กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการผู้สูงวัย ปลอดภัย ปลอดโรค ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566 จังหวัดตรัง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลลิพัง อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.ลิพัง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการผู้สูงวัย ปลอดภัย ปลอดโรค ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2566

บทคัดย่อ

โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อให้สมาชิกที่มีผู้สูงอายุในครอบครัวในชุมชนตำบลลิพังที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจในอาการ แสดงทั้ง 8 กลุ่มอาการที่ถูกต้อง สามารถเฝ้าระวังและป้องกันโรคผู้สูงอายุในครอบครัวได้

ผลการดำเนินงานที่สำคัญ ได้แก่

ข้อเสนอแนะ ได้แก่ (1) ...  วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) เป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระของร่างกาย ทำให้การทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆ ภายในร่างกายลดลง จึงเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้ง่ายโดยเฉพาะโรคเรื้อรังที่เป็นปัญหาทางสุขภาพที่สำคัญของผู้สูงอายุ โดย กลุ่มอาการที่เป็นปัญหาเฉพาะหรือพบบ่อยในผู้สูงอายุ (Geriatric Giants) เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการชรา ภาพของร่างกาย ผลข้างเคียงจากยาต่างๆ และหลากหลายโรคที่มารุมเร้า ส่งผลต่อสุขภาพและการดูแลตนเองที่ถดถอย ลง ทั้งนี้ พญ.ลิลลี่ ชัยสมพงษ์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุคลินิกสุขภาพผู้สูงอายุนิวไลฟ์โรงพยาบาลบำรุง ราษฎร์ได้เรียบเรียงข้อมูลกลุ่มอาการแสดง 8 กลุ่มอาการที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ไว้ดังนี้ 1) ความผิดปกติในการรับประทานอาหาร เป็นอาการที่อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ปัญหาสุขภาพฟัน ภาวะกลืนลำบาก ความอยากอาหารลดลง เป็นต้น 2) ปัญหาการนอนไม่หลับ เป็นปัญหาที่ทำให้คุณภาพการนอนลดน้อยลง อาจหลับยากขึ้น ตื่นบ่อย หลับไม่ลึก และตื่นมาไม่สดชื่น ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงตามวัย หรืออาจมีสาเหตุจากภาวะซึมเศร้า ความเครียด วิตกกังวล อาการปวดต่างๆ หรือกรดไหลย้อน 3) ภาวะสมองเสื่อม หากมีการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ พฤติกรรม และความทรงจำอย่างต่อเนื่องและเป็นเวลานาน อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงอาการเริ่มต้นของภาวะสมองเสื่อม 4) ภาวะกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่อยู่ เกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหย่อนหรืออ่อนล้า กระเพาะปัสสาวะอ่อนไหวเกินไป ความบกพร่องในการควบคุมการกลั้นการขับถ่ายจากสมองหรือเส้นประสาท เป็นต้น 5) ปัญหาในการทรงตัวและการหกล้ม มีปัญหาจากหลายปัจจัย เช่น ข้อเสื่อม กล้ามเนื้อลีบและอ่อนแรงโรคทางสมอง เช่น โรคพาร์กินสัน หรือเส้นเลือดสมองตีบ เป็นต้น 6) อาการมึนงงเวียนศีรษะ เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ความดันโลหิตต่ำ ความ ผิดปกติของหูชั้นในที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว (น้ำในหูไม่สมดุล) ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ โลหิตจาง เป็นต้น 7) ปัญหาการมองเห็นและการได้ยิน อาจเป็นผลมาจากโรคเบาหวาน ต้อหิน ต้อกระจก จอประสาทตาเสื่อม ภาวะกระดูกพรุน เกิดจากการบางลงของเนื้อกระดูก ทำให้เปราะบาง หักหรือยุบง่าย ซึ่งส่วนใหญ่พบได้ในผู้หญิงวัยหลังหมด ประจำเดือนและผู้ชายอายุมากกว่า 70 ปี โดยทั่วไปมักไม่แสดงอาการใดๆ มีสาเหตุเกิดจากสภาวะวัยทอง ขาดฮอร์โมน เพศหญิงหรือชาย การบริโภคอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอในวัยหนุ่มสาว การรับประทานยาสเตียรอยด์ติดต่อกันเป็น ระยะเวลานาน
        โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลิพัง ได้เล็งเห็นความสำคัญของภาวะการเจ็บป่วยดังกล่าวใน ผู้สูงอายุจึงได้จัดทำ “โครงการผู้สูงวัย ปลอดภัย ปลอดโรค” ขึ้น โดยนำร่องในสมาชิกที่มีผู้สูงอายุในครอบครัวที่พร้อม และสมัครใจเข้าร่วมโครงการ เพื่อให้สมาชิกที่มีผู้สูงอายุในความดูแลมีความรู้ความเข้าใจในอาการแสดงทั้ง 8 กลุ่มอาการ ที่ถูกต้อง สามารถนำไปใช้ในการเฝ้าระวังและป้องกันโรคต่างๆที่อาจเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุในครอบครัวได้รวมทั้งหากมี ผู้สูงอายุในครอบครัวที่เกิดโรคขึ้นแล้วก็จะสามารถให้การดูแลผู้สูงอายุให้ดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุข มีชีวิตที่ยืนยาว ตลอดจนสามารถนำองค์ความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้แก่บุคคลอื่นในชุมชนที่ไม่ได้เข้าร่วมโครงการ และสามารถต่อยอดไป ยังชุมชนใกล้เคียงได้

