กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

****โรคมะเร็งปากมดลูก พบว่าเป็นอันดับที่ 2 ของมะเร็งที่พบในสตรีทั่วโลก รองจากมะเร็งเต้านม แต่ละปีมีสตรีทั่วโลกกว่า 5 แสนคนต่อปี เป็นโรคนี้ และร้อยละ 80 เกิดขึ้นในประเทศกำลังพัฒนา แต่สำหรับประเทศไทย พบว่าโดยส่วนใหญ่มักจะเกิดในผู้หญิงวัยกลางคนอายุระหว่าง 35-55 ปี ในแต่ละปีมีการตรวจพบมะเร็งปากมดลูกรายใหม่กว่า 6,000 ราย และมีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ 2,600 รายต่อปี กล่าวได้ว่าทุกๆวันจะมีสตรีไทยเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งปากมดลูกถึง 7 คนนับ เป็นปัญหาสำคัญของสาธารณสุขไทย จากการศึกษาวิจัยพบว่า โรคมะเร็งปากมดลูกเกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (human Papilloma virus หรือ HPV) สายพันธุ์ที่ 16 และ 18การติดเชื้อ ร้อยละ 85 เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์ ร้อยละ15 เกิดจากการสัมผัสแล้วเชื้อเข้าไปในเยื่อบุของอวัยวะเพศ หรือปากมดลูกมีรอยถลอกหรือแผลที่ทำให้เชื้อเข้าไปได้ ดังนั้น แม้ว่าไม่เคยผ่านการมีเพศสัมพันธ์มาก่อนก็มีโอกาสเสี่ยงที่จะได้รับเชื้อเอชพีวี เชื้อ ไวรัส ชนิดนี้แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มความเสี่ยงต่ำ ทำให้เกิดโรคหูดหงอนไก่ที่อวัยวะเพศ และรอยโรคขั้นต่ำส่วนกลุ่มความเสี่ยงสูงเป็นสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงเนื้อเยื่อปากมดลูกจนกลายเป็นรอยโรคขั้นสูงและเป็นมะเร็งในที่สุด โดยกระบวนการเกิดมะเร็งปากมดลูกใช้เวลาเฉลี่ย 5–15 ปี พบว่าสตรีที่ติดเชื้อไวรัส กลุ่มความเสี่ยงสูง มีโอกาสที่จะเกิดมะเร็งปากมดลูกสูงถึง 400 เท่า เมื่อเทียบกับสตรีที่ไม่พบการติดเชื้อดังกล่าว อย่างไรก็ตาม การติดเชื้อดังกล่าวอาจจะหายเองได้ด้วยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ในกรณีที่การติดเชื้อยังคงอยู่ หรือฝังแน่นที่ปากมดลูกก็จะมีการพัฒนาไปเป็นมะเร็งปากมดลูกได้ เนื่องจากโรคนี้มีระยะก่อนเกิดมะเร็งให้ตรวจพบได้ จะทำให้พบระยะก่อนมะเร็ง และมะเร็งระยะเริ่มแรก ช่วยให้สามารถรักษาและป้องกันไม่ให้เกิดมะเร็งปากมดลูกได้ตามที่สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้มีนโยบายส่งเสริมสุขภาพในการคัดกรอง
****โรคมะเร็งปากมดลูก ในสตรีกลุ่มอายุ 30-60 ปี ใน 75 จังหวัด ทั่วประเทศ และในการลดอุบัติการณ์และอัตราตายจากมะเร็งปากมดลูกของสตรีนั้นต้องมีการคัดกรองให้ครอบคลุมประชากรกลุ่มดังกล่าวให้มากที่สุด โดยต้องทำซ้ำทุก 5 ปี โดยมีแผนการป้องกันและควบคุมมะเร็งแห่งชาติตั้งแต่ปี 2541 ซึ่งมีเป้าหมายว่าจะลดอัตราตายของสตรีไทยจากมะเร็งปากมดลูกลง 50 % ภายในระยะเวลา 5 ปี ซึ่งจากการดำเนินการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเริ่มตั้งแต่ปี 2495 และได้ดำเนินการต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบันยังไม่ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายยังพบว่าโรคมะเร็งปากมดลูกยังเป็นปัญหาสำคัญและอุบัติการณ์การเกิดมะเร็งปากมดลูกยังไม่ได้ลดลงในสตรีไทย รพ.สต.นาทอน ตรวจคัดกรองด้วยวิธี (Pap) smearมาจนถึงปี 2562 เนื่องจากปี 2563-2564 มีสถานณ์การโรคระบาดโควิด -19 จึงไม่เปิดรับบริการและปัจจุบันรพ.สต.นาทอนมีวิธีการตรวจแบบ เอชพีวีดีเอ็นเอ (HPV DNA Test)ซึ่งเป็นวิธีที่ตรวจคัดกรองแบบใหม่ในปี 2565 การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี เอชพีวีดีเอ็นเอ (HPV DNA Test) เป็นการตรวจหาเชื้อไวรัสเอชพีวี ระดับ DNA ซึ่งเป็นเทคนิคการตรวจระดับชีวโมเลกุลที่สามารถค้นหาเชื้อเอชพีวี ได้ในระยะก่อนที่จะเกิดเป็นมะเร็งปากมดลูกทำให้สามารถป้องกันและรักษาได้ก่อนที่เชื้อจะพัฒนาเป็นมะเร็งปากมดลูก ซึ่งสามารถระบุลงลึกไปได้ถึงสายพันธุ์ของเชื้อ HPV ไม่ว่าจะเป็น สายพันธุ์ 16 และ สายพันธุ์ 18 ที่มีความเสี่ยงสูงสุดและเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูกถึง 70% และสามารถเว้นการตรวจซ้ำได้ถึง 5 ปี ให้ความแม่นยำในการตรวจเจอโรคสูงเกือบ 100% ในปีงบประมาณ 2565 รพ.สต.นาทอน ได้ทำการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี (HPV DNA Test) ในสตรีอายุ 30-60 ปี จำนวนทั้งหมด 70 ราย ตรวจพบความผิดปกติ 4 ราย คิดเป็นร้อยละ 5.71
****ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาทอนจึงจัดทำโครงการ "สตรีนาทอน"ร่วมใจป้องกันมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมปี2566 เพื่อสตรีในเขตรพ.สต.นาทอนได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเต้านมอย่างครอบคลุมมีประสิทธิภาพและค้นหาระยะก่อนเกิดโรคและส่งต่อให้ในรายที่ผิดปกติได้อย่างทันถ่วงที