กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

สถานการณ์การป่วยและตายของมารดาและเด็ก ได้ถูกกำหนดให้เป็นเครื่องบ่งชี้สภาวะสุขภาพของประชากรและการพัฒนาประเทศที่สำคัญ รวมถึงการตายของมารดาเป็นตัวบ่งบอกความเป็นอยู่ของผู้หญิง การเข้าถึงบริการด้านสุขภาพ ตลอดจนความเพียงพอของสถานบริการด้านสุขภาพ ข้อมูลอัตราส่วนการตายมารดาและแนวโน้มไม่เพียงแต่จะบอกถึงปัจจัยเสี่ยงของการตั้งครรภ์และการคลอด แต่ยังชี้ให้เห็นถึงสุขภาพ โดยรวมของผู้หญิงโดยตรงและสภาพเศรษฐกิจและสังคมโดยอ้อม สถานการณ์งานอนามัยแม่และเด็กในเขตพื้นที่ภาคใต้ โดยเฉพาะใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ยังมีความน่าเป็นห่วง เหตุเพราะอัตราส่วนการตายของมารดายังเป็นปัญหาสาธารณสุขในระดับพื้นที่มาอย่างต่อเนื่อง โดยพบสูงสุดใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ในปีงบประมาณ 2563 ได้แก่ ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส คิดเป็นร้อยละ 71.43, 68.42 และ 62.37 ต่อแสนคนในการเกิดมีชีวิต ตามลำดับ (เกณฑ์มาตรฐาน ไม่ควรเกิน ร้อยละ 17 ต่อแสนคนในการเกิดมีชีวิต) การฝากครรภ์จึงเป็นสิ่งที่สำคัญและมีประโยชน์มาก ในทางสูติศาสตร์ เป็นที่ยอมรับกันทั่วไปว่า หญิงตั้งครรภ์ที่ไม่มาฝากครรภ์ ไม่ได้รับการดูแลขณะตั้งครรภ์จากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขจะมีโอกาสเกิดภาวะเสี่ยงหรือได้รับอันตรายจากการตั้งครรภ์และการคลอดมากกว่า และรุนแรงกว่าหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการตรวจครรภ์และดูแลครรภ์อย่างถูกต้อง ทันเวลา และต่อเนื่องสม่ำเสมอ ภาวะเสี่ยงต่างๆอาจมีระดับของอันตรายถึงชีวิตของมารดาหรือทารกได้ และสาเหตุการเสียชีวิตส่วนใหญ่เกิดจากสาเหตุที่สามารถป้องกันได้ในบริบทของสูติศาสตร์สมัยใหม่ มีเพียงน้อยรายที่น่าจะเป็นเหตุสุดวิสัย เนื่องจากหญิงตั้งครรภ์มุสลิมในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ยังคงฝากครรภ์กับผดุงครรภ์โบราณเพราะวิถีชีวิต ความเชื่อ ศาสนา และวัฒนธรรมเป็นตัวกำหนดบรรทัดฐานปฏิบัติตนของหญิงตั้งครรภ์ (ศรีวิภา เลี้ยงพันธุ์สกุล และคณะ, 2558) อีกทั้งยังคงมีการคลอดกับผดุงครรภ์โบราณหรือโต๊ะบีแด มากกว่าหญิงตั้งครรภ์ในพื้นที่อื่น ๆ (สุดารัตน์ ธีระวร, 2547)       โต๊ะบีแดถือเป็นบุคคลที่ประชาชนมุสลิมวางใจและเชื่อถือ ดังนั้นมารดาและทารกมีโอกาสเสี่ยงสูงที่จะเสียชีวิตในระหว่างตั้งครรภ์และการคลอด (กระทรวงสาธารณสุข, 2551) และจากสภาพปัญหาและสถานการณ์สภาวะสุขภาพของแม่และเด็กในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบางมะรวด ในปีงบประมาณ 2564 พบว่า มีมารดาคลอดที่โรงพยาบาล ร้อยละ 75.40 ตามลำดับ และคลอดกับผดบ.ร้อยละ24.59    ตามลำดับปีงบประมาณ 2565 พบว่า มีมารดาคลอดที่โรงพยาบาล ร้อยละ 71.16 ตามลำดับ และคลอดกับผดบ.ร้อยละ 30.23 และจากข้อมูลการคลอดกับ ผดบ..ในพื้นที่พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีความเสี่ยงในการเสียชีวิตจากการคลอดกับผดบ.จำนวน 6ราย ประกอบกับหญิงตั้งครรภ์ในพื้นที่ส่วนใหญ่ยังไม่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพที่ดี รวมถึงความสามารถในการเข้าใจ ประเมิน และประยุกต์ข้อมูลข่าวสารทางสุขภาพ เพื่อพิจารณาและตัดสินใจในการดูแลสุขภาพของตนเองตลอดการตั้งครรภ์ คลอดและหลังคลอดได้
      โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบางมะรวดได้ตระหนักถึงความสำคัญและความจำเป็นในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวประกอบกับนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขที่สนับสนุนให้หญิงตั้งครรภ์คลอดที่โรงพยาบาล โดยเปลี่ยนบทบาทของโต๊ะบีแดเป็นผู้นำส่งหญิงตั้งครรภ์คลอดที่โรงพยาบาล จึงได้จัดทำโครงการ ลูกเกิดรอด แม่ปลอดภัย ส่งต่อเร็วไว คลอดในสถานบริการ ซึ่งเป็นโครงการที่สอดคล้องกับปัญหาตามบริบทของพื้นที่เพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพของประชาชนตามยุทธศาสตร์การให้บริการด้านสุขภาพ อันจะก่อให้เกิดความยั่งยืนของโครงการต่อไป