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) เป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระของร่างกาย ทำให้การทำหน้าที่ของอวัยวะต่างๆ ภายในร่างกายลดลง จึงเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้ง่ายโดยเฉพาะโรคเรื้อรังที่เป็นปัญหาทางสุขภาพที่สำคัญของผู้สูงอายุ โดย กลุ่มอาการที่เป็นปัญหาเฉพาะหรือพบบ่อยในผู้สูงอายุ (Geriatric Giants) เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการชรา ภาพของร่างกาย ผลข้างเคียงจากยาต่างๆ และหลากหลายโรคที่มารุมเร้า ส่งผลต่อสุขภาพและการดูแลตนเองที่ถดถอย ลง ทั้งนี้ พญ.ลิลลี่ ชัยสมพงษ์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุคลินิกสุขภาพผู้สูงอายุนิวไลฟ์โรงพยาบาลบำรุง ราษฎร์ได้เรียบเรียงข้อมูลกลุ่มอาการแสดง 8 กลุ่มอาการที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ไว้ดังนี้ 1) ความผิดปกติในการรับประทานอาหาร เป็นอาการที่อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ปัญหาสุขภาพฟัน ภาวะกลืนลำบาก ความอยากอาหารลดลง เป็นต้น 2) ปัญหาการนอนไม่หลับ เป็นปัญหาที่ทำให้คุณภาพการนอนลดน้อยลง อาจหลับยากขึ้น ตื่นบ่อย หลับไม่ลึก และตื่นมาไม่สดชื่น ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงตามวัย หรืออาจมีสาเหตุจากภาวะซึมเศร้า ความเครียด วิตกกังวล อาการปวดต่างๆ หรือกรดไหลย้อน 3) ภาวะสมองเสื่อม หากมีการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ พฤติกรรม และความทรงจำอย่างต่อเนื่องและเป็นเวลานาน อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงอาการเริ่มต้นของภาวะสมองเสื่อม 4) ภาวะกลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่อยู่ เกิดได้จากหลายปัจจัย เช่น กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหย่อนหรืออ่อนล้า กระเพาะปัสสาวะอ่อนไหวเกินไป ความบกพร่องในการควบคุมการกลั้นการขับถ่ายจากสมองหรือเส้นประสาท เป็นต้น 5) ปัญหาในการทรงตัวและการหกล้ม มีปัญหาจากหลายปัจจัย เช่น ข้อเสื่อม กล้ามเนื้อลีบและอ่อนแรงโรคทางสมอง เช่น โรคพาร์กินสัน หรือเส้นเลือดสมองตีบ เป็นต้น 6) อาการมึนงงเวียนศีรษะ เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น ความดันโลหิตต่ำ ความ ผิดปกติของหูชั้นในที่เกี่ยวข้องกับการทรงตัว (น้ำในหูไม่สมดุล) ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ โลหิตจาง เป็นต้น 7) ปัญหาการมองเห็นและการได้ยิน อาจเป็นผลมาจากโรคเบาหวาน ต้อหิน ต้อกระจก จอประสาทตาเสื่อม ภาวะกระดูกพรุน เกิดจากการบางลงของเนื้อกระดูก ทำให้เปราะบาง หักหรือยุบง่าย ซึ่งส่วนใหญ่พบได้ในผู้หญิงวัยหลังหมด ประจำเดือนและผู้ชายอายุมากกว่า 70 ปี โดยทั่วไปมักไม่แสดงอาการใดๆ มีสาเหตุเกิดจากสภาวะวัยทอง ขาดฮอร์โมน เพศหญิงหรือชาย การบริโภคอาหารที่มีแคลเซียมไม่เพียงพอในวัยหนุ่มสาว การรับประทานยาสเตียรอยด์ติดต่อกันเป็น ระยะเวลานาน
        โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลิพัง ได้เล็งเห็นความสำคัญของภาวะการเจ็บป่วยดังกล่าวใน ผู้สูงอายุจึงได้จัดทำ “โครงการผู้สูงวัย ปลอดภัย ปลอดโรค” ขึ้น โดยนำร่องในสมาชิกที่มีผู้สูงอายุในครอบครัวที่พร้อม และสมัครใจเข้าร่วมโครงการ เพื่อให้สมาชิกที่มีผู้สูงอายุในความดูแลมีความรู้ความเข้าใจในอาการแสดงทั้ง 8 กลุ่มอาการ ที่ถูกต้อง สามารถนำไปใช้ในการเฝ้าระวังและป้องกันโรคต่างๆที่อาจเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุในครอบครัวได้รวมทั้งหากมี ผู้สูงอายุในครอบครัวที่เกิดโรคขึ้นแล้วก็จะสามารถให้การดูแลผู้สูงอายุให้ดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุข มีชีวิตที่ยืนยาว ตลอดจนสามารถนำองค์ความรู้ที่ได้รับไปขยายผลให้แก่บุคคลอื่นในชุมชนที่ไม่ได้เข้าร่วมโครงการ และสามารถต่อยอดไป ยังชุมชนใกล้เคียงได้

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้สมาชิกที่มีผู้สูงอายุในครอบครัวในชุมชนตำบลลิพังที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจในอาการ แสดงทั้ง 8 กลุ่มอาการที่ถูกต้อง สามารถเฝ้าระวังและป้องกันโรคผู้สูงอายุในครอบครัวได้

กิจกรรม/การดำเนินงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

ประชาชนที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง สามารถเฝ้าระวังและป้องกันโรคจากอาการแสดง ทั้ง 8 กลุ่มอาการของผู้สูงอายุในครอบครัวได้ สามารถส่งต่อผู้สูงอายุที่พบอาการผิดปกติไปรับการรักษาต่อได้อย่างถูกต้อง

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น