กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ใน 1,000 วันแรกของชีวิต นับตั้งแต่ปฏิสนธิจนถึงสองขวบปีแรก เป็นช่วงที่โครงสร้างสมองมีการพัฒนาสูงสุด ส่งผลต่อการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ ดังนั้น เด็กจึงควรได้รับสารอาหาร ที่ครบถ้วนในช่วงดังกล่าว โดยช่วง 270 วัน อยู่ในท้องแม่ แม่ควรกินอาหารที่ดีมีประโยชน์ เช่น ปลา ตับ ไข่ ผัก ผลไม้ และนมสดรสจืด ช่วง 180 วัน (แรกเกิดถึง 6 เดือน) เป็นช่วงที่ลูกควรได้กินนมแม่อย่างเดียว 6 เดือนเต็ม เพราะนมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูก จากนั้น 550 วัน (หลัง 6 เดือนถึง 2 ปี) ให้ลูกกินนมแม่ควบคู่อาหารตามวัย เพื่อเป็นการเตรียมสมอง ร่วมกับการพัฒนาทักษะของเด็กโดยกระบวนการกระตุ้นผ่านกิจวัตรประจำวัน ในรูปแบบ กิน กอด เล่น เล่า นอน เฝ้าดูฟัน ที่เหมาะสมจากผู้ปกครอง และชุมชน ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการสร้างเด็กไทย ให้มีคุณภาพ
กรมอนามัยกำหนดยุทธศาสตร์ส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนให้แข็งแรงและฉลาด มีเป้าหมายสอดรับกับนโยบายรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขที่ต้องการให้เด็กวัยเรียนเจริญเติบโตสูงดีสมส่วนเต็มศักยภาพ และมีทักษะด้านความฉลาดทางสติปัญญาหรือ IQ เกิน 100 โดยกำหนดตัวชี้วัดปี 2562 ให้เด็กอายุ 0-5 ปี สูงดีสมส่วนร้อยละ 63 ซึ่งที่ผ่านมาพบว่า เด็กไทยอายุ 0-5 ปี เตี้ยร้อยละ 10.6 ซึ่งดีขึ้นจากเดิมแต่ที่ยังคงเป็นปัญหาคือภาวะอ้วนพบ ร้อยละ 9.1 กล่าวได้ว่า 1 ใน 10 ของเด็ก 0-5 ปี มีภาวะอ้วน และเมื่อเด็กเข้าสู่วัยเรียนพบว่า เด็กอายุ 6-14 ปี มีภาวะเตี้ยดีขึ้นเช่นเดียวกัน แต่ที่เป็นปัญหาคือภาวะอ้วนที่เพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 13.1 กรมอนามัยจึงมุ่งเน้นให้ความสำคัญเป็นพิเศษต่อปัญหาด้านโภชนาการและการเจริญเติบโตใน 10 จังหวัด กระจายทุกภูมิภาคทั่วประเทศส่งเสริมภาวะโภชนาการเด็กพร้อมแก้ไขปัญหากรณีที่เกิดความเสี่ยงด้านสุขภาพ เพราะอาหารและภาวะโภชนาการที่ดีเป็นปัจจัยที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาของเด็กวัยก่อนวัยเรียน ซึ่งปัญหาทางโภชนาการที่ส่วนใหญ่ เกิดจากภาวะการเจริญเติบโตไม่สมวัยจากโรคขาดสารอาหาร ภาวะโภชนาการเกิน การขาดสารไอโอดีนและภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กโดยมีสาเหตุสำคัญจากพฤติกรรมการเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ลดลงการให้อาหารตามวัยแก่เด็กเร็วเกินไปและไม่ถูกต้อง
จากข้อมูลทารกแรกคลอดมีชีพมีน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม ในปี 2560-2562 พบว่ามีจำนวน 2คน และข้อมูลการเฝ้าระวังทางภาวะโภชนาการเด็ก ๐-5 ปี ในพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโคกทราย พบว่าเด็กอายุ 0-5 ปี มีจำนวน 85 คน มีภาวะโภชนาการตามเกณฑ์ร้อยละ 83.5 พบเด็กที่มีภาวะทุพโภชนาการร้อยละ 16.47 ซึ่งแบ่งออกเป็นเด็กที่มีภาวะโภชนาการต่ำกว่าเกณฑ์มีจำนวนร้อยละ 9.41 มีภาวะโภชนาการเกินเกณฑ์ร้อยละร้อยละ 7 และมีภาวะโภชนาการสูงดีสมส่วนร้อยละ 54.5 ซึ่งเด็กในวัยดังกล่าวกำลังมีการเจริญ เติบโตของสมอง สารอาหารโปรตีนมีความสำคัญต่อการพัฒนาด้านสมองหากไม่ได้รับการแก้ไขปัญหา จะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ และสติปัญญาของเด็ก ซึ่งจะเป็นกำลังของประเทศชาติในอนาคต สาเหตุของปัญหาส่วนหนึ่งเกิดจากการขาดความรู้ด้านโภชนการศึกษาของผู้ปกครอง เป็นผลให้เด็ก ๐-5 ปี ได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วนและมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ ในการดำเนินการที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ได้มีการติดตามเยี่ยมผู้ปกครอง แต่การเรียนรู้อย่างเป็นระบบ เป็นเรื่องที่ยังมีความจำเป็นและเพื่อเป็นการส่งเสริมสุขภาพหญิงตั้งครรภ์ให้มีน้ำหนักตามเกณฑ์และทารกแรกคลอดมีน้ำหนักตามเกณฑ์รวมทั้งให้เด็ก 0-5 ปี มีพัฒนาการสมวัย ฟันไม่ผุ น้ำหนักสูงดีสมส่วน ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโคกทราย จึงจัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพสตรีตั้งครรภ์และเด็ก 1,000 วันแรกแห่งชีวิตประจำปี 2562 ขึ้น