กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มบุคคลที่ควรได้รับความสนใจ เนื่องจากเป็นกลุ่มประชากรที่มีแนวโน้ม จะเพิ่มขึ้นภายในสองทศวรรษหน้า ซึ่งในปี พ.ศ. 2563 ประเทศไทยจะมีจำนวนประชากรผู้สูงอายุไม่น้อยกว่า 11 ล้านคน (สำนักงานสถิติแห่งชาติ, 2552) การเพิ่มของประชากรสูงอายุทำให้เกิดปัญหาตามมาเช่นปัญหาเศรษฐกิจสังคมและสุขภาพเนื่องจากผู้สูงอายุมีแบบแผนการเจ็บป่วยต่างจากวัยอื่นการเป็นโรคเรื้อรังที่ต้องการการดูแลระยะยาวความเสื่อมถอยของกำลังร่างกายทำให้ศักยภาพในการทำงานลดลงผู้สูงอายุจึงไม่มีรายได้และจำเป็นต้องพึ่งพาผู้อื่นการต้องลดบทบาทในครอบครัวและสังคมทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกด้อยค่าขาดความภาคภูมิใจในตนเองขาดความสุขและต้องพึ่งพาผู้อื่นในการดำเนินชีวิตประกอบกับสภาพสังคมไทยปัจจุบันที่ความพร้อมในการดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวลดลงทำให้ผู้สูงอายุที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ส่วนหนึ่งถูกครอบครัวทอดทิ้งหากไม่มีการเตรียมพร้อมในด้านการดูแลคุ้มครองผู้สูงอายุแล้วสถานการณ์การเพิ่มของประชากรสูงอายุจะกลายเป็นปัญหาสำคัญของประเทศในอนาคตอันใกล้ (วาทินี, 2554)
สุขภาวะทางจิต เป็นคุณลักษณะเชิงบวกทางจิตใจของบุคคล ที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ต่อตนเอง สิ่งแวดล้อมและแสดงถึงพัฒนาการของบุคคล (Ryff & Keyes, 1995) ดังนั้นการพัฒนาสุขภาวะทางจิตที่ยั่งยืนของบุคคล จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ควรศึกษาโดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ จากการวัดสุขภาพจิตที่ใช้ข้อคำถามของกรมสุขภาพจิตกระทรวงสาธารณสุขพบว่าผู้สูงอายุเป็นกลุ่มที่มีภาวะสุขภาพจิตอยู่ในเกณฑ์เท่ากับคนทั่วไปต่ำกว่ากลุ่มอายุอื่นซึ่งในปี พ.ศ.2553 คะแนนเฉลี่ยจะอยู่ที่ 32.87 นอกจากนี้ยังพบว่าผู้สูงอายุเกือบหนึ่งในสามมีคะแนนเฉลี่ยของแบบวัดสุขภาพจิตที่ต่ำกว่าคนทั่วไปซึ่งถือเป็นผู้ที่มีความเปราะบางด้านจิตใจ และจากการสำรวจประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทย พ.ศ.2556 พบว่าผู้สูงอายุมีปัญหาด้านจิตใจ และพฤติกรรมคิดเป็นร้อยละ 2.6 (มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย, 2557) ยิ่งไปกว่านั้นผู้สูงอายุจังหวัดชายแดนใต้ยังต้องประสบกับเหตุการณ์ความไม่สงบต่าง ๆ และอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่ปลอดภัย ซึ่งทำให้ภาวะสุขภาพ และคุณภาพชีวิตมีความแตกต่างกับผู้สูงอายุพื้นที่อื่น (จีราพร, ดาราวรรณ และฉันทนา, 2555)
ด้วยความตระหนักในปัญหา และแนวทางเพื่อพัฒนาสุขภาวะทางจิตแก่ผู้สูงอายุดังกล่าว กลุ่มงานพัฒนา
นักศึกษา และทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดยะลาจึงจัดโครงการสร้างเสริมสุขภาวะทางจิตสำหรับผู้สูงอายุ ในพื้นที่ชุมชนเมืองเทศบาลนครยะลา ซึ่งผลของการจัดโครงการดังกล่าว จะเป็นแนวทางสำหรับผู้ดูแลผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นเรื่องที่ทั้งหน่วยงานภาครัฐและเอกชน กำลังให้ความสำคัญ เป็นประโยชน์สำหรับบุคลากรที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นบุคคลที่มีคุณค่าให้มีสุขภาวะทางจิตที่ดี สามารถดำรงชีวิตในสังคมได้อย่างมีความสุขและยั่งยืน