กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล (ระบุที่มาของการทำโครงการ)
“สังคมสูงวัย” กลายเป็นสถานการณ์ทางสังคมที่ทราบกันดีว่า เราทุกคนล้วนมีส่วนเกี่ยวข้อง และต้องร่วมเดินไปด้วยกัน ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สถานการณ์สังคมผู้สูงอายุมาตั้งแต่ปี 2548 และมีอัตราการเพิ่มของประชากรผู้สูงอายุอย่างรวดเร็ว และคาดว่าในปี 2583 จะมีประชากรผู้สูงอายุวัยปลาย หรือผู้ที่มีอายุ 80 ปีขึ้นไป เพิ่มขึ้นอีกเกือบเท่าตัว ด้วยความจริงที่ว่า คนยิ่งมีอายุมากขึ้น ยิ่งมีโอกาสเสี่ยงต่อ ความเจ็บป่วย และความพิการหรือช่วยเหลือตัวเองไม่ได้เพิ่มมากขึ้น จึงพอเห็นภาพได้ว่าในอนาคตเมื่อสังคมไทยสูงวัยมากขึ้น ความต้องการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุจะมากขึ้นเป็นเงาตามตัว นอกจากนี้ สภาพการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในชนบท ผู้สูงอายุเปรียบเสมือนผู้ที่ถูกลืมจากสังคม ถูกทอดทิ้งให้จับเจ่าอยู่แต่ในบ้านอย่างเหงาหงอย เกิดทัศนเชิงลบต่อตนเอง คือรู้สึกว่าตนเองไร้คุณค่า ในขณะที่ผู้สูงอายุในเขตเมืองก็ต้องอยู่แบบต่างคนต่างอยู่ มีความผูกพันกันน้อย ทำให้ผู้สูงอายุต้องมีทักษะชีวิตบางประการ เพื่อช่วยให้สามารถเผชิญปัญหาและความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่ถาโถมเข้ามาได้อย่างเหมาะสมประเทศไทยมีเป้าหมายทางการแพทย์และสาธารณสุขที่สำคัญ ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ การมีอายุยืนยาวและการมีคุณภาพชีวิตที่ดี การที่ประชาชนมีสุขภาพแข็งแรงในทุกช่วงวัย ทำให้มีอายุยืนยาว เมื่อเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ ซึ่งการมีอายุยืนยาวไม่เจ็บป่วยเป็นโรค เป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตเนื่องจากคุณภาพชีวิตประกอบด้วยสุขภาพในหลายด้านรวมกัน ได้แก่ 1.สุขภาพทางกาย (physical health) คือ มีสภาพร่างกายที่ดี ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และมีการพัฒนาที่เหมาะสมกับวัยสังเกตได้จากการที่บุคคลนั้นมีความสมบูรณ์แข็งแรง ระบบอวัยวะทุกส่วนทำงานได้ดีมีประสิทธิภาพ ร่างกายมีสมรรถภาพสูง สามารถทำงานได้นาน ๆ โดยไม่เหนื่อยง่าย การนอนและการพักผ่อนเป็นไปตามปกติ ผิวพรรณผุดผ่อง รูปร่างทรวดทรงสมส่วน เป็นต้น 2.สุขภาพทางจิต (mental health) คือ มีสภาพจิตปกติ สามารถปรับตัวให้เข้ากับบรรยากาศของสังคมได้ทุกระดับชั้น สามารถควบคุมอารมณ์ได้เหมาะสมกับสถานการณ์ต่าง ๆ ซึ่งผู้มีสุขภาพจิตดีย่อมมีผลมาจากสุขภาพกายดีด้วย หรือคำกล่าวที่ว่า “จิตใจที่แจ่มใส ย่อมอยู่ในร่างกายที่สมบูรณ์”3.สุขภาพทางสังคม (social health) คือ การมีสภาพของความเป็นอยู่ หรือการดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างปกติสุข ไม่ทำให้ผู้อื่นหรือสังคมเดือดร้อน สามารถเข้ากับบุคคลและชุมชนได้ทุกสถานะอาชีพ ไม่เป็นคนถือตัว ไม่เป็นคนเอารัดเอาเปรียบบุคคลอื่น เป็นที่เคารพรักและเป็นที่นับถือของคนทั่วไป และ 4.ภาวะสุขภาพโดยทั่วไป (general health) โดยองค์กรอนามัยโลกได้ให้คำนิยามของ “สุขภาพ” ว่าไม่ใช่แต่เพียงการปราศจากโรค แต่หมายถึงการมีความสมบูรณ์ทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจและสังคม ซึ่งสอดคล้องกับนิยามของคุณภาพชีวิตที่กล่าวว่า “คุณภาพชีวิต เป็นการรับรู้ความพึงพอใจและสถานะของบุคคลในการดำรงชีวิตในสังคม โดยจะสัมพันธ์กับเป้าหมายและความคาดหวังของตนเอง ภายใต้บริบทของวัฒนธรรมค่านิยม มาตรฐานของสังคม”
ดังนั้น ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตและส่งเสริมอาชีพผู้สูงอายุ จึงได้จัดทำโครงการ “พัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุ สู่สุขภาพดีถ้วนหน้า” ขึ้น เพื่อให้ผู้สูงอายุมีความรู้ความเข้าใจในการดูแลด้านต่างๆ และมีความสุขในการดำเนินชีวิตในสังคม