กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ขับเคลื่อนงานมหัศจรรย์ 1000 วันแรกของชีวิตตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ.2561-2564 มีแนวทางขับเคลื่อนการดำเนินงาน โดยเน้นการพัฒนาคุณภาพบริการในคลินิกฝากครรภ์ (ANC) คลินิกเด็กสุขภาพดี (WCC) ให้ความสำคัญกับชุมชน ท้องถิ่น และภาคีเครือข่ายการร่วมลงทุนเป็นเจ้าของในการขับเคลื่อนงานโดยโดยใช้กลไกระดับพื้นที่และดำเนินการครบถ้วนทุกกิจกรรมสำคัญ (กิน กอด เล่น เล่า นอน เฝ้าดูฟัน) ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายทุกคน ได้แก่ หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และเด็กอายุ 0-2 ปี และในปีงบประมาณ 2565 ได้ขับเคลื่อนการดำเนินงานของภาคีเครือข่าย ทำบันทึกข้อตกลงการบูรณาการความร่วมมือ การพัฒนาคนตลอดช่วงชีวิตในกลุ่มเด็กปฐมวัย พ.ศ.2565-2569 (MOU 6 กระทรวง) โดยมีกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงดิจิตัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงแรงงาน กระทรวงสาธารณสุข และกระทรวงศึกษาธิการ ร่วมกับพัฒนาและยกระดับการดูแลส่งเสริมสุขภาพสตรีและเด็กในช่วง 1000 วันแรกของชีวิตต่อเนื่องไปจนถึงเด็กอายุ 5 ปี โดยผ่านกลไกตำบลมหัศจรรย์ 1000 วัน plus สู่ 2500 วัน ซึ่งเป็นกลไกเกิดจากความร่วมมือภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องในการดูแลสุขภาพ คุ้มครองสตรีและเด็กปฐมวัยตั้งแต่ปฏิสนธิในครรภ์มารดาจนถึงเด็กอายุ 5 ปี รวมถึงการส่งเสริมให้หญิงเจริญพันธุ์มีความพร้อมตั้งแต่ระยะก่อนตั้งครรภ์ที่เป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของการส่งเสริมให้การตั้งครรภ์มีคุณภาพลูกเกิดรอด แม่ปลอดภัย และเด็กปฐมวัยเจริญเติบโตเต็มศักยภาพ
จากการดำเนินงานของจังหวัดปัตตานี ได้ดำเนินโครงการ Smart Kids ตั้งแต่ปี พ.ศ.2559 จนถึงปัจจุบัน พบว่า ปี 2565-2566 เด็กจังหวัดปัตตานีไม่ผ่านเกณฑ์ความครอบคลุมวัคซีนร้อยละ 38.01, 33.63 โภชนาการมีภาวะผอมร้อยละ 5.37, 5.86 ค่อนข้างผอม ร้อยละ 4.57, 4.70 ฟันผุในเด็กอายุครบ 3 ปี ร้อยละ 60, 61.05 และเด็กอายุ 6-12 เดือนตรวจคัดกรองพบภาวะโลหิตจาง ร้อยละ 41.50, ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขที่จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขและให้ความช่วยเหลือทุกภาคส่วน เนื่องจากเด็กเป็นกำลังสำคัญของประเทศชาติต่อไป ในการนี้โรงพยาบาลหนองจิกเห็นถึงความสำคัญของโครงการ Smart Kids ในระดับจังหวัดลงสู่พื้นที่อำเภอหนองจิก ได้ดำเนินโครงการนี้ตั้งแต่ปี 2559-2566 พบว่า ภาพอำเภอหนองจิกใน ปี 2565,2566 เด็กยังไม่ผ่านเกณฑ์วัคซีนตามเป้าหมาย ความครอบคลุมการได้รับวัคซีนเด็กอายุแรกเกิดถึง 5 ปี ร้อยละ 57.83, 46.28 และเด็กฟันผุ ร้อยละ 40, 58.29 ซึ่งพื้นที่ตำบลตุยงอยู่ในเขตรับผิดชอบของศูนย์สุขภาพชุมชนตุยง โรงพยาบาลหนองจิก หมู่บ้านที่อยู่ในความรับผิดชอบ 8 หมู่บ้าน และมีสถานพัฒนาเด็กปฐมวัยบ้านบางปลาหมอ 1 แห่ง ตั้งอยู่ในหมู่ที่ 8 ตำบลตุยง เป็นการทำงานแบบเครือข่ายเพื่อให้เด็กในชุมชนตำบลตุยง ผ่านเกณฑ์ Smart Kids 5 ด้าน ประกอบด้วย ด้านภาวะโภชนาการ พัฒนาการ วัคซีน อนามัยช่องปากและฟัน และตรวจคัดกรองพบภาวะโลหิตจางในเด็ก (ซีด) กลุ่มอายุ 6 เดือนถึง 1 ปี และกลุ่มอายุ 3-5 ปี ประกอบกับตัวชี้วัดของตำบลตุยงไม่ผ่านเกณฑ์ด้านวัคซีนความครอบคลุมร้อยละ 31.83, 27.74 เด็กอายุ 3 ปี มีฟันผุร้อยละ 39.9, 49.90 ในปี 2566 เพื่อดำเนินงานต่อยอดในโครงการตำบลมหัศจรรย์ จากกรมอนามัยได้ชี้แจงการดำเนินงานมหัศจรรย์ 2500 วัน จากเดิม 1000 วัน plus เพื่อให้หน่วยบริการสาธารณสุขและภาคีเครือข่ายดำเนินงาน ส่งเสริมสุขภาพสตรีและเด็กปฐมวัยทุกคนให้ได้รับการดูแลอย่างครอบคลุมครบถ้วน เข้าถึงสวัสดิการทางสังคมอย่างเท่าเทียมกันโดยไม่ทอดทิ้งกลุ่มด้อยโอกาส ดังนั้นศูนย์สุขภาพชุมชนตุยงและโรงพยาบาลหนองจิก เห็นความสำคัญในการดำเนินงานดังกล่าวเพื่อให้ผ่านเกณฑ์เป้าหมายจึงได้สมัครเข้าร่วมและชักชวนภาคีเครือข่ายในพื้นที่ดำเนินงานตามแนวทางขับเคลื่อนงานมหัศจรรย์ 1000 วัน สู่ 2500 วัน