กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ภาวะสังคมผู้สูงอายุ ซึ่งจากคำจำกัดความของสหประชาชาติระบุว่าสังคมที่เข้าสู่ภาวะประชากรสูงอายุ (Population aging) หมายถึง สังคมที่มีประชากรผู้สูงอายุตั้งแต่ 25 ปีขึ้นไป ในสัตส่วนมากว่าร้อยละ 7 หรือ อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป ในสัดส่วนมากว่าร้อยละ 10 ซึ่งระดับการสูงอายุของประชากร สามารถวัดด้วย "ดัชนีการสูงวัย" (Index of Ageing โดยเป็นอัตราส่วนระหว่างประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป ต่อประชากรอายุต่ำกว่า 35 ปี คูณด้วย 100 ซึ่งแสดงให้เห็นว่ามีผู้สูงอายุกี่คนต่อเด็ก 100 คน โดยตามโครงสร้างอายุของประชากรมีแนวโน้มที่จะสูงอายุ (อายุ 6 ปีขึ้นไป) มากว่าจำนวนเด็ก (อายุต่ำกว่า 15 ปี) เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของประเทศไทย จากข้อมูลประชากรตั้งแต่ปี 2533-2583 ดัชนีการสูงวัยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นตลอดเวลา ในปี 2533 มีผู้สูงอายุเพียง 33 คน ต่อเด็ก 100 คน หลังจากนั้นปี 2553 ดัชนีการสูงวัยเพิ่มสูงเป็น 67 คนและในปี พ.ศ.2556 ดัชนีการสูงวัยเพิ่มขึ้น สูงถึง 79 คน คาดการณ์ว่าไนปี 2563 หรืออีก 4 ปีข้างหน้า ดัชนีการสูงวัยจะมีคำสูงกว่า 100 อัตราการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้สูงอายุสูงกว่าประชากรโดยรวมและหลังจากนั้นประเทศไทยจะมีจำนวนผู้สูงอายุมากขึ้นเรื่อยๆ ประเทศไทยจะกลายเป็น "สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์" (complete aged society) เมื่อประซากรสูงอายุ สูงถึงร้อยละ 20 และจะเป็น "สังคมผู้สูงอายุระดับสุดยอด "(super aged society) เมื่อประซากรสูงอายุเพิ่มสูงถึง ร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด ประมาณ พ.ศ.2578 การสำรวจของสถาบันเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ พ.ศ.2563 พบว่า ผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 90 มีความสามารถช่วยเหลือตนเองในกิจวัตรประจำวันได้ดี มีเพียงร้อยละ 0.7-2.8 ที่ผู้สูงอายุทำเองไม่ใต้เลย ส่วนภาวะทันตสุขภาพในผู้สูงอายุ จากการมีจำนวนที่เหลืออยู่ในช่วงปากซึ่งจำเป็นต่อการบดเคี้ยวไม่ควรน้อยกว่า 20 ซี่ ผลการสำรวจของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข พบว่าผู้สูงอายุ ร้อยละ 45-46 มีฟันน้อยกว่า 20 ชี่ ส่วนภาวะสุขภาพจิต พบว่า ผู้สูงอายุมีภาวะอารมณ์ซึมเศร้ามากที่สุด (ร้อย 87) โตยผู้สูงอายุนอกชุมชนเมืองมีภาวะสุขภาพจิตสูงกว่าผู้สูงอายุในชุมชนเมือง ในขณะที่ภาวะสมองเสื่อมเป็นอีกปัญหาหนึ่งในผู้สูงอายุที่มีแนวโน้มว่าจะพบมากขึ้น จากการสำรวจโดยใช้แบบคัดกรองสมองเสื่อม MMSE สำหรับคนไทย พบว่า มีภาวะผิตปกติในกลุ่มอายุ 60 *69 ปี ร้อยละ 20 และเพิ่มขึ้นตามอายุเป็นร้อยละ 60 ในเพศขายและร้อยละ 70 ในเพศหญิง จากสถานการณ์สุขภาพดังกล่าวจำเป็นต้องมีการเตรียมระบบการดูแลสุขภาพของประชากรสูงวัย
ดังนั้น ศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองวัดประชาภิรมย์ สังกัดโรงพยาบาลนราธิวาสราชนครินทร์ได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหาที่เกิดขึ้นในกลุ่มผู้สูงอายุ ผู้พิการและผู้ป่วยระยะสุดท้าย เพื่อให้ลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆที่ส่งกับศักยภาพความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวัน (ADL) ต่อไป จึงได้จัดทำ"โครงการคัดกรอง ADL เชิงรุกในชุมชนสำหรับผู้สูงอายุ ผู้พิการและผู้ป่วยระยะสุดท้าย" ประจำปี 2567 ขึ้น