กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

องค์การอนามัยโลกกำหนดไว้ว่า คนตาบอด หมายถึง คนที่มีสายตาในข้างดีเห็นน้อยกว่า 3/60 หรือมีลานสายตาแคบกว่า 10 องศา ด้วยเหตุที่สายตาข้างดีขนาดนี้มักจะช่วยตัวเองไม่ได้ จากคำนิยามนี้ ถ้าคนใดตาบอดหนึ่งข้าง ข้างที่ดีกว่าเห็นปกติหรือดีกว่า 3/60 จึงไม่ใช่คนตาบอด ด้วยนิยามนี้พบว่าในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้ว มีเศรษฐกิจดี พบจำนวนคนตาบอดเป็น 0.1-0.4% หรือ 1-4 คนต่อประชากร 1,000 คน และโรคที่ทำให้ตาบอดมักจะเป็นโรคความเสื่อมที่รักษาไม่ได้ โรคทางกรรมพันธุ์ที่ยังรักษาไม่ได้ ตลอดจนโรคที่ไม่ทราบสาเหตุชัดเจน หรือโรคที่รักษาไม่ได้ ส่วนประเทศด้อยหรือกำลังพัฒนา พบคนตาบอดได้ 0.5-1.5% หรือ 5-15 คนในประชากร 1,000 คน และมักเป็นโรคที่รักษาได้ แต่อาจรักษาไม่ทัน หรือจำนวนแพทย์มีไม่เพียงพอที่จะรักษา ได้แก่ โรคต้อกระจก แผลติดเชื้อที่ตาดำ ภาวะขาดวิตามินเอ ตลอดจนพยาธิในตา จำนวนคนตาบอดของประชากรในแต่ละประเทศ อาจบอกถึงความเจริญทางสาธารณสุขทางการแพทย์ของประเทศนั้น สภาวะตาบอดของประเทศไทยในปี 2556 พบว่าประชากรไทยมีความชุกของตาบอด 0.59% และสายตาเลือนลางร้อยละ 1.57 สาเหตุตาบอดและสายตาเลือนลางที่พบมากที่สุดเกิดจากต้อกระจก 56.61% ต้อหิน 10.4% จอตาเสื่อมในผู้สูงอายุ 3.88% ตาดำเป็นฝ้าขาว 1.23% สายตาผิดปกติโดยไม่แก้ไข 14.11% ต้อกระจกยังเป็นสาเหตุตาบอดที่สำคัญในบ้านเรา ด้วยเหตุที่เป็นโรคที่พบได้เกือบทุกคนในผู้สูงอายุ เกิดจากความเสื่อมของแก้วตาตามอายุ คนเรายิ่งมีอายุยืนขึ้นยิ่งจะพบต้อกระจกมากขึ้น
จังหวัดนราธิวาส ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปได้รับการคัดกรองสายตาจำนวน 31,031 ราย คิดเป็น 52.37% จากจำนวน 59,253 คน เขตรับผิดชอบโรงพยาบาลสุไหงโก-ลก ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปจำนวน 6,485 ราย ได้รับการคัดกรองสายตาจำนวน 4,019 ราย คิดเป็น 61.97% จากเป้าหมาย 75% ผู้ป่วยตาบอดจากต้อกระจก (Blinding Cataract) ได้รับการผ่าตัด ทำได้ 134 ตา คิดเป็น 53.6% เป้าหมาย 250 ตา ด้วยสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 ทำให้การเข้าถึงบริการได้ยากและการผ่าตัดทำได้เฉพาะรายเร่งด่วน ส่งผลให้ผลการดำเนินงานไม่เป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้
กลุ่มงานจักษุ โสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลสุไหงโก-ลกได้เห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดอบรมให้ความรู้แก่แกนนำชุมชน เพื่อเพิ่มการเข้าถึงการคัดกรอง การค้นหาผู้สูงอายุที่มีปัญหาสายตาและการได้ยินที่บกพร่อง เป็นการตอบสนองต่อนโยบายระบบบริการสุขภาพเขตที่ 12 สาขาตา เน้นการจัดระบบบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพในการเข้าถึงบริการ คือการค้นหาผู้ป่วยเชิงรุกเพื่อลดภาวะตาบอดจากต้อกระจก จึงได้จัดโครงการนี้ขึ้น