กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การดูแลสุขภาพถือเป็นความรับผิดชอบของบุคคลแต่ละคนโดยเฉพาะพฤติกรรมสุขภาพซึ่งหมายถึง การกระทำของบุคคลที่มีผลต่อสุขภาพโดยแสดงออกให้เห็นได้ในลักษณะของการกระทำในสิ่งที่เป็นผลดีต่อสุขภาพและการไม่กระทำในสิ่งที่เป็นผลเสียต่อสุขภาพ แต่ในปัจจุบันมีพฤติกรรมที่ทำลายสุขภาพมากยิ่งขึ้น
โรคที่เกิดจากพฤติกรรมนับเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญมากขึ้นทุกปี เนื่องจากเป็นสาเหตุการป่วย พิการและเป็นสาเหตุการตายก่อนวัยอันควรจำนวนมากได้แก่ โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และหนึ่งในพฤติกรรมที่เป็นปัญหาอย่างมากในปัจจุบันคือ พฤติกรรมการบริโภคโซเดียมเกินความต้องการของร่างกาย ทั้งในรูปของอาหารขนมเครื่องปรุงรสจากรายงานการสำรวจการบริโภคอาหารของคนไทย การสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 4 พ.ศ.2551-2552 ในกลุ่มตัวอย่างทั่วประเทศ 2,696 คน อายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป พบว่า คนไทยบริโภคโซเดียมจากอาหารเพิ่มขึ้นตามอายุ โดยเฉพาะในช่วงอายุ 19-59 ปี บริโภคโซเดียมสูงถึง 2,961.9 – 3,366.8 มิลลิกรัม/วัน หรือประมาณ 1.5-1.8 เท่า ของปริมาณโซเดียมที่ควรได้รับต่อวัน คือ ไม่เกิน 2,000 มิลลิกรัม/วันและอันตรายของการบริโภคโซเดียมเกินความต้องการคือการก่อให้เกิดโรคต่างๆ ตามมามากมาย เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคไต โรคหัวใจและหลอดเลือด เป็นต้นเมื่อเกิดการเจ็บป่วยแล้วก็จะต้องมีการรักษาและการใช้ยาตามมา และแน่นอนว่าโรคหลายๆโรคเป็นโรคเรื้อรัง (Chronic disease) หมายถึง โรคที่เมื่อเป็นแล้วจะมีอาการหรือต้องรักษาติดต่อกันนาน เป็นแรมเดือนแรมปี หรือตลอดชีวิต และปัญหาการใช้ยาก็จะตามมามากมาย เช่นปรับขนาดยาเองตามใจชอบด้วยความเชื่อที่ว่ารับประทานยามากไม่ดี เมื่ออาการดีขึ้นแล้วก็หยุดยาเอง นำยาของคนอื่นมาใช้ ด้วยความเอื้อเฟื้อจากเพื่อนบ้านหรือคนในบ้านเดียวกัน เมื่อฟังว่ามีอาการเหมือนกัน ก็ขอยาที่เพื่อนใช้มาทดลองใช้บ้างเก็บยาไม่ถูกต้องทำให้ยาเสื่อมก่อนถึงวันหมดอายุประสิทธิภาพยาลดลง
จากผลการดำเนินงานโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในพื้นที่รับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านนาท่ามอำเภอเมือง จังหวัดตรัง ปีงบประมาณ 2563เป้าหมายการดำเนินงาน ๑,๘๖๑ คน สามารถดำเนินการคัดกรองเบาหวานและความดันโลหิตสูงได้๑,๘๐๙ คนคิดเป็นร้อยละ ๙๗.๒๐ สามารถจำแนกข้อมูลตามกลุ่มต่าง ๆ กล่าวคือ การตรวจคัดกรองเบาหวาน ทั้งหมด ๑,๕๐๙ คน พบปกติ ร้อยละ ๗๔.๕ ตาลในเลือดสูงกว่าปกติ มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นเบาหวาน ร้อยละ ๓,๕๗๖ ตรวจคัดกรองความดันโลหิตทั้งหมด ๑,๖๔๖ คน พบปกติร้อยละ ๗๓.๒๖ ความดันโลหิตสูงมีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ ๒๖.๗๓ มีผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงในคลินิกโรคเรื้อรัง293 คน เป็นผู้ป่วยความดันโลหิตสูง238 รายสามารถควบคุมความดันให้อยู่ในเกณฑ์ได้ 37 ราย คิดเป็นร้อยละ 15.54ผู้ป่วยเบาหวานจำนวน 55รายสามารถควบคุมระดับน้ำตาลให้อยู่ในเกณฑ์ได้ 11 ราย คิดเป็นร้อยละ 20 ซึ่งยังมีผู้ที่ยังไม่สามารถควบคุมโรคได้อีกจำนวนมากโดยมีความเกี่ยวข้องทั้งการรับประทานยาอย่างถูกต้องตามแพทย์สั่งและที่สำคัญคือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของตัวผู้ป่วยเองโดยเฉพาะการรับประทานโซเดียมที่เกินค่ามาตราฐานในภาพรวมของระดับประเทศ
ดังนั้น ทางชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านนาท่ามอำเภอเมือง จังหวัดตรัง จึงได้จัดทำโครงการอสม. ห่วงใยครอบครัวใส่ใจสุขภาพขึ้นเพื่อดำเนินการแก้ไขปัญหาระดับชุมชน