กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัญหาสุขภาพช่องปากของประชาชนไทยยังคงเป็นปัญหาสำคัญ โดยเฉพาะโรคฟันผุในเด็กเล็กซึ่งส่งผลกระทบต่อพัฒนาการ สุขภาพ การบดเคี้ยว ตลอดจนการใช้ชีวิตประจำวันข้อมูลจากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศครั้งที่ 8 ปี พ.ศ. 2560 พบว่ากลุ่มเด็กอายุ 3 ปี มีฟันน้ำนมผุร้อยละ 52.9 โดยส่วนใหญ่ไม่ได้รับการรักษาร้อยละ 52 และเด็กอายุ 5 ปี มีฟันน้ำนมผุร้อยละ 75.6ไม่ได้รับการรักษาร้อยละ 73.8ในขณะที่ภาคใต้ พบว่าเด็ก 3 ปีมีอัตราการเกิดฟันผุสูงสุดเมื่อเปรียบเทียบกับภาคอื่นๆ เป็นร้อยละ 51 และเป็นฟันผุที่ยังไม่ได้รับการรักษาสูงสุดร้อยละ 50สำหรับจังหวัดพัทลุง ปัญหาฟันผุใน เด็กเล็กยังเป็นปัญหาสำคัญ โดยจากระบบรายงานสาธารณสุข(HDC) ปี พ.ศ. 2561 -2562พบว่ามีความชุกฟันผุในฟันน้ำนม เป็นร้อยละ 55.2 และ 49.2 ตามลำดับ และจากการสำรวจสภาวะช่องปากในเด็กอายุ 1- 5 ปีของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กในตำบลแหลมโตนด อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง ในปี 2551 พบว่า เด็กมีอัตราการเกิดฟันผุ ร้อยละ 55.8ส่วนใหญ่เด็กมีฟันผุในช่องปากอย่างน้อย 1ซี่
สำหรับมาตรการในการแก้ปัญหาโรคฟันผุในเด็กเล็ก เน้นการสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพที่ดี โดยการให้บริการเชิงรุก บูรณาการงานสุขภาพช่องปากกับสหวิชาชีพ ในทุกสถานบริการ ได้แก่ การให้ความรู้ในเรื่องพฤติกรรมการบริโภคและการดูแลช่องปากเด็กเล็กแก่ผู้ปกครอง ฝึกทักษะการแปรงฟันให้กับผู้ปกครอง รณรงค์การแปรงฟันก่อนนอนให้เด็กโดยผู้ปกครอง การตรวจสุขภาพช่องปากและคัดกรองกลุ่มเสี่ยง การทาฟลูออไรด์วานิชป้องกันฟันผุ และสร้างการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน รวมทั้งการมุ่งเน้นการใช้นวัตกรรมใหม่เพื่อพัฒนากิจกรรมด้านการสร้างเสริมป้องกันโรคในช่องปากให้มีประสิทธิภาพ ปัจจุบันมีนวัตกรรมใหม่ คือ การพัฒนาจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์เพื่อป้องกันฟันผุ จากการคัดเลือกสายพันธ์สู่การนำไปใช้ ซึ่งเป็นผลงานการวิจัยที่ได้รับรางวัลดีเด่นในระดับนานาชาติ ของ ศ.ดร.รวี เถียรไพศาล และผศ.ดร.ทพญ.สุพัชรินทร์ พิวัฒน์ คณะทันตแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์โดยจุลินทรีย์ที่มีชีวิต เมื่อร่างกายได้รับในปริมาณที่เพียงพอ จะทำให้เกิดผลที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ (อย.กระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 346 พ.ศ.2555) กลไกการทำงานของจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ ได้แก่ แข่งขันการได้รับสารอาหารและพื้นที่ยึดเกาะจากเชื้อที่ก่อโรค ปล่อยสารโปรตีนที่ต้านจุลชิพ และกระตุ้นภูมิคุ้มกันในช่องปาก ปัจจุบันมีการพัฒนาในรูปแบบ “นมอัดเม็ดผสมโพรไบโอติกส์” ที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ง่าย ซึ่งจากการศึกษาวิจัยพบว่า ผลการป้องกันฟันผุและการเกิดฟันผุใหม่ในเด็กเล็กที่มีฟันผุ 0-2 ซี่ ได้ถึง 5.25 เท่าและในเด็กที่มีฟันผุ 2-5 ซี่ มีผลในการป้องกันการเกิดฟันผุใหม่ 3.6 เท่า และเด็กที่มีฟันผุมากกว่า6 ซี่ มีผลในการป้องกันการเกิดฟันผุใหม่ 2.7 เท่า (nuntiya et. Al,2018 ) การใช้จุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ในการป้องกันฟันผุจึงเป็นนวัตกรรมใหม่ที่นำมาส่งเสริมให้เด็กสร้างภูมิต้านทานเชื้อโรคโดยตนเองภายใต้การจัดการให้ได้รับอย่างต่อเนื่องอย่างน้อย 1 ปี ร่วมกับการแปรงฟันด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์อย่างน้อย 2 ครั้งต่อวัน ให้สอดคล้องในการป้องกันโรคในภาวะชีวิตวิถีใหม่ (new normal)และในปี 2565เด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลแหลมโตนด
ในการนี้ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแหลมโตนดอำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง ได้เห็นความสำคัญของการใช้นวัตกรรมนมโพรไบโอติกส์ในการป้องกันฟันผุอย่างต่อเนื่อง จึงได้จัดทำโครงการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากโดยการใช้นวัตกรรมนมโพรไบโอติกส์ป้องกันโรคฟันผุในเด็กปฐมวัย ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตำบลแหลมโตนด ปี 2565ขึ้น เพี่อเป็นการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากในเด็กปฐมวัยให้มีสุขภาพช่องปากที่ดีในชีวิตวิถีใหม่ต่อไป