กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการหญิงเขาขาวปลอดภัยห่างไกลมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก ปี 2566 จังหวัดสตูล" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลเขาขาว อำเภอละงู จังหวัดสตูล

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนหลักประกันสุขภาพ องค์การบริหารส่วนตำบลเขาขาว ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการหญิงเขาขาวปลอดภัยห่างไกลมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก ปี 2566

บทคัดย่อ

โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) แกนนำสุขภาพและแกนนำสตรีในพื้นที่ต.เขาขาวมีทักษะในการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกวิธี (2) สตรีอายุ 30-60 ปี ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test (3) สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของมะเร็งปากมดลูกทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน (4) สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของมะเร็งเต้านมทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน

ผลการดำเนินงานที่สำคัญ ได้แก่ (1) ประชุมคณะทำงานเพื่อเตรียมความพร้อมในการจัดโครงการ (2) รณรงค์ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test (3) สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติมะเร็งปากมดลูกทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน (4) อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพแกนนำสุขภาพและแกนนำสตรีในพื้นที่่่ ต.เขาขาว เรื่องการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ด้วยวิธี HPV DNA Test และโรคมะเร็งเต้านม (5) ค้นหาหญิงกลุ่มเสียงมะเร็งเต้านมในชุมชนโดยแกนนำสุขภาพ

ข้อเสนอแนะ ได้แก่ (1) ...ควรมีการดำเนินการต่อเนื่องในทุกๆปี

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการตายของทุกประเทศทั่วโลก แต่ละปีจะมีผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งรายใหม่ประมาณ 11 ล้านคน และตายด้วยโรคมะเร็ง 7 ล้านคน/ปี ในประเทศไทยโรคมะเร็งเต้านมเป็นโรคที่ทำให้สตรีอายุ 30 - 70 ปีเสียชีวิตเป็นอันดับหนึ่ง รองลงมาคือมะเร็งปากมดลูก มะเร็งตับ มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่ ตามลำดับ มะเร็งในผู้หญิงในปัจจุบันนี้ นับว่ามีความน่าห่วงเพิ่มมากขึ้น จากการใช้ชีวิตและด้วยสภาพแวดล้อมสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว และมะเร็งที่ถือได้ว่าเป็นมะเร็งที่น่าห่วงมากที่สุดในผู้หญิงยุคนี้คือ มะเร็งปากมดลูก จากตัวเลขที่มีเพิ่มมากขึ้นในแต่ละปี และพบผู้ป่วยที่มีอายุน้อยลงเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากการมีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุยังน้อย และเปลี่ยนคู่นอนบ่อยๆ ซึ่งมะเร็งปากมดลูกสามารถป้องกันได้ และสามารถตรวจคัดกรองหาความผิดปกติได้ก่อนระยะเป็นมะเร็ง จากข้อมูลจากสถิติของกระทรวงสาธารณสุข ปี 2560 ระบุว่า ในแต่ละปีจะพบว่าสตรีไทยป่วยมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ 5,422 ราย พบว่าในแต่ละวันจะมีสตรีป่วยเป็นมะเร็งปากมดลูกเพิ่มถึง 15 ราย และแต่ละปีจะมีสตรีไทยเสียชีวิตเพราะมะเร็งปากมดลูกถึง 2,300 รายต่อปี หรือเฉลี่ยจะมีสตรีไทยเสียชีวิตเพราะมะเร็งปากมดลูกวันละ 6 ราย ซึ่งเป็นตัวเลขที่สูงมาก จากการดำเนินการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกของรพ.สต.เขาขาว ปี 2563 สตรีอายุ 30- 60 ปีจำนวนทั้งหมด 1,127 คนได้รับการตรวจคัดกรองจำนวน 239 คน คิดเป็นร้อยละ 21.21ไม่พบความผิดปกติ ตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านมสตรีอายุ 30- 70 ปี จำนวนทั้งหมด 1,370 คนได้รับการตรวจคัดกรองจำนวน 1,267คน คิดเป็นร้อยละ 92.48 พบเป็นก้อนที่เต้านม ที่ไม่ใช่มะเร็งจำนวน 2 คน ส่งต่อพบแพทย์และเป็นมะเร็งเต้านม จำนวน 1 ราย พบเป็นก้อนที่เต้านมในรายที่เป็นมะเร็งกลับเป็นซ้ำจำนวน 2 ราย และเป็นในรายที่มีอายุเกิน 70 ปี จำนวน 1 ราย รพ.สต.เขาขาวได้เล็งเห็นถึงความสำคัญจึงได้จัดทำโครงการหญิงเขาขาวปลอดภัยห่างไกลจากโรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก ปี 66 เพื่อตรวจคัดกรองค้นหาโรคในสตรีกลุ่มเป้าหมายซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่สามารถลดอัตราอุบัติการณ์การเกิดโรคก่อนเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ได้ การควบคุมโรคมะเร็งปากมดลูก ต้องมีการค้นหา โดยการตรวจหาเซลล์มะเร็งให้พบตั้งแต่อยู่ในระยะเริ่มแรก และในระยะก่อนเป็นมะเร็ง ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้ และเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าการรักษาในระยะลุกลาม และจากการศึกษาขององค์การอนามัยโลก ได้พบว่าการคัดกรอง โดยวิธีการตรวจ HPV DNA Test คือ การตรวจในระดับโมเลกุล เพื่อหาเชื้อ HPV ความเสี่ยงสูงทั้ง 14 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสาเหตุของมะเร็งปากมดลูก ประมาณ 99% โดยมีวิธีการตรวจเหมือนตรวจภายใน คือเก็บเซลล์บริเวณตัวอย่างที่ปากมดลูกช่องคลอดด้านใน ส่งตรวจเหมือนวิธีการตรวจด้วยน้ำยา ซึ่งสามารถที่จะตรวจหาเซลล์และแยกน้ำยาเพื่อจะตรวจหาเชื้อ HPV DNA การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกเบื้องต้นด้วยวิธี เอชพีวี ดีเอ็นเอ (HPV DNA Test) เป็นการตรวจด้วยวิธีเจาะลึกระดับดีเอ็นเอเพื่อตรวจหาเชื้อเอชพีวี สายพันธุ์ที่มีความเสี่ยงสูงทั้ง 14 สายพันธุ์ คือสายพันธุ์ 16, 18 และ เอชพีวี อีก 12 สายพันธุ์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักสูงถึง 99% ของการเกิดโรคมะเร็งปากมดลูกในผู้หญิง และเชื้อเอชพีวี สายพันธุ์ 16 และ18 สองสายพันธุ์นี้เป็นสาเหตุของโรคมะเร็งปากมดลูกสูงถึง 70%ดังนั่ันวิธีการตรวจ (HPV DNA Test) จึงเป็นวิธีการตรวจที่ สาธารณสุขจังหวัดสตูลได้นำมาตรวจให้กับประชาชนในจังหวัด โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเขาขาว จึงได้จัดทำโครงการตรวจมะเร็งปากมดลูก HPV DNA Test ปี 2566 โดยตั้งเป้าหมาย จัดทำแผนเร่งรัดสตรีเพื่อตรวจคัดกรองวิธีดังกล่าวให้สตรีกลุ่มเป้าหมาย อายุ 30-60 ปีปีงบประมาณ 2566 โดยมีกลุ่มเป้าหมาย 1,185 คน ตั้งเป้าหมายในการตรวจ 5 ปี ให้ได้อย่างน้อย 80 เปอร์เซ็นคือ 948 คน ในปีงบประมาณ 2566 จำนวน 237 คน คิดเป็นร้อยละ 20 เปอร์เซ็น กำหนดมาตรการสำรวจกลุ่มเป้าหมายทุกพื้นที่ ค้นหา จูงใจให้รับการตรวจ (HPV DNA Test) ทุกราย กำหนดแนวทางการเก็บความครอบคลุม และติดตามการบันทึกผลงานลงโปรแกรมฯอย่างต่อเนื่อง ผู้ที่มีผลผิดปกติและเป็นมะเร็ง ต้องได้รับการดูแลรักษาตามมาตรฐานทุกราย

