กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ประเทศไทยเป็น 1 ใน 14 ประเทศ ที่มีปัญหาวัณโรคสูง โดยปี พ.ศ. 2559 องค์การอนามัยโลกได้กำหนดยุทธศาสตร์ยุติวัณโรค (The End TB Strategy) มีเป้าหมายลดอุบัติการณ์วัณโรค (incidence) ให้ต่ำกว่า 10 ต่อแสนประชากรโลก ภายในปี พ.ศ. 2578 (2035) กระทรวงสาธารณสุขมีมาตรการหลักในการจะบรรลุเป้าหมายการลดอุบัติการณ์ดังกล่าวข้างต้นจำเป็นต้อง 1.เร่งรัดการค้นหา วินิจฉัย และรายงานให้มีความครอบคลุมการรักษา (Treatment Coverage) ร้อยละ 90 ของจำนวนผู้ป่วยที่คาดประมาณจากอุบัติการณ์ 2.เร่งรัดการเข้าถึงบริการ ตรวจวินิจฉัยในประชากรกลุ่มเปราะบางและกลุ่มเสี่ยงวัณโรค ให้ครอบคลุมร้อยละ 90 3.ดูแลรักษาผู้ป่วยวัณโรคที่ตรวจพบทุกรายด้วยแนวทางการดูแลผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (Patient center care) ให้มีอัตราความสำเร็จการรักษาไม่ต่ำกว่าร้อยละ 90 ด้วยผลการดำเนินงานที่บรรลุเป้าหมายทั้ง 3 ที่สำคัญนี้จะส่งผลให้อุบัติการณ์วัณโรคลดลงอย่างรวดเร็วสู่เป้าหมายยุติวัณโรคได้
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานีจึงได้มีนโยบายการดำเนินงานวัณโรคเร่งรัดค้นหาผู้ติดเชื้อวัณโรคและผู้ป่วยวัณโรคให้ครอบคลุม โดยการคัดกรองในกลุ่มเสี่ยงเป้าหมาย โดยประชากรกลุ่มเสี่ยงเป้าหมายได้รับการคัดกรองเชิงรุกด้วยการถ่ายภาพรังสีทรวงอก ประกอบด้วย ผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยเบาหวาน ผู้ต้องขังในเรือนจำ แรงงานข้ามชาติ ผู้สูงอายุ 60 ปี ขึ้นไป ที่มีโรคร่วมที่สัมพันธ์กับวัณโรค บุคลากรทางการแพทย์
อัตราการค้นพบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ของอำเภอไม้แก่นที่ผ่านมา ยังน้อยกว่าเป้าหมายวัณโรคคือต้องพบผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ไม่น้อยกว่า 20 รายต่อปีในขณะที่ตั้งแต่ปี 2564 – 2566ขึ้นทะเบียนผู้ป่วยเพียง 9 , 10 และ 14 ราย ตามลำดับเท่านั้น ในขณะที่อัตราความสำเร็จการรักษาผู้ป่วยวัณโรค ระหว่างปี 2564 – 2566 มีแนวโน้มลดลง คือร้อยละ 88.89 , 90 และ 40 ตามลำดับ ปัญหาที่พบมาโดยตลอดคือ มีผู้เสีชีวิตในระหว่างการรักษาในปี 2564 – 2566 พบอัตราการเสียชีวิตร้อยละ 0 , 0 และ 6.6 ตามลำดับ ซึ่งผู้ป่วยที่เสียชีวิตส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปและมีโรคเรื้อรังร่วมด้วย
ดังนั้นการค้นหาผู้ป่วยวัณโรคในกลุ่มเสี่ยง จึงมีความสำคัญและจำเป็นในการลดการแพร่กระจายเชื้อโรค เนื่องจากหากสามารถนำผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษาได้เร็ว และได้รับการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่องจากเจ้าหน้าที่ จะทำให้เกิดผลสำเร็จในการรักษา และลดปัญหาการดื้อยาวัณโรค จึงได้จัดทำโครงการค้นหาผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงวัณโรคในชุมชนตำบลไทรทอง อำเภอไม้แก่น จังหวัดปัตตานีปีงบประมาณ 2567 โดยการให้ความรู้ ค้นหาและคัดกรองผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุกโดยการเอกซเรย์ทรวงอก อ่านผลฟิล์มด้วย AI โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อทำให้ผู้ที่มีอาการสงสัยวัณโรคได้เข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรักษาในระยะเริ่มแรก ซึ่งเป็นการตัดวงจรการแพร่กระจายเชื้อและลดอัตราการเสียชีวิตจากการป่วยด้วยวัณโรค