กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ประเทศไทยประสบปัญหาเด็กเกิดน้อย จำนวนการเกิดลดลงต่อเนื่องจากที่เคยมีเด็กเกิดมากกว่า 1 ล้านคนต่อปี ลดลงเหลือเพียง 587,368 คน ในปี 2563 (กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, 2563) อัตราเจริญพันธุ์รวมลดลงจากเดิมผู้หญิงหนึ่งคนมีบุตรเฉลี่ยตลอดวัยเจริญพันธุ์มากถึง 6 คน แต่ปัจจุบันมีบุตรเฉลี่ยเพียง 1.53 คน ซึ่งต่ำกว่าระดับทดแทน (นงนุช จินดารัตนาภรณ์, 2563) นอกจากปัญหาจำนวนการเกิดที่ลดลงแล้ว ประเทศไทยยังประสบกับปัญหาคุณภาพการเกิดและการเจริญเติบโตของเด็ก มีเด็กพิการแต่กำเนิดปีละประมาณ 30,000 คน อัตราเด็กแรกเกิดน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ การคลอดก่อนกำหนด ส่งผลต่อพัฒนาการเจริญเติบโต สติปัญญา และการเรียนรู้ของเด็ก นอกจากนี้ยังมีปัญหาเรื่องภาวะโลหิตจางขณะตั้งครรภ์ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยและเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญต่อการคลอดก่อนกำหนดและทารกน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ (สุรพันธ์ แสงสว่าง และคณะ, 2558)อย่างที่ทราบกันว่าเด็กเป็นวัยที่มีความสำคัญต่อครอบครัวและประเทศชาติ สิ่งสำคัญในการเสริมสร้างให้เด็กมีคุณภาพ คือ การเลี้ยงดูและส่งเสริมพัฒนาในด้านต่าง ๆ ทั้งร่างกาย จิตใจ และสมองอย่างเหมาะสม การดูแลจัดการอาหารและโภชนาการรวมถึงภาวะการเจริญเติบโต เป็นพื้นฐานสำคัญของการมีสุขภาพและสติปัญญาที่ดีในระยะยาว และยังมีความสำคัญมากต่อการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น โรคเบาหวาน โรคอ้วน ผอม/เตี้ย เป็นต้น การส่งเสริมสุขภาพหญิงวัยเจริญพันธุ์ให้มีความพร้อมในการตั้งครรภ์ ดูแลขณะกำลังตั้งครรภ์รวมถึงเด็กแรกเกิดถึง 2 ปี จึงมีความจำเป็นมากในปัจจุบัน เพราะเป็น “โอกาสทอง” ที่เด็กมีการเจริญเติบโตด้านร่างกายและพัฒนาการด้านต่าง ๆ สูงที่สุด ถ้าเด็กได้รับการเลี้ยงดูที่ดี โดยเริ่มต้นจากพ่อแม่ ผู้ปกครอง ผู้ดูแลเด็ก ต้องมีความรู้ ความเข้าใจ และตระหนักถึงความสำคัญในการกระตุ้นส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการสมวัยและการเจริญเติบโตอย่างมีคุณภาพ
สถานการณ์อนามัยแม่และเด็ก พื้นที่หมู่ที่ 1 ,2 ,3 ,7 ,8 และ 9 ตำบลนิคมพัฒนา อำเภอมะนัง จังหวัดสตูล ซึ่งเป็นพื้นที่รับผิดชอบของสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินี นิคมพัฒนา ในปี 2564พบว่า การฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์ร้อยละ 78.95 ,หญิงตั้งครรภ์พบภาวะโลหิตจาง ร้อยละ 20.93 ,หญิงตั้งครรภ์มีภาวะทุพโภชนาการ (น้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์) ร้อยละ 23.25 , หญิงตั้งครรภ์คลอดก่อนกำหนด ร้อยละ 9.30 , เด็กแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม พบร้อยละ 18.54 ,เด็กแรกเกิดจนถึงอายุ 6 เดือนตรวจคัดกรองและพบโลหิตจาง ร้อยละ 21.50 , เด็กแรกเกิด – 5 ปี ได้รับการชั่งน้ำหนักและวัดส่วนสูง ร้อยละ 91.82 มีภาวะโภชนาการสูงดีสมส่วน ร้อยละ 54.04 (ข้อมูลจากคลังข้อมูลสุขภาพ : HDC สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสตูล ปีงบประมาณ 2564)
ซึ่งปัญหาสุขภาพที่พบเหล่านี้มีผลกระทบต่อการจะทำให้ทารกเจริญเติบโตและพัฒนาเป็นผู้ใหญ่ที่มีศักยภาพในอนาคตข้างหน้าทั้งสิ้น
จากการเรียนรู้กระบวนการที่เกี่ยวข้องกับโครงการมหัศจรรย์ 1,000 วันแรกแห่งชีวิตฯ ได้แก่ การค้นหาหญิงวัยเจริญพันธ์วางแผนจะตั้งครรภ์ , การฝากครรภ์คุณภาพ , โภชนาการหญิงตั้งครรภ์ ,การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ,การส่งเสริมและเฝ้าระวังพัฒนาการเด็ก,การส่งเสริม กิน กอด เล่น เล่า ,การส่งเสริมการเจริญเติบโตและอาหารตามวัยในเด็ก พบว่าในทุกประเด็นต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องเพื่อขับเคลื่อนกระบวนการดังกล่าวอย่างต่อเนื่องและสามารถบรรลุผลได้ และในบางประเด็นต้องอาศัยวัสดุที่จำเป็นในการแก้ไขปัญหาร่วมด้วย เช่นเรื่องโภชนาการหญิงตั้งครรภ์ จำเป็นต้องส่งเสริมและจัดหาสารอาหารประเภทโปรตีน จำพวก นม และไข่ เพิ่มเติมให้กลุ่มหญิงตั้งครรภ์ เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายขณะตั้งครรภ์ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพของเด็กในครรภ์ จากสถานการณ์และปัญหาข้างต้น ชมรมอาสามัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินีนิคมพัฒนา ตำบลนิคมพัฒนา อำเภอมะนัง จังหวัดสตูล เล็งเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในช่วง 1,000 วันแรกของชีวิต และอีก 1,500 วัน (อายุ 2 – 6 ปี) ของเด็กปฐมวัย จึงจัดทำโครงการมหัศจรรย์ 1,000 วัน แรกแห่งชีวิต สู่ 1,500 วัน หนูน้อยอัจฉริยะ แสนดี ปี 2565 เพื่อผลักดันให้เกิดการทำงานร่วมกันแบบการบูรณาการ และการลงทุนของภาคีเครือข่ายในพื้นที่เพื่อให้บรรลุเป้าหมายเด็กไทยแข็งแรง เก่งดี มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และสามารถพัฒนาอย่างต่อเนื่องอันจะนำไปสู่คนไทยที่มีปัญญาเฉียบแหลม มีทักษะที่เห็นผล มีสุขภาพแข็งแรงและมีจิตใจที่งดงามในอนาคตต่อไป