กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

สภาพสังคมปัจจุบันส่งผลให้การดารงชีพของครอบครัวไทยจำนวนมากต้องดิ้นรน เพื่อให้สามารถดำรงอยู่ในโลกโลกาภิวัตน์ประชากร วัยแรงงานต้องเข้าสู่ระบบการทางานที่เร่งรีบและแข่งขันสูง พ่อแม่ ผู้ปกครองต้องทามาหากินเลี้ยงชีพ เป็นผลให้ครอบครัวไทยส่วนหนึ่งไม่สามารถดูแลวัยรุ่นให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ เยาวชนจานวนมาก ไม่สามารถรับมือกับความเปลี่ยนแปลงของตนเองเมื่อก้าวเข้าสู่วัยรุ่น และไม่อาจปรับตัวให้เท่าทันสภาพแวดล้อม รอบตัวได้ ขณะเดียวกันวัยรุ่นยังขาดโอกาสเรียนรู้เรื่องทักษะชีวิต และไม่สามารถเข้าถึงบริการปรึกษาแนะนาที่เป็นมิตรกับเยาวชน นอกจากนี้ความก้าวหน้าของยุคไซเบอร์และการไหลเวียนทางวัฒนธรรม ทำให้วัยรุ่นเข้าถึงสื่อทุกรูปแบบได้โดยไร้ขีดจากัด รวมถึงการพัฒนาด้านสาธารณสุขและการกินอยู่ที่ดีขึ้นทาให้เด็กเติบโตสู่วัยเจริญพันธุ์ได้เร็วขึ้น สิ่งต่างๆ เหล่านี้มีผลให้เด็กมีพฤติกรรมทางเพศเร็วขึ้นโดยขาดความรู้ ความเข้าใจเรื่องเพศและอนามัยการเจริญพันธุ์ขาดการฝึกฝนทักษะชีวิต เพื่อดูแลและรักษาความสัมพันธ์ทางเพศให้ราบรื่นปลอดภัย ไม่เกิดผลกระทบ ทั้งต่อตนเองและคนที่เกี่ยวข้อง เป็นที่ทราบกันดีว่าปัญหาการตั้งครรภ์วัยรุ่นในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นอายุน้อยซึ่งเป็นวัยที่ยังขาดความพร้อมทั้งด้านร่างกาย จิตใจ เศรษฐกิจ วุฒิภาวะ ฯลฯ การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นยังเป็นปัจจัยบั่นทอนคุณภาพประชากร ดังที่กองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติ (UNFPA)ได้ให้ข้อสรุปที่สำคัญว่า การตั้งครรภ์ในวัยรุ่นเป็นปัจจัยคุกคามคุณภาพประชากรในระยะยาว ดังนั้นการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นจึงเป็นภารกิจที่สำคัญในช่วงที่สังคมไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เมื่ออัตราส่วนและจานวนผู้สูงอายุกาลังเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะที่อัตราเกิดของประชากรลดลงและแนวโน้มประชากรไทยจะเริ่มลดลงในระยะ ๕ - ๑๐ ปีข้างหน้าทาให้มี “การเกิดน้อย ด้อยคุณภาพ” ดังนั้น การเกิดที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีจึงมีความสำคัญมาก ประเทศไทยมีอัตราการเกิดโดยรวมลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๑๓ แต่ในช่วงสิบปีที่ผ่านมา กลับมีอัตราการเกิดในกลุ่มแม่วัยรุ่นเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ จากรายงานสถิติการคลอดของแม่วัยรุ่นในประเทศไทย1 พบว่าในปี พ.