กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล
การที่ประชากรในปัจจุบันมีอายุที่ยืนยาวขึ้น สภาพความเสื่อมตามวัย ความเป็นอยู่และวิถีชีวิตที่เปลี่ยนไป ร่วมการการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสม การรับประทานอาหารที่รสจัด ขนมหวาน ของทอด และการออกกำลังกายที่ลดลง ทำให้ปัญหาของโรคเรื้อรังเป็นปัญหาที่ทั่วโลกให้ความสนใจและความสำคัญเป็นอย่างมาก และหนึ่งในโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่ก่อให้เกิดปัญหาอย่างมากคือ โรคเบาหวาน โรคเบาหวานเป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เป็นปัญหาสุขภาพสำคัญระดับโลกในปัจจุบัน ซึ่งคาดการณ์ไว้ว่าในปี 2573 จะมีผู้ป่วยโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นเป็น 552 ล้านรายทั่วโลกจากปี 2554 ที่มีผู้ป่วยเบาหวาน 366 ล้านราย จากการสำรวจของ international diabetes federation ( IDF ) สำหรับประเทศไทยพบผู้ป่วยโรคเบาหวานในปีพ.ศ.2563เป็นจำนวน 5ล้านคนและมีผู้ที่เสียชีวิตจากโรคเบาหวาน200 รายต่อวัน โดยค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลเกี่ยวกับโรคเบาหวานในประเทศไทยเฉลี่ยอยู่ที่สูงถึง47,596 ล้านบาทต่อปี
โรคเบาหวาน (Diabetes) คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของการทำงานของฮอร์โมนที่ชื่อว่า อินซูลิน (Insulin) ซึ่งโดยปกติแล้วร่างกายของจำเป็นต้องมีอินซูลิน เพื่อนำน้ำตาลในกระแสเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะสมองและกล้ามเนื้อ ในภาวะที่อินซูลินมีความผิดปกติ ไม่ว่าจะเป็นการลดลงของปริมาณอินซูลินในร่างกาย หรือการที่อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินลดลง (หรือที่เรียกว่า ภาวะดื้ออินซูลิน) จะทำให้ร่างกายไม่สามารถนำน้ำตาลที่อยู่ในกระแสเลือดไปใช้ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ทำให้มีปริมาณน้ำตาลคงเหลือในกระแสเลือดมากกว่าปกติ ก่อให้เกิดเป็นโรคเบาหวาน และโรคเบาหวานยังมีภาวะแทรกซ้อนโรคเบาหวานก่อนให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในหลายระบบของร่างกายทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อยได้แก่ภาวะแทรกซ้อนทางตา(Diabeticretinopathy)ภาวะแทรกซ้อนทางไต(Diabetic nephropathy) ภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดหัวใจ ภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดสมองและภาวะเท้าเบาหวาน เท้าเบาหวานเป็นภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวานที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยเป็นอย่างมากและยังเพิ่มภาระค่าใช้จ่ายในการดูแลของประเทศอีกด้วย เท้าเบาหวานยังมีความสัมพันธ์กับภาวะเส้นเลือดแดงส่วนปลายตีบ (Peripheral arterial disease) และภาวะระบบประสาทส่วนปลายเสื่อม (Peripheral neuropathy) ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่จะนำไปสู่การถูกตัดเท้าหรือขาได้ จากสถิติพบว่าร้อยละ 85 ของผู้ป่วยที่ถูกตัดเท้าหรือขามีสาเหตุมาจากโรคเบาหวานโดยที่ร้อยละ 70-85 ของการถูกตัดเท้าหรือขานั้นสามารถป้องกันได้จากข้อมูลผู้ป่วยเท้าเบาหวานของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติพบว่าในปี พ.ศ.2563 มีผู้ป่วยเบาหวานที่มีแผลที่เท้าเกิดขึ้นใหม่จำนวนร้อยละ1.7ต่อประชากรหนึ่งแสนคน และผู้ป่วยเบาหวานที่ถูกตัดเท้าหรือขาจำนวนร้อยละ0.1ต่อประชากรหนึ่งแสนคนพบว่าความชุกของการเกิดแผลที่เท้าในผู้เป็นเบาหวานมีประมาณร้อยละ1-20 ผู้ป่วยเบาหวานที่เคยมีแผลที่เท้ามาก่อนจะเพิ่มโอกาสเกิดแผลที่เท้ามากกว่าผู้ที่ไม่เคยมีแผล2.18เท่า ประวัติเคยถูกตัดเท้าหรือขามาก่อนจะเพิ่มโอกาสเกิดแผลที่เท้าสูงกว่าผู้ที่ไม่เคยถูกตัดขา 2.57 เท่า ปัญหาเรื่องภาวะแทรกซ้อนในเท้าของผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีจำนวนผู้ป่วยที่มากขึ้น นำมาซึ่งการสูญเสียค่ารักษาพยาบาล ค่าเดินทางและเสียเวลาของคนไข้ที่มากขึ้น ส่งผลกระทบทา
ด้านร่างกาย จิตใจ เศรษฐกิจและสังคมของตัวผู้ป่วยเอง
แผนกกายภาพบำบัดได้เล็งเห็นถึงโอกาสที่จะลด หรือป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เท้าในผู้ป่วยเบาหวานเพื่อลดภาระค่าใช้จ่ายและความสูญเสียทั้งทางด้านร่างกาย ด้านจิตใจ เศรษฐกิจและสังคม ทางแผนกกายภาพบำบัดโรงพยาบาลควนโดนจึงอยากเผยแพร่ความรู้ในการป้องกันการเกิดแผล การดูแลเท้าเพื่อลดการสูญเสียในผู้ป่วยเบาหวาน จึงจัดกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพโดยสอนวิธีการดูแลเท้า การตรวจเท้า และการออกกำลังกายเท้า ซึ่งจะส่งผลให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยเบาหวานดีขึ้น และลดภาระค่าใช้จ่ายและค่ารักษาพยาบาลที่จะเกิดขึ้น