กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การส่งเสริมสุขภาพช่องปากที่ดีของเด็กช่วงอายุ ๐-๓ ปี จะต้องเริ่มจากแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ ทั้งนี้เพราะ ฟันของลูกเริ่มสร้างขณะที่ลูกอยู่ในครรภ์ของแม่ ภาวะโภชนาการและสุขภาพของแม่ จึงส่งผลโดยตรงต่อพัฒนาการ การสร้างฟันของลูกขณะที่อยู่ในครรภ์นั่นเอง โรคฟันผุเป็นโรคติดเชื้อ เนื่องจากสามารถแพร่กระจายเชื้อได้ โดยสามารถ ถ่ายทอดเชื้อจากแม่ หรือผู้เลี้ยงดูเด็กสู่ลูกได้ การเกิดฟันผุในน้ำนมมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องสอดคล้องกับฟันแท้ แต่มี รายละเอียดที่แตกต่างกัน เพราะเป็นฟันผุที่เกิดกับเด็กในช่วงอายุน้อย ซึ่งอยู่ในระหว่างการพัฒนาหลายด้าน ปัจจัยที่ เกี่ยวข้องกับการเกิดฟันผุในฟันน้ำนมได้แก่ ฟัน อาหาร จุลินทรีย์ รวมถึงระบบภูมิคุ้มกันของเด็ก ซึ่งมารดามีบทบาท สำคัญต่อภูมิคุ้มกันของลูก ผลกระทบของการมีฟันผุในฟันน้ำนม นอกจากจะเกิดความเจ็บปวด การติดเชื้อและปัญหา การบดเคี้ยวแล้ว ยังมีผลต่อน้ำหนัก และการเจริญเติบโตของเด็ก บุคลิกภาพที่ขาดความมั่นใจในตนเอง และอาจมีผล ต่อการเกิดฟันผุและพัฒนาการของฟันแท้ด้วย นอกจากนี้พบว่า เด็กที่มีฟันน้ำนมผุ โอกาสที่พันแท้จะผุมีมากกว่าเด็กที่ ไม่มีฟันน้ำนมผุสาเหตุการเกิดโรคฟันผุส่วนใหญ่ ในเด็กก่อนวัยเรียน เกิดจากพฤติกรรมการเลี้ยงดูของผู้ปกครอง การทำ ความสะอาดช่องปาก ฐานะทางเศรษฐกิจ ระดับการศึกษา อาชีพ ความรู้เกี่ยวกับทันตสุขภาพ ทัศนคติกับการตระหนัก ถึงสุขภาพช่องปาก รวมถึงสุขภาพช่องปากของพ่อแม่
ปัญหาสุขภาพช่องปากเป็นหนึ่งในปัจจัยทางชีวภาพด้านสุขภาพของเด็กปฐมวัย ซึ่งจากการศึกษาของ กรมอนามัย เรื่องพัฒนาการของเด็กปฐมวัยไทยล่าสุด พบว่าเด็กปฐมวัยที่ไม่มีปัญหาสุขภาพช่องปากมีโอกาส ที่จะพัฒนาการสมวัยเพิ่มขึ้น ๑.๔๓ เท่า เมื่อเปรียบเทียบกับเด็กที่มีปัญหาสุขภาพช่องปาก และจากการสำรวจสภาวะ สุขภาพช่องปากแห่งชาติครั้งที่ 4 ประเทศไทย ยังคงพบความชุกของโรคฟันผุในเด็กอายุ ๓ ปี ร้อยละ ๕๒.๙ มีค่าเฉลี่ย ฟัน ถอน อุด ๒๔ คน และจากการข้อมูลทาง ทันตสุขภาพเด็ก อายุ ๐-๓ ปี ที่มารับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหูแร่ ปี ๒๕๖๐ พบว่าพบความชุกของโรคฟันผุในเด็กอายุ ๑-๓ ปี ร้อยละ ๕๒๒.๒ และมีค่าเฉลี่ยพัน น้ำนมผุถอน อุด (dmft) เท่ากับ ๓.๑ ซึ่งมีค่าสูงกว่าในระดับประเทศแสดงให้เห็นเด็ก ๐-๓ ปี ในพื้นที่รับผิดชอบของ รพ.สต.หูแร่ ไม่สามารถทำความสะอาดช่องปากได้ดีเท่าที่ควร การป้องกันฟันผุในเด็กเล็กที่ง่ายและได้ผลดีที่สุด คือ ผู้ปกครองควรแปรงฟันให้เด็กตั้งแต่ฟันน้ำนมซี่แรกเริ่มขึ้นด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ และแปรงฟันให้ต่อเนื่องจนกว่า เด็กมีพัฒนาการข้อมือที่แข็งแรง ประมาณอายุ ๓-๔ ปี เด็กจึงจะสามารถแปรงฟันได้เอง
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหูแร่ ได้เล็งเห็นปัญหาดังกล่าวข้างต้น จึงได้จัดทำโครงการเด็ก น้อยฟันดี ห่างโกลฟันผุ ในเด็ก ๐-๓ ปี ปีงบประมาณ ๒๕๒๗ ขึ้น โดยการทำโครงการเชิงรุกในชุมชนเพื่อแก้ไขปัญหา ดังกล่าวข้างต้น