กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัจจุบันโรคทางจิตเวชเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุข นับวันเพิ่มมากขึ้น ส่งผลกระทบต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจของประเทศโรคทางจิตเวชก่อให้เกิดความผิดปกติทางด้านความคิด อารมณ์ การรับรู้ และพฤติกรรม จำเป็นต้องได้รับยาอย่างต่อเนื่อง ต้องดูแลรักษาตลอดชีวิต การเจ็บป่วยซ้ำถี่มากขึ้นยิ่งทำให้เกิดความเสื่อมถอยของบุคลิกภาพ ขาดทักษะพื้นฐานในการแก้ปัญหา มีพฤติกรรมก้าวร้าว มีอาการหลงผิด ประสาทหลอน และพฤติกรรมฆ่าตัวตาย เป็นต้น
จากรายงานศูนย์ข้อมูลสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข พบว่า จำนวนผู้ป่วยจิตเวชมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา อาทิ ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าเพิ่มขึ้นจาก 30,247 คน ในปี 2562 เป็น 33,891 คน ในปี 2564 ซึ่งเป็นไปตามแนวโน้มเดียวกันกับสถานการณ์ทั่วโลก โดยส่วนหนึ่งเกิดจากวิกฤตการระบาดของไวรัส
โควิด-19 และในปี 2565 กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข มีนโยบายการทำงานเชิงรุกในการสร้างเครือข่ายเพื่อการคัดกรองค้นหากลุ่มเสี่ยงและค้นหาผู้ป่วยทางจิตเวช เพื่อส่งเสริม ป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ร่วมกับเครือข่ายอื่น ๆ ทั้งในโรงเรียน มหาวิทยาลัย สถานประกอบกิจการ สถานสงเคราะห์ สถานพินิจและคุ้มครองเด็ก เรือนจำ ฯลฯ เพื่อประโยชน์ในการเข้าถึงบริการ นอกเหนือจากบริการทางการแพทย์และการกินยาเพื่อรักษาอาการอย่างต่อเนื่องแล้ว ครอบครัวและคนใกล้ชิดเป็นกลุ่มคนสำคัญที่จะช่วยสังเกตอาการและช่วยเหลือเบื้องต้นได้ การมีสมาชิกในครอบครัวที่ป่วยด้วยโรคทางจิตเวช มีผลกระทบต่อสมาชิกในครอบครัวเป็นอย่างมาก ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และเศรษฐกิจ เพื่อป้องกันการขาดยาที่อาจนำไปสู่ปัญหาผู้ป่วยจิตเวชฉุกเฉินที่อาจก่อความรุนแรง และเพื่อป้องกันเหตุการณ์ร้ายแรงที่อาจเกิดขึ้นเมื่อผู้ป่วยขาดยา หน่วยงานที่ดูแลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องได้รับความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคจิตเวชและแนวทางการดูแลผู้ป่วย โดยชุมชนมีส่วนร่วม นอกจากนั้นยังต้องสร้างองค์ความรู้ให้สอดคล้องกับบริบทของชุมชนแต่ละพื้นที่ นอกจากความรู้ในการช่วยเหลือเบื้องต้นแล้ว ยังต้องปฏิบัติตามพระราชบัญญัติสุขภาพจิต 2551 อีกด้วย
จากสถิติการให้บริการของกลุ่มงานจิตเวชและยาเสพติด โรงพยาบาลป่าบอน ในปี 2563 - 2565พบว่ามีผู้ป่วยที่มารักษาด้วยความผิดปกติทางจิตใจและพฤติกรรม เนื่องจากใช้วัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท
จำนวน108 ราย, 130 ราย, 189 ราย ตามลำดับ มีจิตเวชฉุกเฉินในปี 2564 จำนวน 17 ราย เป็นผู้ป่วยจิตเวชที่เสี่ยงต่อการก่อความรุนแรง (SMI-V) จำนวน 14 ราย และมีแนวโน้มที่ผู้ป่วยจิตเวชฉุกเฉินในพื้นที่จะเพิ่มมากขึ้นทุกปี สอดคล้องกับข้อมูลปัญหาสุขภาพพื้นที่ของอำเภอป่าบอน พบปัญหาด้านจิตเวชฉุกเฉินและยาเสพติดอยู่ในลำดับ 6 ใน 10 ปัญหาสำคัญที่ต้องได้รับการแก้ไข จึงจำเป็นต้องจัดโครงการเพื่อแก้ไขปัญหาที่อาจเกิดความรุนแรงขึ้น ดังนั้นเพื่อประโยชน์ต่อประชาชน ผู้ป่วย ครอบครัวผู้ป่วย ผู้นำชุมชน อสม. เครือข่ายมีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยจิตเวช กลุ่มงานจิตเวชและยาเสพติด โรงพยาบาลป่าบอน จึงจัดโครงการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้ป่วยที่มีปัญหาสุขภาพจิต โดยชุมชนและภาคีเครือข่ายมีส่วนร่วม ประจำปี 2566 ขึ้น