กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล (ระบุที่มาของการทำโครงการ)
โรงเรียนบ้านตะโละใส สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสตูล สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ เปิดสอนตั้งแต่ระดับอนุบาลชั้นปีที่ 2 ถึงระดับประถมศึกษาปีที่ 6 มีนักเรียนรวมทั้งสิ้นจำนวน 568 คนแยกเป็นระดับชั้นปฐมวัย จำนวน 114 คน และระดับชั้น ป.1-ป.6 จำนวน 454 คน มีผู้บริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษาทั้งสิ้นจำนวน 32 คน โรงเรียนมีการประสานความร่วมมือกับผู้ปกครองและชุมชนในการจัดการศึกษา โดยมีคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 15 คน และมีเครือข่ายผู้ปกครอง จำนวน 110 คน (ห้องเรียนละ 5 คน จำนวน 22 ห้องเรียน) เป็นตัวแทนหรือผู้นำในการขับเคลื่อนการดำเนินกิจกรรมต่างๆ
สุขภาพเป็นสิ่งสำคัญสำหรับมนุษย์ทุกคนเริ่มตั้งแต่เกิดจนถึงตาย สุขภาพอนามัยเป็นปัจจัยสำคัญในการยกระดับคุณภาพชีวิต เพราะการมีสุขภาพที่ดีย่อมก่อให้เกิดความพร้อมในการปฏิบัติกิจกรรมอย่างเต็มความสามารถ มีประสิทธิภาพและเกิดคุณภาพ และการมีสุขภาพดีเป็นเครื่องบ่งชี้ถึงการมีคุณภาพชีวิตที่ดีด้วย ดังนั้นในการพัฒนาส่งเสริมด้านสุขภาพ สุขบัญญัติของเด็กจึงเป็นกลุ่มเป้าหมายที่สำคัญอย่างยิ่งของการพัฒนา โรงเรียนบ้านตะโละใสเล็งเห็นความสำคัญของสุขภาพเป็นอย่างมาก เพราะเด็กที่มี สุขภาพดีจะส่งผลต่อการเรียนที่ดี มีความพร้อมทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคม และสติปัญญา และบุคคลที่มีความสำคัญในการปลูกฝังและเตรียมความพร้อมในการดูแลดูแลสุขภาพให้กับเด็กคือผู้ปกครองและครู เด็กควรได้รับการส่งเสริมการดูแลเรื่องสุขบัญญัติ การดูแลสุขภาพช่องปากและฟัน การบริโภคอาหารที่ถูกโภชนาการ การออกกำลังกาย การเสริมสร้างสุขภาพ และสุขภาพองค์รวม (Holistic Health System) โดยมองว่าสุขภาพมิใช่เป็นเพียงการตั้งรับเพื่อซ่อมสุขภาพเท่านั้น แต่ควรส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดการดูแลสุขภาพโดยให้สามารถสร้างเสริมสุขภาพที่ดีด้วยตนเอง
สุขภาพช่องปากเป็นสิ่งสำคัญและปัญหาสุขภาพช่องปากก็ยังคงเป็นปัญหาสำคัญที่คุกคามสุขภาพ ก่อให้เกิดความเจ็บปวด ทรมาน แม้ไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่ก็ส่งผลต่อสุขภาพโดยรวม แม้ว่าการป้องกันควบคุมโรคในช่องปากยังคงดำเนินการต่อเนื่องตลอดมา แต่มีแนวโน้มการเกิดโรคในช่องปากยังลดลงไม่มากนัก โดยเฉพาะโรคฟันผุในเด็กเป็นปัญหาที่เด่นชัด ซึ่งเมื่อไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที โรคจะลุกลามและสูญเสียฟันในที่สุด ส่งผลต่อสุขภาพร่างกาย การสบฟัน ตลอดการใช้ชีวิตประจำวัน พบว่าแม้ส่วนใหญ่จะมีการแปรงฟันอย่างน้อย 2 ครั้งขึ้นไป แต่การแปรงฟันส่วนใหญ่ไม่มีความละเอียดอ่อนและยังไม่สะอาด อาจจะส่งผลให้ปัญหาฟันผุได้ตามมาเช่นกัน
ภาวะโภชนาการที่ดี เป็นรากฐานสำคัญของการมีสุขภาพดีตลอดชีวิต เนื่องจากการเจริญเติบโตมีทั้งด้านสมองและร่างกาย หากขาดอาหารสิ่งที่พบคือเด็กตัวเล็ก ผอม เตี้ย ซึ่งเป็นการแสดงออกทางด้านร่างกาย แต่ผลที่เกิดขึ้นมิใช่แค่เพียงร่างกายเท่านั้น ยังมีผลต่อการพัฒนาสมองด้วย ทำให้สติปัญญาต่ำ เรียนรู้ช้า เมื่อเป็นผู้ใหญ่จะทำให้ประสิทธิภาพการทำงานต่ำ ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศ ดังนั้น อาหารเป็นปัจจัยสำคัญต่อสติปัญญาและสุขภาพของเด็ก รวมทั้งพัฒนาการของเด็ก เด็กที่กินอาหารครบ 5 หมู่ และมีความหลากหลาย ในปริมาณที่พอเหมาะ จะมีการเจริญเติบโตดี การพัฒนาของสมองดี เด็กจะฉลาด เรียนรู้เร็ว