กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ประเทศไทยจะก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ ปัญหาด้านสุขภาพของประชาชนที่จะเกิดจากการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุที่ต้องเผชิญคือความเจ็บป่วยและความบกพร่องในการทำงานของร่างกายในทุก ๆ ด้าน รวมถึงปัญหาที่เกิดขึ้นกับสภาพจิตใจ ซึ่งจะก่อให้เกิดรายจ่ายมหาศาลของประเทศ วัยสูงอายุเป็นวัยของการเสื่อม ทั้งนี้เพราะมีการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เกิดขึ้นทั้งร่างกายและจิตใจทำให้เกิดความเสื่อมสลายหลายประการด้วยกัน ทำให้เกิดการเจ็บป่วยด้วยโรคต่าง ๆ ได้ง่าย ความเสื่อมที่เกิดขึ้นนั้นเกิดกับทุกระบบของร่างกายที่เห็นได้ขัดเจนคือระบบประสาทสัมผัส ระบบกระดูก ระบบกล้ามเนื้อและไขข้อ ดังนั้นเพื่อป้องกันและรับมือแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงจำเป็นต้องมีการวางแผนในการป้องกันการเจ็บป่วย การสร้างเสริมสุขภาพผู้สูงอายุและการเตรียมความพร้อมของผู้สูงวัยเพื่อเข้าสู่วัยสูงอายุอย่างมีศักยภาพและมีสุขภาวะที่ดี การดูแลและการรองรับสังคมผู้สูงอายุที่เหมาะสมกับสถานการณ์และทันต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ หากไม่มีการเตรียมการรองรับหรือการวางแผนที่ดี จะนำมาสู่การเกิดปัญหาหรือวิกฤติในการดูแลผู้สูงอายุ การดูแลสุขภาพระยะยาว (Long Term Care) และการบริการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุที่บ้าน (Home Health Care) ทั้งยามปกติและยามเจ็บป่วยเป็นการส่งเสริมศักยภาพของครอบครัวและชุมชนในการดูแลผู้สูงอายุทำให้ผู้สูงอายุยังคงอยู่กับครอบครัวและชุมชนได้นานที่สุด เป็นการให้บริการครอบคลุมด้านสุขภาพและด้านจิตวิทยาสังคม ซึ่งต้องการการดูแลอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่เหมาะสมเพื่อลดค่าใช้จ่ายจากการใช้สถานบริการรักษาพยาบาล ขณะที่ยังไม่มีสถานบริการสุขภาพเรื้อรังของภาครัฐรองรับและยังไม่มีระบบบริการสุขภาพที่เข้มแข็ง จึงต้องหากระบวนการการให้บริการ กลไกและช่องทางที่จะเข้าถึงกลุ่มผู้สูงอายุที่มีปัญหาเหล่านี้จะต้องได้รับการพัฒนาอย่างเป็นระบบโดยเฉพาะผ่านทางกลไกและช่องทางของระบบบริการที่มีอยู่ครอบคลุมทุกพื้นที่ในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าตลอดจนใช้เครือข่ายอาสาสมัครผู้ดูแลผู้สูงอายุและชมรมผู้สูงอายุในชุมชน จากสภาพปัญหาที่พบของผู้สูงอายุและผู้ป่วยติดเตียง ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสบสาย ได้ศึกษาวิเคราะห์สภาพปัญหาในเขตรับผิดชอบในปี 2563 ผลการดำเนินงานการเยี่ยมบ้าน และการดูแลต่อเนื่องที่บ้าน พบว่า ภาระงานและขาดบุคลากรจนทำให้เกิดการขาดความครอบคลุมและต่อเนื่อง จึงได้พัฒนารูปแบบกระบวนการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องที่บ้านให้ครอบคลุมทั้ง 4 มิติ อันประกอบด้วยการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การรักษา การฟื้นฟูสภาพและการธำรงไว้ซึ่งความสมบูรณ์ของสุขภาพ ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ จิตวิญญาณ และสังคม โดยแกนนำผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในการดูแลซึ่งเป็นเสมือนญาติ เพื่อนบ้านทีอยู่ในชุมชนเดียวกัน จะมีข้อมูลผู้ป่วยในครัวเรือนที่รับผิดชอบของตนเองทั้งด้านร่างกาย สภาพครอบครัว เศรษฐกิจ สังคม รวมทั้ง สัมพันธภาพของคนในครอบครัวของผู้ป่วย ซึ่งจะเป็นข้อมูลที่จะนำไปสู่การดูแลช่วยเหลือผู้ป่วยอย่างต่อเนื่องแบบองค์รวมได้ดีขึ้น ลดภาวะแทรกซ้อน โรคที่เกิดจากการมีพฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสบสาย จึงต้องพัฒนาศักยภาพ แกนนำสุขภาพ/จิตอาสา/ญาติผู้ดูแล โดยมุ่งเน้นพัฒนาด้านองค์ความรู้และทักษะในการดูแลผู้ป่วยสูงอายุ ผู้พิการและผู้ป่วยติดเตียงต่อเนื่องที่บ้านให้ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย โดยใช้ศักยภาพของแกนนำสุขภาพ /จิตอาสา /ญาติผู้ดูแล ให้มีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่องในชุมชน

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสบสายได้เห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าวจึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพ ดูแล ผู้สูงอายุติดบ้าน ผู้ป่วยติดเตียง ตำบลสบสาย ปี 2564 เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยในเขตรับผิดชอบได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่องที่บ้านโดยคนในชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพทั้งในระดับบุคคล ครอบครัวและชุมชนอย่างต่อเนื่อง มีประสิทธิภาพและยั่งยืน