กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของประชากรของประเทศไทยทำให้ประชากรในวัยผู้สูงอายุเพิ่มขึ้น
ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจและสังคมมีผลให้ลักษณะครอบครัวไทยเปลี่ยนจากครอบครัวขยายไปสู่ครอบครัวเดี่ยว ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัวลดลง จำนวนผู้ที่จะทำหน้าที่ดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวลดลง ผู้สูงอายุจึงถูกทอดทิ้งให้อยู่โดดเดี่ยวดำเนินชีวิตเพียงลำพัง และผู้สูงอายุก็ยังได้รับผลกระทบจากการเสื่อมถอยของร่างกายตามวัย รวมทั้งผลของโรคเรื้อรังและอุบัติเหตุ จึงนำไปสู่ความถดถอยของร่างกาย เกิดภาวะพึ่งพา ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้หรือช่วยเหลือตนเองได้น้อยทำให้ต้องอาศัยพึ่งพาเป็นภาระของผู้ดูแลเกิดภาวะทุพพลภาพในที่สุด สิ่งเหล่านี้ทำให้ผู้สูงอายุดำเนินชีวิตอยู่อย่างไม่มีความสุข ผู้สูงอายุจึงควรได้รับความสนใจดูแลสุขภาพให้สมบูรณ์แข็งแรงมีคุณภาพชีวิตที่ดี ป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ รวมทั้งฟื้นฟูสุขภาพเมื่อมีภาวะของโรคและควบคุมให้ภาวะเหล่านั้นมีอาการคงที่ ไม่กำเริบรุนแรงหรือเสื่อมถอยมากกว่าเดิม ทำให้ผู้สูงอายุมีชีวิตอย่างมีคุณค่าสามารถทำประโยชน์ให้แก่สังคม และอีกหนึ่งปัญหาสุขภาพที่พบได้มากที่สุดในผู้สูงอายุ คือ ปัญหาสุขภาพช่องปาก ปัญหาสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุมีอยู่ ๗ ประเด็น คือ การสูญเสียฟันโรคฟันผุ/รากฟันผุโรคปริทันต์มะเร็งในช่องปากภาวะน้ำลายแห้งโรคฟันสึกและโรคในช่องปากที่สัมพันธ์กับโรคทางระบบ
สุขภาพช่องปากถือเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญกับสุขภาพทางด้านร่างกาย อาทิ การสูญเสียฟัน
จำนวนมากจะลดประสิทธิภาพการเคี้ยวอาหาร ส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร การดำเนินชีวิตประจำวันและสุขภาพจิต เป็นต้น ดังกระแสพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ความว่า “เวลาไม่มีฟันกินอะไรก็ไม่อร่อย ทำให้ไม่มีความสุขจิตใจก็ไม่สบายร่างกายก็ไม่แข็งแรง” จากรายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศ ครั้งที่ ๘ ประเทศไทย พ.ศ. 2560 ในกลุ่มอายุ ๖๐ ปี ขึ้นไป พบว่าร้อยละ 56.1 ของผู้สูงอายุ มีฟันอยู่ในสภาพใช้งานได้ ๒๐ ซี่ และผู้สูงอายุมีฟันแท้คู่สบ ๔ คู่ ขึ้นไป ร้อยละ 40.2 ทำให้ประสิทธิภาพการบดเคี้ยวอาหารลดลงชัดเจน แม้ว่ากลุ่มผู้สูงอายุตอนต้นจะมีจำนวนมากกว่าครึ่ง มีฟันถาวร 20 ซี่ แต่ฟันถาวรที่เหลือนั้นยังมี

ปัญหารอยโรคและความผิดปกติในช่องปากที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลที่เหมาะสม เพื่อป้องกันการลุกลามที่นำไปสู่ความเจ็บปวดและการสูญเสียฟัน ปัญหาที่สำคัญได้แก่ การสูญเสียฟันโดยเฉพาะการสูญเสียฟันทั้งปากในผู้สูงอายุ 60-74 ปี พบร้อยละ 8.7 แต่เมื่ออายุ 80-85 ปี เพิ่มสูง ถึงร้อยละ 31.0 ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตด้านการบดเคี้ยวอย่างมาก และผู้สูงอายุยังขาดความรู้ความเข้าใจ และการปฏิบัติตัวในการดูแลสุขภาพช่องปากของตนเองอย่างเหมาะสม อันจะนำไปสู่การสูญเสียฟันเมื่ออายุเพิ่มขึ้น
ดังนั้น ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลุโบะสาวอได้เล็งเห็นความสำคัญของผู้สูงอายุ และเห็น
ว่ามีความจำเป็นที่ผู้สูงอายุควรได้รับการดูแลด้านการส่งเสริมและป้องกันโรคในช่องปากที่เหมาะสม มีประสิทธิผล เชื่อมโยงเป็นระบบที่ชัดเจน จึงได้จัดทำโครงการ ร่วมคืนรอยยิ้มผู้สูงอายุ ตำบลลุโบะสาวอ ปี 2565 ขึ้น เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีทักษะและความรู้เกี่ยวกับทันตสุขภาพและการดูแลสุขภาพช่องปากของตนเอง เพื่อควบคุมโรคและการสูญเสียฟัน ให้ผู้สูงอายุมีความสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ สามารถดำรงชีวิตได้อย่างมีความสุข และสืบสานวัฒนธรรมที่ดีงามให้แก่คนรุ่นหลังได้ยกย่องสืบไป