กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ด้วยสถานการณ์มะเร็งเต้านม ซึ่งเป็นมะเร็งที่พบรายใหม่ต่อปีสูงที่สุดในโลกเมื่อนับรวมทั้งเพศชายและหญิง ซึ่งประเทศพัฒนาพบอุบัติการณ์สูงกว่าประเทศกำลังพัฒนา ส่วนประเทศไทยยังเป็นมะเร็งที่พบรายใหม่มากที่สุดเฉพาะในเพศหญิง เนื่องจากอุบัติการณ์ของมะเร็งเต้านมแปรผันตามรายได้ต่อหัวประชากร ซึ่งจากการพัฒนาประเทศของไทย ส่งผลให้รายได้ต่อหัวประชากรเพิ่มขึ้น จึงสามารถคาดการณ์ได้ว่าในอนาคตผู้ป่วยมะเร็งเต้านมรายใหม่มีแต่จะเพิ่มขึ้น สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งเต้านมที่แน่นอนยังไม่ทราบแน่ชัด และปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญคือเพศหญิงและอายุที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้ การควบคุมมะเร็งเต้านมด้วยการลดการป่วยทำได้ยาก จึงมาเน้นที่การลดการตายจากมะเร็งเต้านม สำหรับยุทธศาสตร์ในการควบคุมมะเร็งเต้านมที่ทั่วโลกใช้คือการค้นหามะเร็งเต้านมให้พบแต่เริ่มแรก เพื่อเข้าสู่กระบวนการรักษาที่รวดเร็ว เนื่องจากผลการรักษามะเร็งเต้านมระยะแรก ได้ผลการรักษาที่ดี ลดภาวะแทรกซ้อน อัตราการตายและต้นทุนการรักษาต่ำ อีกทั้งสามารถผ่าตัดเฉพาะก้อนมะเร็ง การคัดกรองมะเร็งเต้านมที่ได้รับการยอมรับทั่วโลก มี 3 วิธีคือ วิธีแรกคือ การตรวจเต้านมด้วยตนเอง (Breast Self Examination หรือ BSE) ทุกเดือน วิธีที่ 2 คือ การไปสถานบริการเพื่อให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขตรวจเต้านมปีละ 1 ครั้ง และวิธีที่ 3 คือ การตรวจด้วยแมมโมแกรม การจะตัดสินว่าจะเลือกวิธีใดที่จะใช้เป็นชุดสิทธิประโยชน์ในการคัดกรอง การตรวจเต้านมด้วยตนเอง เรื่องที่มองดูง่าย แต่ไม่ง่ายอย่างที่คิด เนื่องจากการตรวจมะเร็งเต้านมมีมิติของสังคม วัฒนธรรม ความเชื่อ ความกลัว เข้ามาเกี่ยวข้อง ซึ่งต้องใช้หลายศาสตร์และหลายสาขาวิชาชีพเข้ามาบูรณาการในการทำงานร่วมกันถึงจะสามารถเพิ่มความครอบคลุมของการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างมีคุณภาพและสม่ำเสมอ จากการปฎิบัติงานในพื้นที่ตำบลยี่งอ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2560-2565 พบผู้ป่วยรายใหม่ 9 คน เป็นการค้นพบรายใหม่ในระยะ Late stage เนื่องจากผู้ป่วยมีความกลัว อับอายไม่อยากให้ใครรู้ และต้องการไปรักษากับหมอบ้านตามความเชื่อ และจะมาหาหมอก็พบว่าอยู่ในระยะ 3-4 หรือแผลแตกเป็นดอกกะหล่ำไปแล้ว จากจำนวนผู้ป่วยทั้งหมด 9 คน ผู้ป่วยได้เสียชีวิตจำนวน 3 คน กำลังรักษา 5 คน และปฎิเสธการรักษา 1 คน และเชื่อว่ายังมีจำนวนผู้ป่วยอีกหลายคนที่ยังไม่เปิดเผยข้อมูลให้กับเจ้าหน้าที่ด้วยเหตุผลที่กล่าวมาข้างต้น ด้วยเหตุนี้ผู้รับผิดชอบงานมะเร็งได้เล็งเห็นความสำคัญของการตรวจคัดกรองด้วยตนเองอย่างน้อยเดือนละหนึ่งครั้งหรือตรวจโดยเจ้าหน้าที่ปีละหนึ่งครั้งเพื่อเป็นการค้นหาผู้ป่วยรายใหม่ในระยะ Early stage (ระยะ 1-2)จึงได้จัดทำโครงการมะเร็งเต้านมรู้เร็วรักษาได้