กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคเท้าช้างเป็นโรคที่ได้รับการประกาศว่าสามารถกำจัดได้แล้วเมื่อกันยายน 2560 เพื่อการติดตามให้การกำจัดมีความยั่งยืน ป้องกันการกลับมาแพร่โรค จึงได้มีมาตรการเฝ้าระวังเพื่อให้สามารถจัดการควบคุมโรคตามผลของการเฝ้าระวัง ก่อนที่จะเกิดการแพร่กระจายของโรคจนกลับมาเป็นปัญหาอีกในอนาคต
จังหวัดนราธิวาสเป็นจังหวัดเดียวที่มีปัญหาการแพร่โรคเท้าช้าง โดยมีการรายงานการติดเชื้อพยาธิโรคเท้าช้างในพื้นที่บริเวณรอบพรุใน 7 อำเภอ 22 ตำบล 87 หมู่บ้าน มีผู้ป่วยสะสมขึ้นทะเบียนรักษาจนถึง กันยายน 2565 จำนวน 18 ราย ซึ่งเป็นผู้ป่วยระยะแพร่เชื้อพยาธิในโลหิตทั้งหมด จากการดำเนินงาน โครงการคัดกรองการติดเชื้อโรคเท้าช้างในประชาชน ตำบลบางขุนทอง พบผู้ป่วยจำนวน 4 ราย เป็นหมู่ 3 บ้านโคกงู 2 ราย และหมู่ 5 บ้านโคกชุมบก จำนวน 2 ราย ผู้ป่วยได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคที่เป็นอยู่ สามารถปฎิบัติตนได้ถูกต้อง เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล บ้านโคกงู ได้ประสานกับทีมควบคุมโรคศูนย์พิกุลทองเพื่อลงพื้นที่ติดตามกลุ่มป่วยและติดตามจ่ายยาโรคเท้าช้างเป็นระยะ เวลา 2 ปี
การควบคุมโรคเท้าช้างในแมวซึ่งเป็นรังโรคในสัตว์ของเชื้อ Brugia malayi ตั้งแต่ปีงบประมาณ2537-2560 มีการเจาะโลหิตแมวในพื้นที่แพร่โรคเท้าช้างของจังหวัดนราธิวาสพบอัตราการติดเชื้อลดลงจากปีที่พบการติดเชื้อสูงสุด พ.ศ. 2557 ร้อยละ 10.53 เหลือ ร้อยละ 4.11 ในปี พ.ศ. 2560 และได้ดำเนินการรักษาโดยการฉีดยา Ivermectin เพื่อฆ่าเชื้อพยาธิในแมว โดยเริ่มฉีดยาตั้งแต่ปีงบประมาณ 2546 จนถึงปีงบประมาณ 2559 มีความครอบคลุม ร้อยละ 10.5
จากการสำรวจทางกีฏวิทยาในปี พ.ศ. 2559 พบยุงที่เป็นพาหะชองโรคเท้าช้าง คือ Mansonia uniformis ที่มีพยาธิเท้าช้างระยะ L3 จำนวน 1 ตัว ในตำบลบางขุนทอง อำเภอตากใบ ปี พ.ศ. 2561 พบเชื้อพยาธิเท้าช้าง ระยะ L2 หรือตัวอ่อนระยะก่อนติดเชื้อ (pre-infective lavae) ในยุงชนิด Mansonia annulataแต่ไม่พบตัวอ่อนระยะ L3 ในตัวยุง
จากการที่พบผู้ป่วยที่มีเชื้อในกระแสโลหิตเป็นประชาชนในพื้นที่ตำบลบางขุนทอง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องมีการคัดกรองสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ เพื่อหาว่า ยังมีผู้ป่วยที่ติดเชื้อโรคชนิดนี้ อีกหรือไม่ โดยการเจาะเลือด เพื่อตรวจหาเชื้อในประชากร อายุ 2 ปีขึ้นไป ทุกคน