ซึ่งส่งผลให้พัฒนาการของเด็กเหมาะสมตามวัย และในทางตรงข้าม เด็กที่ได้รับสารอาหารไม่พียงพอ ย่อมมีผลทำให้การพัฒนาของสมองไม่ดี เป็นผลให้มีพัฒนาการไม่เหมาะสมตามวัย และจากข้อมูลการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูงของเด็กระดับปฐมวัย (4-6 ขวบ) โรงเรียนบ้านตะโละใส ในปีการศึกษา 2563-2565 พบว่าเด็กมีภาวะทุพโภชนาการอยู่หลายประเด็น เช่น เด็กบางคนน้ำหนักเท่าเกณฑ์ แต่ส่วนสูงไม่ได้ตามเกณฑ์ เด็กบางคนน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์แต่ส่วนสูงตามเกณฑ์ เด็กบางคนน้ำหนักมากเกินเกณฑ์แต่ส่วนสูงเท่าเกณฑ์ เด็กบางคนทั้งน้ำหนักและส่วนสูงต่ำกว่าเกณฑ์หรือมากเกินเกณฑ์ ซึ่งเด็กเหล่านี้เป็นเด็กที่มีภาวะทุพโภชนาการที่ต้องให้การดูแลจากทั้งทางโรงเรียนและจากผู้ปกครองนักเรียน การประเมินการเจริญเติบโตของเด็ก จะทำให้ทราบว่าเด็กได้รับสารอาหารเพียงพอหรือไม่ ทั้งนี้การเจริญเติบโตของเด็ก เปลี่ยนแปลงได้ง่าย จึงจำเป็นต้องมีการประเมินการเจริญเติบโตทุก 3 เดือน เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงการเจริญเติบโต ทำให้สามารถส่งเสริมการเจริญเติบโต หรือป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาโภชนาการด้านขาดและเกิน และหากมีปัญหาโภชนาการแล้ว จะได้จัดการแก้ไขได้ทันท่วงที
สื่อและของเล่น จัดเป็นปัจจัยที่สำคัญปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก สื่อและของเล่นแต่ละประเภทมีส่วนในการพัฒนาเด็กแตกต่างกันไป การเลือกใช้และผลิต จึงเป็นสิ่งสำคัญที่พ่อแม่ ผู้ปกครอง รวมทั้งครู จะมีบทบาทในการพิจารณาให้เหมาะสมกับพัฒนาการตามวัยของเด็ก และตรงตามวัตถุประสงค์ โดยเฉพาะการนำสื่อและของเล่นมาใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนการสอน ดังนั้น การใช้สื่อ ผลิตสื่อและของเล่นสำหรับเด็กปฐมวัย จึงควรคำนึงถึงหลักการผลิต การเลือกใช้ที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อให้สามารถส่งเสริมพัฒนาการเด็กด้านต่างๆ ได้อย่างครบถ้วน
โรงเรียนบ้านตะโละใส สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสตูล และกองทุนหลักประกันสุขภาพ องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ ในฐานะสถาบันที่พัฒนาเด็กเล็ก เด็กก่อนวัยเรียน ได้เล็งเห็นความสำคัญในการยกระดับคุณภาพชีวิตเด็กและเยาวชน เนื่องจากเป็นกลุ่มเป้าหมายหลักตามประกาศคณะอนุกรรมการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคฯ พ.ศ. ๒๕๕๗ ที่ต้องส่งเสริมพัฒนาการ กระบวนการเรียนรู้และประสบการณ์ ความฉลาดทางปัญญาและอารมณ์ในกลุ่มเด็กเล็ก เด็กก่อนวัยเรียน เด็กวัยเรียนและเยาวชน สถานศึกษา ชุมชน และครู บุคลากร ผู้ปกครอง มีบทบาทสำคัญยิ่งในการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันโรคการปลูกฝังพฤติกรรมสุขภาพ ทั้งด้านการดูแลสุขภาพตนเอง และดูแลความสะอาดของสิ่งแวดล้อม อันจะส่งผลให้มีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีเมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ การเพิ่มพูนความรู้และทักษะด้านต่าง ๆ เพื่อให้สามารถดูแลเด็กได้ดียิ่งขึ้น จึงได้ดำเนินการโครงการหนูน้อยโละใสใส่ใจสุขภาพ จากกองทุนหลักประกันสุขภาพองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ เพื่อดำเนินกิจกรรมการส่งเสริมสุขภาพของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง สามารถพัฒนาและยกระดับคุณภาพของโรงเรียนด้านการจัดการสุขภาพนำมาซึ่งการผ่านการประเมินและรับรองการเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพในโอกาสต่อไป