กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โลหิตจางหรือภาวะซีด (anemia) เป็นปัญหาทางโลหิตวิทยาที่พบบ่อยในเด็ก โดยเฉพาะภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก คือ ภาวะที่ร่างกายมีการขาดหรือพร่องธาตุเหล็กซึ่งทำให้มีปริมาณธาตุเหล็กไม่เพียงพอ ที่จะนำไปสร้างเม็ดเลือดแดงได้เป็นผลให้ร่างกายมีจำนวนเม็ดเลือดแดงหรือความเข้มข้นของฮีโมโกลบินในเลือดต่ำกว่าปกติ จะพบว่ามีอาการซีดของเล็บและเปลือกตาด้านในด้วย
จากการสำรวจภาวะโภชนาการของเด็กไทยอายุ 6 เดือน – 12 ปี ระหว่าง ปี พ.ศ.2553-2555 ภายใต้โครงการ South East Asia Nutrition Survey (SENUTS) เด็กไทยกลุ่มปฐมวัยมีความชุกโลหิตจางสูงในเขตชนบทถึงร้อยละ 41.7 ในขณะที่เด็กในเขตเมืองพบความชุกของโลหิตจางร้อยละ 26 นอกจากนี้โลหิตจางยังเป็นหนึ่งในสาเหตุ 5 อันดับแรกที่ส่งผลต่อสุขภาวะของเด็กไทยโลหิตจางในเด็กมีสาเหตุหลักมาจาก 1) สาเหตุจากการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่เพียงพอ ในขณะที่ร่างกายเด็กกำลังเจริญเติบโตจึงต้องการธาตุเหล็กมากขึ้น 2) สาเหตุจาก การเสียเลือดอาจเกิดเฉียบพลัน เช่น เลือดออกจากแผลอุบัติเหตุต่าง ๆ หรือจากเลือดออกเรื้อรัง เช่น พยาธิปากขอ มีแผลใน กระเพาะอาหาร เป็นต้นทั้งนี้ การขาด/พร่องธาตุเหล็กเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดที่ก่อให้เกิดโลหิตจางในเด็ก และเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุด ในบรรดาภาวะขาดสารอาหาร ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดงธาตุเหล็กมีมากในสมอง เป็นส่วนประกอบของ myelin sheath, neurotransmitters และมีส่วนสำคัญในการป้องกันเชื้อโรค เด็กทุกคนมีโอกาสเกิด “ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก” กันได้ทั้งนั้น ในเด็กไทยทุก 100 คน จะตรวจพบโรค โลหิตจางสูงถึง 30 คน อาการที่พบเห็นได้ทั่วไป คือ เด็กจะมีอาการอ่อนเพลียง่าย เหนื่อยง่าย เวียนศีรษะ พัฒนาการล่าช้า จิตใจและพฤติกรรมเซื่องซึม ไม่อยากอาหาร ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิดง่าย มีปัญหาด้านการเจริญเติบโต มีปัญหาด้านการเรียน ขาดความสนใจและสมาธิในการเรียน สติปัญญาด้อยลง ไอคิวต่ำกว่าเกณฑ์ ผลการเรียนแย่ลง เด็กๆควรได้รับการเจาะเลือดเพื่อดูความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด ในช่วงอายุ 6 - 12 เดือนดังนั้นควรมีการตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก ให้การป้องกันในกลุ่มที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจาง และให้การรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มแรก เพราะหากปล่อยไว้อาจมีความรุนแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ในที่สุดจากสถานการณ์ของตำบลบางปูในปี 2565 ที่ผ่านมา ได้รับการตรวจจากศูนย์อนามัยที่ 12 จากการเจาะเลือดเพื่อดูค่าสารสีแดงในเซลล์เม็ดเลือดแดง (Hemoglobin) ในเด็กอายุ 6-12 เดือน จำนวน 24 ราย โดยใช้เครื่องตรวจ Hemo cue พบภาวะโลหิตจาง จำนวน 14 คน คิดเป็นร้อยละ 58.33 (เกณฑ์ไม่เกินร้อยละ 20)

ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบางปูจึงได้เล็งเห็นปัญหาทางด้านสุขภาพ จึงจัดทำโครงการ “เฝ้าระวังภาวะโรคโลหิตจางในเด็กอายุ 6-12 เดือน” ขึ้นมาเพื่อป้องกันปัญหาสุขภาพที่อาจส่งผลต่อการเรียนรู้ ของเด็กและดูแลแก้ไขปัญหาภาวะโลหิตจางในเด็กตั้งแต่เริ่มต้น เพื่อให้เด็กตำบลบางปู มีสุขภาพดีปราศจากภาวะโลหิตจาง พร้อมสำหรับการเรียนรู้ในการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข