กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นปัญหา สาธารณสุขที่สำคัญของโลก ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดความพิการและการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร (World Health Organization, 2014) ซึ่งมีแนวโน้มที่สูงขึ้น พบว่าทุกปีจะมีผู้เสียชีวิตจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรังมากกว่า 36 ล้านคน และร้อยละ 44 จะเสียชีวิตก่อนอายุ 70 ปี ประเทศไทยมีภาระในการดูแลกลุ่มโรค NCDs
ในสัดส่วนที่สูงกว่านานาชาติ พบสาเหตุของการเสียชีวิตมากกว่า 300,000 ราย คิดเป็น ร้อยละ 73 แสดงให้เห็นว่าประเทศไทยมีสถิติการเสียชีวิตจากกลุ่มโรค NCDs ค่อนข้างมาก
สถานการณ์ในประเทศไทย พบว่าจำนวนผู้ป่วยเบาหวานมีจำนวน 3,637,194 ราย และโรคความดันโลหิตสูงจำนวน 7,339,090 และในจำนวนนี้พบว่ามีการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร อายุ 30-69 ปีเพิ่มขึ้น จากโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนจากการควบคุมสภาวะโรคได้ไม่ดี และคาดว่าจะมีแนวโน้มที่สูงขึ้นในอนาคต (Bureau of Non-Communicable Diseases Department of Disease Control, 2020) ในการควบคุมสภาวะโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงในประเทศไทย พบว่า สามารถคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีร้อยละ 35.13และควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดี ร้อยละ 50.00 สำหรับจังหวัดนราธิวาส สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดี
ร้อยละ 24.79 (Ministry of Public Health, 2024) ส่วนการควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดี ภาพรวมทั้งจังหวัด
ร้อยละ 42.9 ซึ่งยังไม่บรรลุเป้าหมายตามที่กำหนด สำหรับการดำเนินการของเครือข่ายโรคไม่ติดต่อเรื้อรังอำเภอ
สุไหงโก-ลกในปี 2564 - 2568 ที่ผ่านมา พบว่าการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีของผู้ป่วยเบาหวานร้อยละ40.29,
39.56, 43.83c]t 33.96 ตามลำดับ การควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดีของผู้ป่วยความดันโลหิตสูง ร้อยละ 40.0, 43.61, 45.57,52.35 และ 40.52 ตามลำดับ ซึ่งยังไม่เป็นตามเป้าหมายเช่นเดียวกัน
การควบคุมสภาวะโรคในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่ไม่ดีนั้นจะส่งผลทำเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมา
เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคไตเสื่อมและภาวะหัวใจล้มเหลว ตลอดจนให้เกิดความพิการ เช่น ตาบอด ถูกตัดอวัยวะ
และเสียชีวิตตามมา นอกจากนี้ ความรู้ความเข้าใจในการดูแลตนเองของผู้ป่วยเป็นปัจจัยที่สำคัญที่ส่งผลต่อการเกิดโรคแทรกซ้อนที่รุนแรงและเสียชีวิตเช่นเดียวกันและพบอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อน ตา ไตเท้าในเขตอำเภอสุไหงโกลกปี 2568 ที่ผ่านมา พบร้อยละ 9.8 ,34.86 และ ร้อยละ 0.33จากการทบทวนพบว่า ร้อยละ50 ที่เกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมอง เป็นผู้ป่วยโรคเรื้อรังและมีแนวโน้มของอุบัติการณ์และความชุกของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และหลอดเลือดหัวใจที่ที่สูงขึ้น พบว่ามีสาเหตุจากประชาชนในชุมชนไม่ทราบแนวทางและการป้องกัน ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ทำให้ช่วยเหลือล่าช้า จะส่งผลให้ภาวะโรคมีความรุนแรงและเสียชีวิตตามมา
ดังนั้น Service plan โรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้เล็งเห็นถึงความสำคัญที่จะพัฒนาระบบการจัดการดูแลผู้ป่วยโรค
ไม่ติดต่อเรื้อรังแบบบูรณาการ ทั้งโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจ และโรคหลอดเลือดสมองและ
โรคไตเรื้อรัง สร้าง Health literacy แก่ประชาชนในชุมชน สร้างเครือข่ายในการประชาสัมพันธ์และคัดกรองภาวะแทรกซ้อน เพื่อให้ผู้ป่วยได้เข้าถึงบริการ ป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ตลอดจนเพื่อพัฒนาศักยภาพของผู้ดูแลรวมถึงเครือข่ายให้มีความสามารถในการดูแลประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้การดูแลผู้ป่วยได้มาตรฐานและสามารถควบคุมสภาวะโรคได้ดีขึ้น ส่งผลทำให้การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีสามารถเข้าถึงบริการเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงหรือเสียชีวิตก่อนวัยอันควร จึงเห็นความสำคัญที่จัดทำโครงการพัฒนาระบบการคัดกรองภาวะแทรกซ้อนคัดกรอง ตา ไต เท้า โรคหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดหัวใจ ในผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน ประจำปี2569ขึ้น