียต่อทารกในครรภ์และเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์สูง เช่นทารกน้ำหนักตัวน้อย คลอดก่อนกำหนด เด็กหากได้รับควันดังกล่าวจะมีโอกาสเกิดภาวะไหลตาย ปอดอักเสบติดเชื้อ โรคภูมิแพ้ โรคหอบหืดได้มากกว่าเด็กทั่วไป
จากรายงานผลผลการตรวจคัดกรองการสูบบุหรี่ในชุมชน ตำบลเจ๊ะบิลัง พบว่า มีจำนวนผู้สูบบุหรี่ มีถึงร้อยละ 25 โดยพบว่าส่วนใหญ่เป็นเพศชาย พบได้ตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงวัยผู้สูงอายุ และพบมากที่สุดในวัยรุ่น รวมทั้งยังมีบุคคลคนในครอบครัว ชุมชน อีกเป็นจำนวนมากที่เป็นกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มที่ได้รับผลกระทบจากการควันบุหรี่ โดยจากการวิจัยในหลายๆฉบับ ยังพบว่าการสูบบุหรี่ยังเป็นจุดเริ่มต้นในการใช้สารเสพติดชนิดอื่นๆตามมาอีกด้วย ประกอบกับในยุคปัจจุบัน เป็นยุคของเทคโนโลยี มีการติดต่อสื่อสารกันสะดวกมากขึ้นทำให้มีช่องทางในการหาชื้อบุหรี่และสารเสพติดต่างๆได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะในวัยรุ่นเป็นกลุ่มเสี่ยงในการใช้สารเสพติดมากที่สุด จึงจำเป็นที่จะต้องหามาตรการโดยพลังของชุมชนในการเฝ้าระวังการสูบบุหรี่ โดยส่งเสริมให้คนในชุมชนมีความเข้มแข็ง สร้างพลังและขวัญกำลังใจให้มีการลด ละ เลิก สูบบุหรี่ และหันมาใส่ใจในการดูแลสุขภาพยึดหลัก 3 อ 2 ส
ในการนี้ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเจ๊ะบิลัง ได้เล็งเห็นความสำคัญในเรื่องการส่งเสริมสุขภาพ และการสร้างภูมิคุ้มกันให้กับคนในชุมชน จึงได้จัดทำโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการในการระวังและส่งเสริมการ ลด ละ เลิกสูบบุหรี่โดยพลังชุมชน ตำบลเจ๊ะบิลัง อำเภอเมือง จังหวัดสตูล ประจำปีงบประมาณ ๒๕62 ซึ่งประกอบด้วยเครือข่ายกลุ่มแกนนำต่างๆ ได้แก่ ท้องถิ่น อสม เยาวชน ผู้นำศาสนา ครู และสถานประกอบการ เพื่อสร้างเครือข่ายเฝ้าระวังควบคุมการบริโภคยาสูบ และสร้างการมีส่วนร่วมในการเฝ้าระวังเพื่อการเลิกสูบบุหรี่ในชุมชน ส่งผลให้ คนในชุมชนมีการลด ละ เลิก การสูบบุหรี่ ลดภาวะเสี่ยงและผลกระทบจากควันบุหรี่และ มีสุขภาพที่ดีต่อไป
โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อให้เครือข่ายมีความรู้และทักษะในการดำเนินการเฝ้าระวังและส่งเสริม การลด ละ เลิก บุหรี่ (2) พัฒนาศักยภาพเครือข่ายและสร้างการมีส่วนร่วมในการเฝ้าระวังและส่งเสริมการ ลด ละ เลิก บุหรี่ (3) เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนในชุมชนมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ตามหลัก 6 อ
ผลการดำเนินงานที่สำคัญ ได้แก่ (1) อบรมให้ความรู้ (2) สำรวจข้อมูลพื้นฐานการสูบบุหรี่ในชุมชน (3) พัฒนาศักยภาพเครือข่ายและสร้างการมีส่วนร่วมในการเฝ้าระวังและส่งเสริมการ ลด ละ เลิก บุหรี่ (4) ส่งเสริมให้ประชาชนในชุมชนมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมตามหลัก 6 อ อสม.ชวนสร้างสุขภาพตามหลัก 6 อ.
ข้อเสนอแนะ ได้แก่ (1) ...