กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคไม่ติดต่อที่เป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญของประเทศได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจขาดเลือด อัมพฤกษ์ อัมพาต และเบาหวานซึ่งจากสถิติกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2557 - 2561 อัตราป่วย-ตายของประชาชนจากโรคในกลุ่มดังกล่าวมีแนวโน้มสูงขึ้น ทำให้ทั่วโลกให้ความสำคัญของการดูแลผู้ป่วยกลุ่มนี้เป็นอย่างมาก และเมื่อนำผลการวิเคราะห์ข้อมูล อัตราป่วย-ตาย มาเปรียบเทียบกับผลการสำรวจสภาวะสุขภาพอนามัยของประชาชนไทย พบว่าข้อมูลมีแนวโน้มไปในทิศทางเดียวกันคือ มีปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เป็นสาเหตุการป่วย-ตาย ได้แก่ ภาวะความดันโลหิตสูง ระดับไขมันและน้ำตาลในเลือดสูง ภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วน มีความชุกเพิ่มสูงขึ้น โดยเพศก็มีความแตกต่างกัน เช่น เพศชายมีปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือ การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ความดันโลหิตสูง ภาวะอ้วน การรับประทานผักและผลไม้น้อย ไขมันในเลือดสูง และไม่ออกกำลังกาย ในขณะที่เพศหญิงมีปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ คือ ภาวะอ้วน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง การไม่ออกกำลังกาย การรับประทานผักและผลไม้น้อย ก็มีส่วนที่ทำให้เกิดโรคในกลุ่มนี้ด้วยแต่ปัจจัยสำคัญของการเกิดโรคก็คือ การที่ประชาชนมีพฤติกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดโรค ไม่ยอมแก้ไขหรือปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ถูกต้องซึ่งปัญหาสุขภาพของประชาชนไทยในปัจจุบันนั้นมีความซับซ้อนมากขึ้น ตามการเปลี่ยนแปลงของสังคมที่เกิดขึ้นในปัจจุบันความเร่งรีบ การแข่งขันในชีวิตประจำวัน ทำให้คนลืมนึกถึงและไม่ใส่ใจกับเรื่องสุขภาพ ทั้งด้านพฤติกรรมการบริโภคอาหาร พฤติกรรมการออกกำลังกาย หรือการปรับเปลี่ยนสภาวะอารมณ์ ความตึงเครียดที่เหมาะสมสิ่งเหล่านี้มักจะเกี่ยวข้องกับสุขภาพโดยตรง ปัจจุบันมีการศึกษาพบว่า ปัจจัยด้านพันธุกรรมนั้นแทบจะไม่มีความสัมพันธ์กับการเกิดโรคเลย แต่กลับพบว่า สาเหตุการเจ็บป่วยนั้นเกิดจากพฤติกรรมล้วนๆ ที่สำคัญอีกประการหนึ่งก็คือ ปัจจุบันยังพบว่า ไม่เฉพาะกลุ่มประชาชนที่สูงอายุเท่านั้นที่เป็นกลุ่มเสี่ยงโรคเรื้อรัง กลุ่มเสี่ยงในคนไทยนั้น พบได้ในช่วงอายุที่หลากหลายขึ้น โดยเฉพาะคนที่มีภาวะอ้วน รวมทั้งยังพบโรคเบาหวานในเด็กนั้น มีแนวโน้มที่สูงขึ้นทุกปีจึงหมายความว่าประชากรทุกกลุ่มนั้น เป็นเป้าหมายในการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงที่ต้องเฝ้าระวังตลอดปี
ข้อมูล ปี 2563 ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองแก ที่ได้จัดทำโครงการส่งเสริมสมรรถนะในการจัดการตนเองของประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรคเมตาบอลิก พบว่า กลุ่มเสี่ยงที่เข้าร่วมโครงการมีการรับรู้เรื่องการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพด้านอาหาร การออกกำลังกาย การจัดการด้านอารมณ์ การลด ละ เลิก บุหรี่และแอลกอฮอล์ เพิ่มมากขึ้นร้อยละ 94 มีดัชนีมวลกายลดลงร้อยละ 14มีความพึงพอใจในกิจกรรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมร้อยละ 100และกลุ่มเสี่ยงในปีที่ผ่านมานั้นป่วยเป็นโรคเบาหวานลดลงร้อยละ 66.60และป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูงลดลงร้อยละ 71.43ซึ่งทำให้เห็นว่า หากกลุ่มเสี่ยงได้มีกิจกรรมหรือการติดตามที่ต่อเนื่องแล้ว การควบคุมป้องกันมิให้ป่วยเป็นโรคทางเมตาบอลิกนี้ย่อมส่งผลดีต่อการมีสุขภาพที่ดีได้อย่างชัดเจน
ดังนั้น เพื่อเป็นการส่งเสริมให้กลุ่มเสี่ยงให้ตระหนักถึงความรุนแรงของโรคอ้วน โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือดที่คุกคามชีวิตและสุขภาวะของประชาชนในชุมชน รวมทั้งเป็นการดำเนินกิจกรรมและติดตามกลุ่มเสี่ยงอย่างต่อเนื่องโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองแก จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสมรรถนะในการจัดการตนเองของประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรคเมตาบอลิก ปี 2564 ขึ้น โดยจะดำเนินการพัฒนาสมรรถนะผู้ที่มีความเสี่ยง ต่อภาวะเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ร่วมกับการใช้สมุดคู่มือสุภาพประจำตัว และ
ใช้เป็นแนวทางเสริมสร้างสุขภาพ ให้มีความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่ก่อให้เกิดผลต่อสุขภาพพร้อมทั้งสามารถประเมินความเสี่ยงได้ด้วยตนเอง และเป็นแนวทางในการปฏิบัติเพื่อจัดการลดความเสี่ยงให้ถูกต้องต่อไป