กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการดูแลผู้สูงอายุห่างไกลโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยวิธีทางการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปู อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ปีงบประมาณ 2564 จังหวัดปัตตานี" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลบางปู อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลบางปู ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการดูแลผู้สูงอายุห่างไกลโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยวิธีทางการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปู อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ปีงบประมาณ 2564

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการดูแลผู้สูงอายุห่างไกลโรคข้อเข่าเสื่อมด้วยวิธีทางการแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปู อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี ปีงบประมาณ 2564 " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลบางปู อำเภอยะหริ่ง จังหวัดปัตตานี รหัสโครงการ 64L70080109 ระยะเวลาการดำเนินงาน 21 ธันวาคม 2563 - 30 กันยายน 2564 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 33,420.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลบางปู เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ครอบครัวเป็นหน่วยของสังคมที่เล็กที่สุดของมนุษย์การดูแลสุขภาพของบุคคลในครอบครัวเป็นสิ่งสำคัญ เพราะจะนำไปสู่การพัฒนาสังคม การดูแลสุขภาพเริ่มตั้งแต่การปฏิสนธิ จนถึงเป็นผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ เป็นวัยที่มีภาวะแทรกซ้อนทางด้านสุขภาพค่อนข้างมาก ไม่ว่าจะเป็นโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน หรือข้อเข่าเสื่อมข้อเข่าเสื่อมพบได้ประมาณร้อยละ 10 ของประชากรที่มีอายุเกิน 55 ปีขึ้นไป พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย เป็นต้นเหตุให้เกิดภาวะทุพพลภาพได้ซึ่งปัจจัยเสี่ยงของโรคข้อเข่าเสื่อม ได้แก่ อายุที่มากขึ้นจะทำให้เป็นโรคข้อเข่าเสื่อมเพิ่มขึ้น ผู้ที่เป็นโรคข้ออักเสบ ผลจากเยื่อบุข้ออักเสบทำให้เกิดการทำลายโครงสร้างของกระดูกอ่อนเช่น โรคข้อรูมาตอยด์ผู้ที่เป็นโรคเก๊าท์ทำให้การรับส่งแรงของข้อเข่าเปลี่ยนแปลงไป ผู้ที่มีน้ำหนักมากทำให้เกิดแรงกดทับจากการรับน้ำหนัก ผู้ที่ใช้งานข้อเข่ามากเกินไป ทำให้แนวเข่าโก่งงอกว่าปกติ ผู้ที่ออกกำลังกายประเภทที่มีความเสี่ยง เช่น มีการกระแทกซ้ำๆและรุนแรง ที่ข้อต่อเข่า ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บของข้อ และรวมถึงพันธุกรรมก็มีส่วน หากพบว่าบุคคลในครอบครัวเป็นข้อเข่าเสื่อมก็จะมีความเสี่ยงสูงที่บุคคลในครอบครัวคนอื่นๆ จะเป็นโรคข้อเข่าเสื่อมมากกว่าคนทั่วไป

สำหรับการรักษาแบบทางเลือก (Alternative Medicine) เช่น การฝังเข็ม การนวดกดจุด เป็นการรักษาเพื่อช่วยลดหรือบรรเทาอาการปวด ที่เป็นทางเลือกที่นอกเหนือจากการใช้ยา ซึ่งบางครั้งต้องใช้ผสมผสานกับการรักษาทางยาร่วม โดยผสมผสานกับการรักษาของแพทย์ในปัจจุบัน ด้วยภูมิปัญญาไทยนั้นรู้จักการใช้ความร้อนและสมุนไพรมาผสมผสานกันในการรักษาลดอาการปวดได้ในระดับหนึ่งที่เหมาะสม อาการปวดเป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อร่างกายเราผิดปกติ เนื่องจากการทำงานและการทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันที่ไม่ถูกต้องฉะนั้นวิธีที่แก้อาการที่ถูกต้องก็ต้องรักษาที่ต้นเหตุ จึงจะทำให้อาการปวดหายได้ ส่วนการพอกด้วยสมุนไพรก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่แพทย์แผนไทยนิยมใช้ในการรักษาโรคจับโปงเข่าหรือโรคข้อเข่าเสื่อม ซึ่งโรคจับโปงเข่า จะมีอาการปวดมาก บวม แดง ร้อน ขณะที่บวมและอักเสบจะมีความร้อนเพิ่มขึ้น ซึ่งการพอกด้วยสมุนไพร คือ การใช้สมุนไพรมาพอกเพื่อดูดพิษการอักเสบตามข้อต่างๆ ที่มีอาการปวด บวม แดง ร้อนซึ่งอาการเหล่านี้ที่กล่าวมา การนวดกดจุด การนวดราชสำนัก การประคบด้วยสมุนไพร จะเห็นผลการรักษาที่ดีขึ้นแต่จะเห็นผลที่เกิดได้ไม่ชัดเจนซึ่งการนวดรักษาจะลดการอักเสบที่เกิดในข้อเข่าได้ไม่เต็มที่ เพราะฉะนั้นจึงต้องใช้ยาจากสูตรตำรับการพอกเข้ามามีบทบาทในการรักษา และน้ำมันไพลก็เป็นยาสมุนไพรอีกตัวหนึ่งที่จะช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อและข้อได้ดี โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปูจึงเห็นความสำคัญของการรักษาด้วยวิธีทางการแพทย์แผนไทยโดยวิธีการพอกเข่าด้วยสมุนไพร และน้ำมันไพล อีกทั้งเพื่อหลีกเลี่ยงการผ่าตัดข้อเข่า และการรับประทานยา ซึ่งการรับประทานยาจะทำให้มีผลข้างเคียงเกิดขึ้นหลายด้าน อาทิ เช่น กระเพาะอาหารอักเสบ เป็นแผลในกระเพาะอาหาร เป็นต้น ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปูได้เล็งเห็นและตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาสุขภาพของกลุ่มโรคข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุจึงได้จัดทำโครงการดูแลผู้สูงอายุห่างไกลโรคข้อเข่าเสื่อมเพื่อส่งเสริมให้อาสาสมัครสาธารณสุขมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสภาวะข้อเข่าเสื่อม วิธีการรักษาด้วยการแพทย์แผนไทยตลอดจนการนำไปใช้อย่างเหมาะสม เพื่อลดปัญหาความเจ็บป่วยข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ ตอบสนองนโยบายกรมพัฒนางานแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และนโยบายงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกจังหวัด

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้ผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมมีความรู้และทักษะเกี่ยวกับการดูแลสภาวะข้อเข่าเสื่อม
2. เพื่อลดอาการปวดเข่าในผู้สูงอายุ

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมที่ 1 อบรมให้ความรู้เรื่องข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ แบ่งออกเป็น 2 รุ่นละ 40 คน
2. กิจกรรมที่ 2 พอกเข่าในผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมที่เป็นกลุ่มเป้าหมายสัปดาห์ละ 2 วัน เป็นเวลา 3 สัปดาห์ติดต่อกัน แบ่งออกเป็น 2 รุ่นละ 40 คน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมที่มารับบริการที่คลินิกแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบางปูมีสัดส่วนที่ลดลง
2. ผู้เข้าร่วมอบรมมีองค์ความรู้ และการถ่ายทอดให้แก่บุคคลในครอบครัวและชุมชน

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น