กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

วัยเริ่มเจริญพันธุ์ เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพซึ่งกายของเด็กเจริญเต็มที่สู่กายผู้ใหญ่ เป็นการเปลี่ยนแปลงทางอวัยวะสืบพันธุ์เพื่อให้พร้อมแก่การปฏิสนธิได้ วัยเริ่มเจริญพันธุ์เริ่มจากสัญญาณฮอร์โมนจากสมองไปยังต่อมบ่งเพศ คือ รังไข่ในเด็กหญิงต่อมบ่งเพศ สนองต่อสัญญาณดังกล่าวโดยผลิตฮอร์โมนซึ่งกระตุ้นความต้องการทางเพศ (libido) และการเติบโต การทำหน้าที่ และการแปรรูปของสมอง กระดูก กล้ามเนื้อ เลือด ผิวหนัง ขน หน้าอกและอวัยวะเพศ การเติบโตทางกาย ความสูงและน้ำหนักเร่งเร็วขึ้นในครึ่งแรกของวัยเริ่มเจริญพันธุ์และเสร็จเมื่อเด็กนั้นพัฒนากายผู้ใหญ่ ความแตกต่างระหว่างเด็กชายและเด็กหญิงก่อนวัยเริ่มเจริญพันธุ์อย่างเดียว คือ อวัยวะเพศภายนอก จนกว่ามีการเจริญเต็มที่ของสมรรถภาพสืบพันธุ์
โดยปกติเด็กหญิงเสร็จวัยเริ่มเจริญพันธุ์เมื่ออายุ 15-17 ปี จุดกำหนดสำคัญของวัยเริ่มเจริญพันธุ์ของหญิง คือ การเริ่มแรกมีระดู หรือการเริ่มมีประจำเดือน ซึ่งโดยเฉลี่ยเกินระหว่างอายุ 12-13 ปี การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจะส่งผลให้เกิดการตั้งครรภ์ ได้มีเพศสัมพันธ์ ทั้งพร้อมและไม่พร้อม เมื่อหญิงวัยเจริญพันธ์มีการตั้งครรภ์ หญิงตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลง เช่น การเปลี่ยนแปลงทางสรีระวิทยา มีการเปลี่ยนทางอารมณ์และร่างกายมีความต้องการสารอาหารเพิ่มมากขึ้น เพื่อที่จะนำไปใช้ประโยชน์กับทารกที่อยู่ในครรภ์ ปัจจุบันจะพบหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงสูง ถือว่าเป็นปัญหาที่รุนแรง อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพหญิงตั้งครรภ์เอง และทารกในครรภ์ด้วยภาวะเสี่ยงของหญิงที่ตั้งครรภ์ได้แก่ ภาวะเสี่ยงต่อการเกิดภาวะซีด มีความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนด ทารกแรกคลอดมักมีน้ำหนักต่ำกว่า 2,500 กรัม มีอัตราการตายขณะคลอดและหลังคลอดสูง มารดาตกเลือดหลังคลอดมีโอกาสติดเชื้อระยะหลังคลอดสูง และมีโอกาสติดเชื้อในกระแสเลือดสูง เช่นกัน สาเหตุสำคัญของภาวะเสี่ยงในหญิงตั้งครรภ์ ได้แก่ การขาดสารอาหารจำพวกธาตุเหล็กและกรดโฟลิค หญิงตั้งครรภ์ยังมียังมีความเสี่ยงต่อการติดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ต่างๆ เช่นโรคเอดส์ ดังนั้นการป้องกันและการสร้างการเรียนรู้ให้หญิงวัยเจริญพันธ์ส่งผลให้หญิงวัยเจริญพันธ์เห็นความความสำคัญในการดูแลสุขภาพตนเอง และเมื่อตั้งครรภ์ก็สามารถจัดการดูแลสุขภาพตนเองได้โดยการฝากท้องอย่างรวดเร็วที่สุด (ก่อน 12 สัปดาห์) จากสถิติ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านปิเหล็ง พบว่า ในปีงบประมาณ 2560 2561 และ2562 หญิงตั้งครรภ์รายใหม่ได้รับการฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ ร้อยละ82.4, 83.95 และ89.71 ตามลำดับ นับว่าอยู่ในระดับที่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดแต่ยังมีส่วนที่ยังไม่ได้มาฝากครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์อีกจำนวนหนึ่ง ซึ่งนับว่าเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่ง ประกอบกับการฝากครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์เป็นตัวชี้วัดที่ใช้วัดการดำเนินงานหน่วยบริการปฐมภูมิ ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านปิเหล็ง จึงได้จัดทำโครงการพ่อแม่ยุคใหม่ก้าวทันโลกยุค 4.0 นี้ขึ้น