กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

“สุขภาวะ” เกี่ยวข้องกับทั้งเรื่องของร่างกายจิตใจสังคมและปัญญามากกว่าที่จะมองถึงเรื่องการเจ็บป่วยและการให้ความสำคัญต่อการป้องกันและรักษาโรคด้วยยาวัคซีน เครื่องไม้เครื่องมือและเทคโนโลยีทางการแพทย์ดังนั้นคนที่มีสุขภาวะคือคนที่มีสุขภาพดี (Right to Health) ซึ่งเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานตามหลักสิทธิมนุษยชนสากลและตาม พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 หลายมาตรา เช่น บุคคลมีสิทธิดำรงชีวิตในสิ่งแวดล้อมและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพดังนั้น สุขภาวะที่ดีนั้นต้องมาจากสิ่งแวดล้อมที่ดีด้วยการจัดการทรัพยากรธรรมชาติโดยองค์กรของชุมชนจึงเป็นแนวทางหนึ่งที่นำไปสู่การสร้างสุขภาวะที่ดีของชุมชน
ด้วยพฤติกรรมการดื่มสุราฯของประชากรในปี 2561 พบว่าในจำนวนประชากรอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไป 54.8 ล้านคน เป็นผู้ดื่มสุราในรอบ 12 เดือนที่แล้วประมาณ 17.7 ล้านคน (ร้อยละ32.3) โดยผู้ชายมีอัตราการดื่มสุราฯ สูงกว่าหญิงประมาณ 4 เท่า กลุ่มวัยทำงาน (25-59 ปี) มีอัตราการดื่มสุราฯ สูงกว่ากลุ่มอื่น (ร้อยละ 38.2) และมีข้อสังเกตว่ากลุ่มผู้สูงวัยที่ดื่มสุราสูงถึงร้อยละ 18.4เมื่อพิจารณาถึงความบ่อยครั้งของการดื่มสุราฯ พบว่าร้อยละ 57.6 เป็นผู้ที่ดื่มนานๆ ครั้ง ร้อยละ 42.4 เป็นผู้ที่ดื่มสม่ำเสมอ เมื่อพิจารณาความถี่หรือความบ่อยครั้งในการดื่มของกลุ่มผู้ที่ดื่มสม่ำเสมอนั้น พบว่าเป็นผู้ที่ดื่ม 5 วันต่อสัปดาห์ขึ้นไปถึงร้อยละ 38.3 ซึ่งในกลุ่มนี้เป็นผู้ที่ดื่มทุกวันสูงถึงร้อยละ 26.2
สถานการณ์การบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และปัจจัยเสี่ยงตำบลคลองขุด
ปัจจุบันนี้เด็กและเยาวชนในตำบลคลองขุดมีพฤติกรรมความเสี่ยงมากมาย เช่น การมั่วสุมยาเสพติด (น้ำกระท่อม) ,ท้องไม่พร้อมของเยาวชนดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เยาวชนและผู้ใหญ่สูบบุหรี่ อายุ 15-60 ปี การขับขี่รถจักยานยนต์ไม่สวมหมวกนิรภัย ขับรถฝ่าฝืนกฎหมายจราจร แต่ละหมู่บ้านในตำบลคลองขุดเด็กและเยาวชนขาดการรวมกลุ่มในการทำกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมขาดพื้นที่ทำกิจกรรม ขาดงบประมาณทำกิจกรรมพฤติกรรมของผู้ใหญ่มีการรวมตัวตั้งวงดื่มเหล้า ไม่ค่อยสนใจงานเพื่อสังคมในชุมชนของตนเอง ทางด้านสังคม เช่น ไม่รวมกลุ่มเล่นกีฬา,ไม่รวมกลุ่มจัดกิจกรรม เป็นสาเหตุหรือปัจจัยหลักสำคัญที่ทำให้เกิดการรวมกลุ่มทั้งด้านพฤติกรรมความเสี่ยง
จากข้อมูลสถานการณ์การในตำบลคลองขุด จำนวนครัวเรือนตำยลคลองขุด 8,975 หลังประชากรทั้งหมด 20,258 คน ชาย 10,462คน หญิง 9,796คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ3,040 คนที่ดื่มประจำประมาณ 315 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 2,725 คนโดยแยกเป็นชุมชนดังนี้
