กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

งานทันตสาธารณสุขที่ได้ดำเนินงานในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลส่วนใหญ่แล้วมักจะเป็นงานด้านการให้บริการทันตกรรมในผู้ป่วยทั่วไป และทุกกลุ่มอายุ และมักจะเป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุ และการจะดูแลให้ประชาชนมีสุขภาพช่องปากที่ดีจริงๆนั้นต้องเริ่มตั้งแต่การตั้งครรภ์ และต้องดูแลถึงที่บ้านไม่ใช่เฉพาะในสถานบริการเท่านั้น อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หรืออสม. ที่ชาวบ้านรู้จักกันดีนั้น นับว่าเป็นองค์กรที่มีความสำคัญในการดำเนินงานในชุมชน ดังจะเห็นได้จากปัจจุบันงานสาธารณสุขพื้นฐานต่างๆไม่ว่าจะเป็นการควบคุมลูกน้ำยุงลายในชุมชน การชั่งน้ำหนักประเมินภาวะโภชนาการเด็กอายุ 0 – 5 ปี การดูแลติดตามเยี่ยมหญิงตั้งครรภ์ การติดตามเยี่ยม ดูแลหญิงหลังคลอด ตลอดจนผู้สูงอายุ และผู้ด้อยโอกาสในชุมชน ล้วนแล้วแต่เป็นงานที่อสม.ต้องดำเนินการทั้งนั้น จะขาดก็แต่เพียงงานทันตสาธารณสุขที่อสม.มีส่วนร่วมน้อยมาก หรือบางพื้นที่แทบไม่มีเลยด้วยซ้ำ จากแนวคิดดังกล่าวทางโรงพยาบาลลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทำเนียบ จึงต้องการที่จะบูรณาการงานด้านทันตสาธารณสุขเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในภารกิจที่อสม.ต้องทำ โดยการพัฒนาศักยภาพให้อสม.มีความรู้ด้านทันตสาธารณสุข เพื่อที่จะสามารถให้คำแนะนำ และตรวจสุขภาพช่องปากเบื้องต้นให้กับประชาชนในเขตรับผิดชอบของตนเองได้ พร้อมทั้งมีระบบรายงานให้สถานบริการทราบอย่างต่อเนื่องทุกเดือนเช่นเดียวกันกับรายงานอื่นๆของอสม. และแม้กระทั้งการเป็นผู้ช่วยเจ้าหน้าที่ทันตสาธารณสุขในการออกปฏิบัติงานในชุมชนไม่ว่าจะเป็นการออกตรวจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ การตรวจสุขภาพช่องปากผู้ป่วยเบาหวาน การเยี่ยมบ้าน เป็นต้น ทั้งนี้เพื่อให้ประชาชนเกิดความพึงพอใจในการให้บริการด้านทันตกรรมทั้งทางเชิงรุก และเชิงรับตลอดจนเกิดเครือข่ายในการดูแลสุขภาพช่องปากประชาชน

ปัญหาด้านทันตสุขภาพเป็นปัญหาสำคัญที่พบมากในนักเรียนประถมศึกษา เมื่อเทียบกับโรคอื่นๆที่ตรวจพบในกลุ่มเดียวกันและปัญหาด้านทันสุขภาพนั้นนอกจากจะมีผลเสียโดยตรงต่อสุขภาพช่องปากของเด็กแล้วยังมีผลกระทบต่อการเรียนและพัฒนาการของเด็กนักเรียนประถมศึกษาอยู่ในช่วงอายุ 6-12 ปี ซึ่งเป็นวัยที่มีฟันแท้ขึ้นใหม่ๆ ลักษณะรูปร่างฟันมีหลุมร่องลึกทำให้เกิดโรคฟันผุได้ง่ายนอกจากอุปนิสัยของเด็กที่ชอบรับประทานอาหารของหวานตลอดจนมีข้อจำกัดในเรื่องความสามารถในการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยตนเองล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคในช่องปากได้ง่ายหากไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่ที่ดีพอโรคในช่องปากเป็นโรคในช่องปาก เป็นโรคที่สามารถป้องกันและสามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากเริ่มต้นส่งเสริมตั้งแต่วัยเด็ก การฝึกฝนให้เด็กมีทันตสุขนิสัยที่ดี และการส่งเสริมและป้องกันรวมทั้งการบำบัดรักษาในระยะแรกของการเป็นโรคจะช่วยป้องกันและควบคุมโรคในช่องปากของเด็กได้ จากการตรวจสุขภาพช่องปากนักเรียนตามระบบเฝ้าระวังทันตสุขภาพในโรงเรียนประถมศึกษาในตำบลลำพะยาทั้ง 3 แห่ง ในปีงบประมาณ 2564 จำนวน 173 คน พบฟันผุจำนวน 50 คน คิดเป็นร้อยละ 28.90โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทำเนียบเล็งเห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงจัดทำโครงการฟ.ฟัน สวยจังนี้ขึ้นในนักเรียนประถมศึกษา เพื่อให้แกนนำนักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสุขภาพในช่องปาก และนำความรู้ที่ได้รับไปเผยแพร่ และเป็นตัวอย่างในการดูแลสุขภาพช่องปากแก่นักเรียนในสถานศึกษาของตนเองต่อไป