กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

โรคเบาหวาน เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ที่เป็นปัญหาสุขภาพของประเทศไทยและทั่วโลก จากข้อมูล IDF Diabetes Atlas พบว่า ทั่วโลกมีผู้ป่วยเบาหวาน 537 ล้านคนในปี 2567 และคาดว่าจะเพิ่มขึ้นเป็น 783 ล้านคนภายในปี 2588 ประเทศไทยมีป่วยเบาหวานประมาณ 6.36 ล้านคนในปี 2567 ซึ่งเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ผู้ป่วยเบาหวานหากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้องและปรับพฤติกรรมอย่างต่อเนื่องภายใต้การดูแลของแพทย์และทีมสหสาขาวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งไม่ได้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงที่สำคัญ อาจส่งผลให้โรคเบาหวานทวีความรุนแรงขึ้น อีกทั้งยังอาจนำไปสู่การเกิดโรคแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ ภาวะแทรกซ้อนทางตา ไต ปลายประสาท และเท้า ได้ หรืออาจเกิดภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลันและ แบบเรื้อรังอันนำไปสู่ความพิการและเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ปัจจุบันมีการรักษาที่สามารถช่วยให้ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับต่ำกว่าเกณฑ์วินิจฉัยโรคเบาหวานโดยไม่ต้องใช้ยา (HbA1c < 6.5%) และคงอยู่อย่างน้อย 3 เดือน โดยไม่ต้องใช้ยาเพื่อลดระดับน้ำตาลในเลือดเรียกภาวะนี้ว่า diabetes remission หรือโรคเบาหวานระยะสงบ ซึ่งจะช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน และลดภาระทางเศรษฐกิจได้อย่างมาก
ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ส่วนมากมีภาวะอ้วนหรือน้ำหนักเกิน จากหลักฐานทางวิชาการในปัจจุบันพบว่าการลดน้ำหนักร้อยละ 10-15 ของน้ำหนักตัวจะช่วยให้เข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบได้ ซึ่งการลดน้ำหนักจะลดปริมาณไขมันในตับและตับอ่อนส่งผลให้ลดการดื้ออินซูลินของตับลดลงและฟื้นคืนการทํางานของเบต้าเซลล์ในตับอ่อนจึงสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้กลับมาอยู่ในระดับปกติหรือใกล้เคียงปกติได้ การลดน้ำหนักได้โอกาสเข้าสู่โรคเบาหวานระยะสงบเป็นไปได้มากขึ้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านลากอเป็นสถานบริการปฐมภูมิที่เน้นการให้บริการ 4 มิติ ที่มีคุณภาพและตอบสนองความต้องการประชาชน ปัญหาสุขภาพโรคเบาหวาน เป็นโรคที่ก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนมากเป็นอันดับ 1 ของสถิติผู้ป่วยนอก จากข้อมูลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ตั้งแต่ปี 2564-2568 พบว่าสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด (HbA1c < 7) ได้เพียงร้อยละ 28.26, 36.82, 32.96, 31.98 และ 41.63 ตามลำดับ (ฐานข้อมูล HDC กระทรวงสาธารณสุข, 2568) จะเห็นได้ว่าตั้งแต่ปี 2568 อัตราการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีเพิ่มขึ้นเนื่องจากเริ่มมีการดำเนินกิจกรรม DM Remission ปีแรกทำให้ผู้ป่วยเริ่มมีการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ดีขึ้น
ดังนั้นการพัฒนาคุณภาพบริการให้ประชาชนได้เข้าถึงบริการที่มีคุณภาพ และได้รับการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่องมีประสิทธิภาพโดยทีมสหวิชาชีพ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านลากอ มีความตระหนักถึง ปัญหาดังกล่าว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเข้มงวดเพื่อนํา ไปสู่โรคเบาหวานระยะสงบจะเน้นที่การจัดการด้านการบริโภคอาหารและเครื่องดื่ม ร่วมกับการเพิ่มกิจกรรมทางกาย การออกกําลังกาย เป็นเวลา 3 ถึง 6 เดือน โดยมีเป้าหมายให้ผู้ป่วยลดน้ำหนักลงได้ ร้อยละ 10-15 เน้นอาหารคาร์โบไฮเดรตต่ำ อาหารพลังงานต่ำ อาหารจากพืช และการอดอาหารเป็นช่วงเวลา รวมถึงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเข้มงวดนี้ภายใต้การดูแลของทีมสหวิชาชีพและมีการติดตามผลการรักษาอย่างต่อเนื่องรายบุคคล พูดคุย สอบถามแนะนำทางโทรศัพท์ หรือ ไลน์ ลดการเดินทางมาโรงพยาบาลและประหยัดเวลาในการ รอคอย เพื่อนำไปสู่โรคเบาหวานระยะสงบสามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยได้อย่างยั่งยืน รวมถึงลดและชะลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนของโรคมุ่งสู่เบาหวานระยะสงบ(Diabetes Remission) ได้