หมู่ที่ 1 บ้านเขาจีน จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านเขาจีน 1,395 หลัง ประชากรทั้งหมด4,165 คน ชาย 2,102คน หญิง2063 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ540 คนทีดื่มประจำประมาณ 40 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 500 คน
หมู่ที่ 2 บ้านท่าจีน จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านท่าจีน981หลัง ประชากรทั้งหมด1,800 คนชาย 870คน หญิง930 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ300 คนทีดื่มประจำประมาณ 35 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 265 คน
หมู่ที่ 3 บ้านเกาะนก จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านเกาะนก 692 หลังประชากรทั้งหมด1,961 คน ชาย 1,001คน หญิง960 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ300 คนทีดื่มประจำประมาณ 30 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 270 คน
หมู่ที่ 4 บ้านคลองขุด จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านคลองขุด2,365 หลัง ประชากรทั้งหมด4,318 คน ชาย2,081 คน หญิง 2,237 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ 800 คนทีดื่มประจำประมาณ 80 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 720 คน
หมู่ที่ 5 บ้านนาแค จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านนาแค 372 หลัง ประชากรทั้งหมด1,325 คน ชาย 674คน หญิง651 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ200 คนทีดื่มประจำประมาณ 30 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 170 คน
หมู่ที่ 6 บ้านวัดหน้าเมือง จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านวัดหน้าเมือง 1,561 หลัง ประชากรทั้งหมด3,212 คน ชาย 2,029คนหญิง1,183 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ400 คนทีดื่มประจำประมาณ 30 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 370 คน
หมู่ที่ 7 บ้านคลองขุดเหนือ จำนวนครัวเรือนชุมชนบ้านคลองขุดเหนือ 1,607 หลัง ประชากรทั้งหมด3,428 คน ชาย 1,675คน หญิง1,753 คน คนที่ดื่มเหล้าทั้งหมดในชุมชนประมาณ500 คนที่ดื่มประจำประมาณ 70 คนดื่มเป็นครั้งคราวประมาณ 430 คน

แหล่งที่มาของข้อมูลครัวเรือนและข้อมูลประชากร จาก งานทะเบียนราษฎร์ เทศบาลตำบลคลองขุด ณ เดือน มีนาคม2563
แหล่งที่มาของข้อมูลการดื่มเหล้าจาก การสำรวจโดยคณะทำงานงดเหล้าเข้าพรรษาทั้ง 7 หมู่บ้าน ภายใต้ เครือข่ายองค์กรงดเหล้า จ.สตูล

ดังนั้นจากปัญหาที่กล่าวมาข้างต้นในแต่ละประเด็นดังกล่าวจึงต้องมีการแก้ไขปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงของคนในชุมชน โดยการเปิดพื้นที่ให้ความรู้เท่าทันเรื่องของเหล้า บุหรี่ ปัจจัยเสี่ยงต่างฯโดยใช้ช่วงสำคัญของวันเข้าพรรษาเชิญชวน ลด ละเลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด บุหรี่ หรือสิ่งเสพติดต่างๆ หรือใช้หลักการของศาสนาช่วงงดเหล้าเข้าพรรษามาช่วยแก้ไขกับการให้ความรู้ สร้างแกนนำกลุ่มแต่ละหมู่บ้าน สนับสนุนให้กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมงดเหล้าเข้าพรรษามีกิจกรรม ช่วย ชม เชียร์ โดยรูปแบบการให้กำลังใจซึ่งกันและกันเพื่อให้อยู่ครบพรรษาจำนวน 