กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล (ระบุที่มาของการทำโครงการ)
การที่ผู้สูงอายุช่วยเหลือตนเองได้หรือลดการพึ่งพาผู้อื่นในการดำเนินกิจวัตรประจำวันพื้นฐาน เป็นตัวชี้วัดสำคัญของนโยบายด้านผู้สูงอายุ จากข้อมูลประชากรผู้สูงอายุ เขตอำเภอป่าพะยอม จังหวัดพัทลุง มีผู้สูงอายุจำนวน 4,872 คน โดยส่วนใหญ่ร้อยละ 97 ยังสามารถช่วยเหลือตนเองได้หรือช่วยเหลือผู้อื่น ชุมชนและสังคมได้ สอดคล้องกับพื้นที่หมู่ที่ 1 2 3 8 และ 9 ตำบลบ้านพร้าว โดย ร.พ.สต. มีการคัดกรอง ADL พบว่าผู้สูงอายุส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มที่ 1 คือช่วยเหลือตนเอง ชุมชน และสังคมได้ แต่จากการคัดกรองภาวะสมองเสื่อม พบว่าผู้สูงอายุบางส่วนมีสมรรถภาพทางสมองลดลง ถึงแม้จะพบจำนวนไม่มากแต่ปัญหาสมองเสื่อมมีความรุนแรง ส่งผลกระทบต่อผู้สูงอายุโดยตรงที่ต้องพึ่งพาผู้ดูแล ค่าใช้จ่ายในการรักษาสูงขึ้น ซึ่งปัจจุบันอุบัติการณ์ของภาวะสมองเสื่อมสูงขึ้นในวัยสูงอายุ ทำให้คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุลดลงเนื่องจากการดำเนินกิจวัตรประจำวันด้วยตนเองลดลง ต้องพึ่งพาผู้ดูแล ขณะที่ผู้ดูแลมีหลายบทบาท จะทำให้เกิดความเครียดหรือเกิดการทารุณกรรมแก่ผู้สูงอายุได้ จากงานวิจัย พบว่า ผู้สูงอายุกลุ่มที่สงสัยมีภาวะสมองเสื่อม มีเปอร์เซ็นต์การปฏิบัติกิจวัตรประจำวันลดลงมากกว่าผู้ที่ไม่มีภาวะสมองเสื่อม (นงนุช โอบะ, 2558) หากผู้สูงอายุได้รับการพัฒนาสมองอย่างต่อเนื่องทั้ง 8 ด้าน ได้แก่ สมองด้านความคิด ด้านอารมณ์ การสื่อสาร การเคลื่อนไหว ความเข้าใจ การได้ยิน การมองเห็น และด้านการจดจำ จะช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ประสาทได้และยังเพิ่มแขนงเซลล์ประสาทต่อไป ยังคงทำให้ผู้สูงอายุดำเนินกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตนเองอีกทั้งเป็นต้นแบบในการถ่ายทอดหรือบอกต่อแก่ผู้อื่นได้ เพื่อลดโอกาสในการถดถอยจากกลุ่มติดสังคมสู่การติดบ้านและติดเตียง จึงควรพัฒนาต้นแบบผู้สูงอายุเพื่อบอกต่อและเป็นตัวอย่างให้ผู้อื่นต่อไป รวมถึงสร้างเสริมทักษะชะลอความเสื่อมของสมองแก่สมาชิกผู้สูงอายุเพื่อนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ครั้งนี้จึงมุ่งพัฒนาทักษะด้านการบริหารสมอง บริหารจิต บริหารกาย และกิจกรรมลดพฤติกรรมเสี่ยง ซึ่งครอบคลุมการพัฒนาสมองทั้ง 8 ด้าน ปัจจุบันสมาชิกศูนย์ส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยทักษิณ มีจำนวนกว่า 50 คน จากการคัดกรอง ADL และสมองเสื่อม พบว่า ADL อยู่ในกลุ่ม 1 ไม่มีภาวะสมองเสื่อม แต่มีแนวโน้มเกิดภาวะสมองเสื่อมเนื่องจากส่วนใหญ่มีความพร่องการทำหน้าที่ของสมองด้านการจดจำ การคิดคำนวณ การมองเห็น และมีการเคลื่อนไหวช้าลง