กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ประเทศไทยก้าวสู่งสังคมสูงอายุตั้งแต่ปี พ.ศ.2548 ตามคำนิยามขององค์การสหประชาชาติที่กำหนดสัดส่วนของประชากร ที่มีอายุขึ้นไป มากกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ ซึ่งเข้าสู่สังคมสูงอายุโดยสมบูรณ์ สำหรับสถานการณ์ ผู้สูงอายุ ปี 2563 มีประชากรสูงอายุ สูงถึงร้อยละ 18.24 ของประชากรทั้งประเทศและมีแนวโน้มการเพิ่มขึ้นของผู้สูงอายุร้อยละ 3.6 ต่อปี ซึ่งตามคาดประมาณการ ของประชากรประเทศไทยสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ คาดการณ์ว่าในปี 2566 จะมีประชากรสูงอายุสูงถึงร้อย 20.66 และคาดว่าในปี 2578 จะมีประชากรสูงอายุ สูงถึงร้อยละ 28.55 ของประชากรทั้งประเทศ ทั้งนี้การเตรีมการเพื่อรองรับสถานการณ์สังคมสูงอายุ จึงเป็นประเด็นที่สำคัญ เนื่องจากผู้สูงอายุ เป็นกลุ่มเสี่ยงด้านสุขภาพ ซึ่งกระทบต่องบประมาณด้านการรักษาพยาบาล โดยสำนักงานวิจัยเพื่อการพัฒนาหลักประกันสุขภาพไทย ได้คาดประมาณการด้านงบประมาณในการดูแล ระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุ ที่มีภาวะพึ่งพิง เฉลี่ยประมาณ 15,000 ล้านบาท ต่อปี ดังนั้น การส่งเสริมสุขภาพ ผู้สูงอายุให้มีสุขภาพที่ดี มีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ จึงเป็นประเด็นสำคัญ เพือลดภาระ ด้านเศรษฐกิจ ของประเทศ สังคม และครอบครัว
จากรายงานโครงการติดตามและประเมินผลการดำเนินงานตามแผนผู้สูงอายุแห่งชาติฉบับบที่ 2 (พ.ศ. 2545 - 2564) ดัชนีวัดที่ 8 สัดส่วนประชากรสูงอายุที่มีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ กระทรวงสาธารณสุขเป็นผู้รับผิดชอบหลัก มีเป้าหมายการดำเนินงานร้อยละ 30 ซึ่งพบว่าผลการดำเนินงานได้เพียงร้อยละ 18.7 และในปี 2556 กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข และโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพร่วมมือสำรวจสถานการณ์ปัญหาสุขภาวะของผู้สูงอายุ รวมทั้งติดตามผลการดำเนินงานดูแลสุขภาพผู้สูงอายุตามแผนงานส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ และผู้พิการดังกล่าว โดยสำรวจข้อมูลผู้สูงอายุ จำนวน 13,642 คน จาก 28 จังหวัดเป็นตัวแทนครอบคลุมทั้ง 12เครือข่ายบริการ สุขภาพ/ศูนย์อนามัยเขต มีเป้าหมายการดำเนินงานร้อยละ 40 พบว่าผลการดำเนินงานได้ร้อยละ 26.7 ปี 2561 จากการสำรวจโดยกรมอนามัยมีเป้าหมายการดำเนินงานร้อยละ 50 พบว่าผลการดำเนินงานได้ร้อยละ 54.4 และในปี 2562 จากการสำรวจโดยกรมอนามัยมีเป้าหมายการดำเนินงานร้อยละ 50 พบว่าผลการดำเนินงานได้ร้อยละ 52.0
พฤติกรรมสุขภาพ หมายถึง การปฏิบัติหรือการแสดงออกของบุคคลในการกระทำหรืองดเว้นการกระทำในสิ่งที่มีผลต่อสุขภาพของตนเอง โดยอาศัยความรู้ ความเข้าใจ เจตคติ และการปฏิบัติตนทางด้านสุขภาพ ด้านต่างๆคือ สุขภาพ จิตใจ/อารมณ์ และสังคม ที่มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันอย่างสมดุล
พฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ของผู้สูงอายุ คือ ผู้สูงอายุที่มีพฤติกรรมหรือการปฏิบัติตัว ดังนี้ 1. มีกิจกรรมทางกาย/ออกกำลังกาย อย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน ครั้งละ 30 นาที หรือ มีกิจกรรมทางกาย สะสม 150 นาที/สัปดาห์ กิจกรรมทางกายคือการเคลื่อนไหวของร่างกายเกิดจากการทำงานของกล้ามเนื้อและทำให้ร่างกายมีการใช้พลังงาน เพิ่มขึ้นจากขณะพัก ประกอบด้วย การทำกิจกรรมในชีวิตประจำวัน การทำงานบ้าน การทำงานอาชีพที่ต้องใช้แรงกาย การเดินทางด้วยจักรยานหรือเดินทาง เดินขึ้นบันได และกิจกรรมยามว่าง เช่น ออกำลังกาย เล่นกีฬา วิ่ง ปั่น จักรยาน และการท่องเที่ยว 2.รับประทานผัก ผลไม้สด เป็นประจำทุกวัน 3.ดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว 4. ไม่สูบบุหรี่/ไม่สูบยาเส้น 5.ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์ เช่น สุรา เบียร์ ยาดองเหล้า ผ่านการประเมินทั้ง 5 ข้อ ถือว่าผ่านการประเมินพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์
จากข้อมูลในระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (Health Data Center : HDC) ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งตำเสา ณ เดือน มิถุนายน 2565 มีผู้สูงอายุจำนวน 785 คน คิดเป็นร้อยละ 14.12 ของประชากรทั้งหมด 5,559 คน ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุกลุ่มติดสังคม 737 คน ร้อยละ 93.89 ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง 48 คน คิดเป็นร้อยละ 6.11 ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสิรมสุขภาพตำบลทุ่งตำเสา ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญในการดูแลส่งเสริมพฤติกรรมที่พึงประสงค์ในผู้สูงอายุ จึงได้จัดโครงการส่งเสริมพฤติกรรมที่พึงประสงค์ในผู้สูงอายุ ของโรพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งตำเสา ปี 2565 ขึ้น เพื่อให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลและส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวม และเป็นผู้่สูงอายุที่มีคุณภาพต่อไป