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. แกนนำสุขภาพและแกนนำสตรีในพื้นที่ต.เขาขาวมีทักษะในการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกวิธี
2. สตรีอายุ 30-60 ปี ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test
3. สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของมะเร็งปากมดลูกทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน
4. สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของมะเร็งเต้านมทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. ประชุมคณะทำงานเพื่อเตรียมความพร้อมในการจัดโครงการ
2. รณรงค์ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test
3. สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติมะเร็งปากมดลูกทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน
4. อบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพแกนนำสุขภาพและแกนนำสตรีในพื้นที่่่ ต.เขาขาว เรื่องการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ด้วยวิธี HPV DNA Test และโรคมะเร็งเต้านม
5. ค้นหาหญิงกลุ่มเสียงมะเร็งเต้านมในชุมชนโดยแกนนำสุขภาพ

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1.แกนนำสุขภาพและแกนนำสตรีในพื้นที่ต.เขาขาวมีทักษะในการตรวจเต้านมด้วยตนเองอย่างถูกวิธี 2.สตรีอายุ 30-60 ปี ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV DNA Test ร้อยละ 20 3.แกนนำสุขภาพค้นหาและให้คำแนะนำกลุ่มเสี่ยงมะเร็งเต้านมในชุมชนได้ 4.สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของเต้านมได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน ร้อยละ 100 5.สตรีกลุ่มเป้าหมายที่ตรวจพบความผิดปกติของมะเร็งปากมดลูกทุกคนได้รับการส่งต่อพบแพทย์ ตรวจวินิจฉัยและรักษาตามมาตรฐาน ร้อยละ 100แแ1.

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น