กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

จากการที่ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ ผลกระทบสำคัญด้านสุขภาพตามกระบวนการ ชราภาพ คือการเกิดโรคเรื้อรังในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งถือว่าเป็นสาเหตุทำให้ผู้สูงอายุไทยสูญเสียสุขภาวะเป็นอันดับ 1 คิดเป็นร้อยละ 10.6 และเป็นสาเหตุการเสียชีวิตในประชากรไทยสูงเป็นอันดับ 2 รองจากโรคมะเร็งด้วย อีกทั้งยังพบว่าผู้สูงอายุทั่วโลกเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมองเป็นอันดับที่ 2 และ ทุก ๆ 6 นาทีจะมีผู้คนทั่วโลกผู้เสียชีวิตด้วยโรค หลอดเลือดสมองอย่างน้อย 1 คน
โรคหลอดเลือดสมองเป็นโรคที่พบมากขึ้น ในคนสูงอายุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประเทศ ที่มีรายได้น้อยจนถึงประเทศที่มีรายได้ปานกลาง ยิ่งมีอายุมากขึ้นก็จะยิ่งมีโอกาสเกิดโรคหลอดเลือดสมองมากขึ้น ในต่างประเทศเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า domino effect ซึ่งสาเหตุที่สำคัญที่สุดของการเกิดโรคหลอดเลือดสมองในผู้สูงอายุ คือเกิดจากภาวะหลอดเลือดแดงตีบแข็งทั่วร่างกาย (atherosclerosis) สิ่งที่ต้องเฝ้าระวังมากที่สุด คือผู้สูงอายุที่เคยเป็นโรคหลอดเลือดสมองแล้วจะมีโอกาสเกิดโรคหลอดเลือดสมองกลับเป็นซ้ำได้เร็ว และมากกว่าคนวัยอื่น 3 เท่าส่งผลให้อัตราการเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลของผู้สูงอายุด้วยโรคหลอดเลือดสมอง กลับเป็นซ้ำมีมากกว่า 2 ครั้งต่อปี ซึ่งผู้สูงอายุเพศหญิงมีโอกาสเกิดโรคหลอดเลือดสมองกลับเป็นซ้ำ ได้มากกว่า 3 ครั้งขึ้นไป
โรคหลอดเลือดสมองกลับเป็นซ้ำ (Recurrent stroke) คืออาการผิดปกติของสมองที่เกิดขึ้นใหม่หรือเป็นมากขึ้นกว่าเดิมตามหลังการเกิด โรคหลอดเลือดสมองเดิม ซึ่งไม่ได้เกิดจากภาวะสมองบวม หรือภาวะเลือดออกในสมองส่วนที่ขาดเลือด (hemorrhagic transformation) หรือการเจ็บป่วยอื่น และจะต้องเป็นห่างจากครั้งแรกนานมากกว่า 24 ชั่วโมงขึ้นไป ซึ่งอาการผิดปกติของ สมองที่เกิดขึ้นใหม่ต้องไม่มีสาเหตุจากผลของการรักษาด้วยยา หรืออื่น ๆ และต้องได้รับการยืนยันผลด้วยการตรวจ computed tomography หรือ CT scan ว่าเกิดความผิดปกติของสมองจริง
ดังนั้นทางศูนย์บริการสาธารณสุขด้านเวชกรรมฟื้นฟูเทศบาลเมืองสะเตงนอก สังกัดกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม ได้เล็งเห็นความสำคัญของการป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดสมองซ้ำในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เพื่อให้ผู้ป่วยตระหนักถึงสภาวะของโรค รู้จักกำกับดูแลตัวเอง เพื่อลดอัตราการพิการ และการเสียชีวิตที่อาจจะเกิดขึ้นได้ จึงได้มีการจัดโครงการป้องกันการเกิดซ้ำในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขึ้น