ศ. ๒๕๕๖ มีจำนวนการคลอดทั้งหมด ๗๔๘,๐๖๗ ราย โดยในจำนวนนี้เป็นการคลอดจากวัยรุ่นหรือผู้มีอายุต่ำกว่า ๒๐ ปี จานวน ๑๒๕,๓๗๑ ราย (ร้อยละ ๑๖.๘) เพิ่มขึ้นจาก ๑๑๒,๖๗๕ ราย (ร้อยละ ๑๓.๙) ใน พ.ศ. ๒๕๔๗ คิดเป็นอัตราการคลอดของหญิงอายุ ๑๕ - ๑๙ ปี ต่อประชากรหญิง ๑๕ - ๑๙ ปี ๑,๐๐๐ คน เท่ากับ ๕๑.๒ ใน (สถิติการคลอดของแม่วัยรุ่นในประเทศไทย ปี พ.ศ. ๒๕๕๖ สำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข)พ.ศ. ๒๕๕๖ นอกจากนี้จำนวนคลอดซ้ำในกลุ่มวัยรุ่นมีจำนวน ๑๕,๒๒๙ รายจากจำนวนคลอดทั้งหมดใน พ.ศ. ๒๕๕๖ (ร้อยละ ๑๒.๒) เพิ่มขึ้นจากร้อยละ ๑๑.๐ ใน พ.ศ. ๒๕๕๓ จากรายงานการเฝ้าระวังการแท้งในประเทศไทย ปี พ.ศ. ๒๕๕๖ โดยสานักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย2 พบว่าสัดส่วนการทำแท้งในกลุ่มอายุ ๑๕ - ๑๙ ปี คิดเป็นร้อยละ ๒๘.๑ ของผู้ป่วยที่ทำแท้ง ในสถานพยาบาล และการทำแท้งซ้ำในกลุ่มอายุนี้ มีสัดส่วนเท่ากับร้อยละ ๖.๙ การเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องของการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นส่งผลกระทบตามมาหลายด้านได้แก่ เด็กแรกเกิด มีน้าหนักต่ำกว่าเกณฑ์ การทำแท้งการขาดโอกาสทางการศึกษา มีแม่เลี้ยงเดี่ยวอายุต่ำกว่า ๑๕ ปีเพิ่มขึ้น การสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๕๖ วัยรุ่นอายุ ๑๕ - ๑๙ ปี ร้อยละ ๓๒ ต้องออกจากการศึกษา ซึ่งการตั้งครรภ์ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้วัยรุ่นต้องหยุดเรียน หันไปประกอบอาชีพที่มีรายได้ต่ำ เป็นไปได้ว่าวัยรุ่นที่คลอดปีละกว่า ๑ แสนคนนี้ ส่วนใหญ่ต้องหยุดเรียนกลางคันและไม่สามารถเรียนต่อได้ด้วยเหตุผลต่างๆ อนึ่ง ข้อมูลจากสำนักเลขาธิการสภาการศึกษารายงานว่า อัตราการออกจากโรงเรียนกลางคันด้วยเหตุสมรสในกลุ่มนักเรียนประถมศึกษา ระหว่างปีการศึกษา ๒๕๔๘ - ๒๕๕๕ เพิ่มขึ้นจากร้อยละ ๐.๙ เป็น ๒.๗ กลุ่มมัธยมศึกษาตอนต้นเพิ่มจากร้อยละ ๕.๑ เป็น ๖.๒ และกลุ่มมัธยมตอนปลายจากร้อยละ ๔.๒ เป็น ๖.๕ ๑.๒
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านปากเหมืองได้ตระหนักถึงความสำคัญและความจำเป็นในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงจัดทำโครงการวัยรุ่น วัยใสใส่ใจสุขภาพ เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้เรื่องเพศศึกษาและพัฒนาการทางเพศของตนเองโดยให้เด็กและเยาวชนมีส่วนร่วมในการคิด มีการเรียนรู้โดยใช้กลุ่มเพื่อนเปิดโอกาสให้แลกเปลี่ยนความคิดเห็น ฝึกให้เยาวชนได้คิดถึงปัญหาทางเพศ การแก้ไขและการป้องกันปัญหา