กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ในปี 2557 ประเทศไทยมีผู้เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจและหลอดเลือด 58,681 คน หรือเฉลี่ยชั่วโมงละ 7 คน คิดเป็นอัตราตายของโรคหัวใจและหลอดเลือด เท่ากับ 90.34 ต่อแสนประชากร จำนวนผู้เสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดและหัวใจ 18,079 คน หรือเฉลี่ยชั่วโมงละ 2 คน คิดเป็นอัตราตายของโรคหลอดเลือดและหัวใจ เท่ากับ 27.83 ต่อแสนประชากร ดังนั้นในแผนกลยุทธ หรือแผนพัฒนาสุขภาพโรคหัวใจและหลอดเลือดจะถูกจัดเปนสวนหนึ่งในแผนพัฒนา และเป็นการดำเนินงานตามแผนยุทธศาสตร์ ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี ปี 2561-2564 จัดอยู่ในหมวดยุทธศาสตร์ด้านบริการเป็นเลิศ (Service Excellence) แผนที่ 6 การพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service plan) และโครงการที่ 9 โครงการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ สาขาโรคหัวใจ และยังเป็น Bright spot ของคปสอ.ทุ่งยางแดงอีกด้วย
จากการปฏิบัติงานในพื้นที่ ได้มีการเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุการเสียชีวิต ในแต่ละปี พบผู้เสียชีวิตที่เกิดภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันเสียชีวิตก่อนวัยอันควรเพิ่มมากขึ้น จาก 2 ราย ในปี 2557 เพิ่มเป็น 7 ราย ในปี 2560 (รายงานผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากู, 2557) ซึ่งจากการสำรวจ และจากการลงเยี่ยมบ้านในพื้นที่ พบว่า จำนวนผู้เสียชีวิตกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่วินิจฉัยจากแพทย์ที่โรงพยาบาลแม่ข่ายว่า เสียชีวิตจากสาเหตุภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน รวมทั้งความครอบคลุมในการตรวจคัดกรองไม่พบข้อมูลการลงทะเบียนกลุ่มผู้ป่วยที่เสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดในทะเบียนของหน่วยบริการจึงทำให้ผู้เสียชีวิตกลุ่มนี้ขาดการดูแลคัดกรองเบื้องต้น รวมทั้งกลุ่มเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดที่ผ่านการคัดกรองแล้ว ก็ยังไม่รู้จักอาการของโรคเกี่ยวกับโรคหัวใจและหลอดเลือดว่าคืออะไร และต้องปฏิบัติตัวอย่างไร ดังนั้น เพื่อป้องกันการเกิดภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันในชุมชน ประชาชนในชุมชนควรได้รับการตรวจคัดกรอง และถ้าคัดกรองพบเป็นกลุ่มเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด ประชาชนในพื้นที่ควรได้รับความรู้เบื้องต้น เพื่อป้องกันการเกิดภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
ปัจจุบันการบริหารจัดการด้านสุขภาพ เป็นระบบบริการสุขภาพแบบเชิงรุกที่ครอบคลุมในด้านการสร้างเสริมสุขภาพ การดูแลรักษาโรค การป้องกันโรค และการฟื้นฟูสภาพ เน้นการทำงานเป็นทีมสหสาขาวิชาชีพ ดังนั้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากู ได้เห็นความสำคัญและเน้นการบริการดูแลประชาชนเชิงรุกต้องเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายได้อย่างรวดเร็ว ไม่เป็นอุปสรรคสำหรับกลุ่มเป้าหมาย และผู้ให้บริการ ซึ่งอาสาสมัครสาธารณสุขในพื้นที่เป็นบุคลากรที่สามารถเข้าไปให้บริการถึงบ้านได้ ประกอบกับได้รับการฝึกอบรมทั้งด้านความรู้ และทักษะในการใช้เครื่องมือการประเมินโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดสำหรับอาสาสมัครสาธารณสุข สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค (Color Chart) ทั้งที่ได้ปฏิบัติในคลินิกโรคเรื้อรังในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปากู ทุกวันพฤหัสบดีของทุกสัปดาห์ รวมทั้งการปฏิบัติงานจิตอาสาของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขในพื้นที่ได้ปฏิบัติงานเป็นที่ยอมรับเชื่อถือของผู้มารับบริการโดยตลอด
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้นจึงเกิดแนวคิดในการปฏิบัติการเชิงรุกในการให้บริการติดตามกลุ่มผู้ป่วยโรคหัวใจ และกลุ่มผู้ป่วยโอกาสเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด เพื่อป้องกันภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันถึงบ้านได้อย่างครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย และรวดเร็ว ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ส่งเสริมการสร้างสุขภาพที่ดีให้แก่ประชาชนในระยะยาว เน้นให้ประชาชนพึ่งตนเองในด้านสุขภาพ โดยการจัดกิจกรรม การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างผู้ป่วยกับผู้ป่วย ผู้ป่วยกับกลุ่มเสี่ยง และกลุ่มเสี่ยงกับกลุ่มเสี่ยง ผ่านการถ่ายทอดประสบการณ์ที่ผ่านมาในการช่วยแก้ปัญหาซึ่งกันและกัน ภายใต้การให้คำแนะนำ และการสนับสนุนของฝ่ายผู้ให้บริการสุขภาพ ซึ่งประกอบด้วย แพทย์ พยาบาล และทีมสุขภาพ เพื่อป้องกันภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute Coronary Syndrome: ACS)