กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคมะเร็งท่อน้ำดี เป็นมะเร็งที่อยู่บริเวณเยื่อบุผนังของท่อทางเดินน้ำดีในภาคอีสานมีสาเหตุหลักคือเกิดจากการติดพยาธิใบไม้ตับชนิด Opisthorchis viverrini เป็นตัวปรสิตที่พบในปลาน้ำจืดชนิดมีเกล็ดเช่นปลาตะเพียน ปลาขาว ปลาสร้อย ปลากะสูบ ปลาแม่สะแด้ง ปลาซิว ปลาแก้มช้ำ ปลาขาวนา เป็นต้น โรคมะเร็งตับและท่อน้ำดีพบมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบในผู้มีอายุมากกว่า 40 ปีระดับความรุนแรงคือ ระยะสุดท้าย (Stage 4) ในเพศชายพบร้อยละ 25และในเพศหญิงพบร้อยละ 20ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือจากพยาธิใบไม้ตับ จากพฤติกรรมการบริโภคปลาน้ำจืดดิบๆจากอาหารที่ปนเปื้อนสาร Nitrosamine เช่นปลาร้าแหนมกุนเชียงอาหารจากงานบุญประเพณี วัฒนธรรมท้องถิ่น
จากการศึกษาสาเหตุการตายย้อนหลัง 3ปี ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสงเปือย พบว่า ในปี2565 – 2566มีอัตราการเสียชีวิตด้วยโรคมะเร็งตับและท่อน้ำดีตามลำดับดังนี้ 1,1.3,1.1 ต่อประชากรแสนคน จากสถานการณ์ดังกล่าว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสงเปือย ได้ให้ความสำคัญเป็นปัญหาสาธารณสุขลำดับที่ 3 ของจังหวัดยโสธร
จากสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ของตำบลสงเปือย มีแม่น้ำชี ลำห้วย คลองและหนองน้ำไหลผ่าน เป็นแหล่งอาหารธรรมชาติเช่น ปลา ปู กุ้งหอย และประชาชนยังมีค่านิยมบริโภคอาหารดิบ ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคมีอัตราการป่วยและการตายเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสงเปือย อำเภอคำเขื่อนแก้วจังหวัดยโสธรมีประชากรอายุ 40 ปี ขึ้นไป จำนวน 1,516 คนเห็นความสำคัญในการป้องกันมากกว่าการรักษาโรค โดยเฉพาะการตรวจคัดกรองค้นหาโรคระยะแรกในกลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่สามารถลดอัตราการเกิดอุบัติการณ์มะเร็งตับและท่อน้ำดีใหม่ได้จึงได้จัดทำโครงการดังกล่าว เพื่อคัดกรองค้นหากลุ่มเสี่ยงมะเร็งตับและท่อน้ำดีโดยการด้วยวาจา(CCA01) เสริมสร้างความรู้ สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมได้ และส่งตรวจอัลตร้าซาวด์กลุ่มคนที่ผ่านการคัดกรองและควรรับการรักษาอย่างเร่งด่วน เพื่อให้ทันต่อการรักษาตามพยาธิสภาพของโรคต่อไป