3 ครั้ง ก่อน กลาง หลัง กิจกรรมน้องเยาวชนชวนผู้ปกครองงดเหล้าเข้าพรรษากับทำความดีทุกวันอาทิตย์ กิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์กิจกรรมรักษ์สิ่งแวดล้อมในชุมชนกิจกรรมหล่อเทียน กิจกรรมเก็บข้อมูลคนดื่มคนสูบ กิจกรรมเชิดชูคนหัวใจหิน คนหัวใจเหล็ก คนหัวใจเพชร กิจกรรมงานศพ งานแต่งปลอดเหล้า จากการทำกิจกรรมแต่ละครั้งมีการสรุปงานเพื่อปรับปรุง ต้องมีแหล่งทุนขับเคลื่อนงานส่งเสริมกิจกรรมให้กลุ่มเป้าหมายที่เข้าร่วมโครงการได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยง พร้อมทั้งได้รับการพัฒนาศักยภาพที่เหมาะสมจะช่วยสนับสนุนให้เกิดกลไกการกระจายโอกาสแก่กลุ่มที่เข้าร่วมงดเหล้าเข้าพรรษาและงดบุหรี่และผู้ใหญ่ที่เข้าร่วมโครงการ ทำให้เกิดเครือข่ายการดำเนินงานและแกนนำรายใหม่แต่ละพื้นที่ รวมถึงการเชื่อมภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องชุมชน ซึ่งจะนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ที่เข้าร่วมงดเหล้าเข้าพรรษา งดบุหรี่ในพื้นทีตำบลคลองขุดที่เอื้อต่อสุขภาวะต่อไป
เพื่อให้เกิดความยังยืนในการขับเคลื่อนงาน สู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่ในระดับพื้นที่จำเป็นอย่างยิ่งที่จำเป็นจะต้องมีแกนนำชุมชนแต่ละหมู่บ้าน โดยมีผู้นำศาสนา(พระ) เป็นที่ปรึกษาหรือผู้นำชุมชนมีแกนนำเยาวชนแต่ละหมู่บ้านที่เป็นผู้ดำเนินงาน ทำให้เกิดชมรมคนหัวใจเพชร โดยกิจกรรมทำกับกลุ่มเป้าหมายผู้ที่มีอายุ 15- 70 ปี ทั้ง 7 หมู่บ้านของตำบลคลองขุดเพื่อสร้างเครือข่ายชุมชน งดเหล้าเข้าพรรษา สร้างกลุ่มแกนนำเยาวชนอายุ 14-20 ปี จำนวน 35 คน เพื่อให้มีจิตอาสาพัฒนาศักยภาพแกนชุมชนกับคนหัวใจเพชรเพื่อจัดตั้งชมรมคนหัวใจเพชรของตำบลคลองขุด ฝึกอบรมการเก็บข้อมูล ฝึกการเป็นผู้นำ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้เพื่อสร้างภูมิคุ้มกัน ความตระหนักความเข้าใจโทษภัยของปัจจัยเสี่ยงต่างฯ เหล้า บุหรี่ให้กับผู้ที่เข้าร่วมงดเหล้าเข้าพรรษาของตำบลคลองขุดทั้งเด็ก เยาวชน และผู้ปกครองทั้ง 7 พื้นที่ ทั้งนี้ด้วยต้นทุนด้านศักยภาพของทีมงาน (ชมรมคนหัวใจเพชรตำบลคลองขุด) ประสบการณ์การบริหารจัดการโครงการ และเครือข่ายการดำเนินงานร่วมกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมงดเหล้าเข้าพรรษา อาทิเช่น /พมจ.สตูล/สสจ.สตูล /ปภ.สตูล ,เทศบาลตำบลคลองขุด /วัด / มัสยิด/ อำเมืองสตูล /สสอ.เมืองสตูล/รวมทั้งการทำงานร่วมกับคณะทำงานชมรมคนหัวใจเพชรตำบลคลองขุด จะสามารถช่วยสนับสนุนและผลักดันให้โครงการสามารถดำเนินการตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้
ทางชมรมคนหัวใจเพชรตำบลคลองขุด มองเห็นปัญหาการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ของคนในชุมชนกับเด็กและเยาวชนกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นในภายภาคหน้าจึงอยากทำให้เกิดพื้นที่นำร่องลดปัจจัยเสี่ยง เหล้า บุหรี่ พื้นที่ตำบลคลองขุด จึงเกิดโครงการลด ละ เลิกเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และบุหรี่ ตำบลคลองขุดขึ้น