กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันประเทศไทย มีประเด็นความท้าทายการพัฒนาในหลายมิติที่กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วรวมถึงการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรที่มีสัดส่วนประชากรวัยเด็กและวัยทำงานลดลง ในขณะเดียวกันประชากรสูงอายุเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ได้กำหนดทิศทาง การพัฒนาในระยะยาว ที่จะมุ่งสู่วิสัยทัศน์ “ประเทศไทยมีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน เป็นประเทศที่พัฒนาแล้ว และสามารถเปลี่ยนผ่านประเทศไปพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ใหม่ของโลกได้” จึงมีเป้าหมายสำคัญ คือ การพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต เพื่อการพัฒนาในทุกมิติและทุกช่วงวัย ให้เป็นคนดี คนเก่งและมีคุณภาพ โดยเฉพาะเด็กปฐมวัย ซึ่งเป็นต้นน้ำของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ เพื่อสนับสนุนการเจริญเติบโตของประเทศ ลดความเหลื่อมล้ำของสังคม เพิ่มการกระจายรายได้ และพัฒนาการให้บริการทางสังคมที่มีคุณภาพอย่างทั่วถึง และขับเคลื่อนประเทศสู่เศรษฐกิจและสังคม ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม  ซึ่งสอดคล้องกับแผนพัฒนาเด็กปฐมวัย พ.ศ. 2564 – 2570 คือ เด็กปฐมวัยทุกคน ต้องได้รับการพัฒนาอย่างรอบด้าน เต็มตามศักยภาพ ภายใต้การมีส่วนร่วมระดมทรัพยากรที่เพียงพอ ต่อการพัฒนาเด็กปฐมวัย ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกระดับ พร้อมส่งต่อพลเมืองคุณภาพของชาติ จังหวัดปัตตานี มีกรอบแนวคิดในการดำเนินงานในการดูแลเด็กปฐมวัย โดยมีนโยบาย smart kids เด็กปฐมวัยสุขภาวะดี ทั้ง 5 ด้าน ได้แก่ ด้านโภชนาการ ด้านพัฒนาการ ด้านวัคซีน ด้านทันตกรรม และภาวะซีด เพื่อเด็กปัตตานี สุขภาพดี ไอคิวดีที่ 104 ในปี 2570 การพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนเป็นเป้าหมายสำคัญของการพัฒนาประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดแนวทางการดำเนินงานเพื่อให้ประชาชนมีสุขภาวะ (well-being) ทั้งมิติทางกาย ใจ สังคม และปัญญา (จิตวิญญาณ) และมิติของคน ครอบครัว ชุมชน และสังคมมากขึ้น โดยเริ่มจากวัยต้นของชีวิต คือ เด็กปฐมวัยซึ่งเป็นวัยที่มีความสำคัญ เนื่องจากเป็นวัยที่มีการพัฒนาอย่างรวดเร็วทั้งทางด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ สังคม และเป็นวัยที่เริ่มต้นการรับรู้และรับรู้ เพื่อเป็นพื้นฐานของช่วงวัยต่อไป   จากการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพเด็กปฐมวัยในตำบลพิเทน ปีพ.ศ. 2565 - 2566 พบว่าเด็กยังประสบปัญหาภาวะทุพโภชนาการเป็นจำนวนมาก จากรายงานการเฝ้าระวังภาวะทุพโภชนาการเด็ก 0-5 ปี พบว่า เด็กมีภาวะเตี้ยร้อยละ 25.18 , 34.81 ตามลำดับ และพบเด็กมีภาวะผอมร้อยละ 5.91 , 9.28 ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น และไม่ผ่านเกณฑ์เป้าหมายที่กระทรวงสาธารณสุข กำหนดไว้ว่าเด็กเตี้ยไม่เกินร้อยละ10 และผอมไม่เกินร้อยละ 5 ของกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด และในปี 2566 ได้มีการดำเนินงานคัดกรองซีด ในเด็ก 6-12 เดือน พบเด็กที่มีภาวะซีด ร้อยละ 31.58 ซึ่งเกินกว่าตกเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ไม่เกินร้อยละ 20 สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากเด็กกินนมผสม แม่ซีดตอนตั้งครรภ์ และฐานะเศรษฐกิจทางครอบครัว ทำให้เด็กมีโภชนาการที่ไม่ดี ในส่วนของการดำเนินงานคัดกรองพัฒนาการ ปีพ.ศ. 2564 – 2566 พบเด็กสงสัยพัฒนาการล่าช้า ร้อยละ 43.64 , 35.98 , 40.58 ตามลำดับ ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 หลังจากได้รับการกระตุ้นโดยผู้ปกครอง 30 วัน และได้รับการติดตามโดยเจ้าหน้าที่ พบว่าเด็กมีพัฒนาการที่สมวัยร้อยละ 81.48 , 85.59 , 79.04 ตามลำดับ ไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไว้ที่ร้อยละ 90 แนวโน้มลดลง ในส่วนของการดำเนินงานวัคซีนในพื้นที่ ปีพ.ศ. 2564 – 2566 พบว่าความครอบคลุมการได้รับวัคซีน อายุ 1 ปี อยู่ที่ร้อยละ 10 , 11.7 , 5.94 ตามลำดับ เกณฑ์ร้อยละ90 ยกเว้น วัคซีน MMR ร้อยละ 95 ความครอบคลุมการได้รับวัคซีน อายุ 2 ปี อยู่ที่ร้อยละ 22.12 , 10.09 , 3.16 ตามลำดับ ความครอบคลุมการได้รับวัคซีน อายุ 3 ปี อยู่ที่ร้อยละ 17.46 , 9.48 , 6.25 ตามลำดับ และความครอบคลุมการได้รับวัคซีน อายุ 5 ปี อยู่ที่ร้อยละ 6.2 , 7.32 , 7.81 ตามลำดับ จะเห็นได้ว่าความครอบคลุมการได้รับวัคซีนภาพรวมมีแนวโน้มที่ลดต่ำลงทุกช่วงวัย และยังไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดร้อยละ90 ของทุกช่วงอายุ ยกเว้น วัคซีน MMR ช่วงอายุ 1 ปี เกณฑ์ร้อยละ 95 ในส่วนของการดำเนินงานตรวจทันตกรรม ในเด็กอายุ 3 ปี ในปีพ.ศ. 2564 – 2566 พบเด็กที่มีฟันผุอยู่ที่ร้อยละ 27.78 , 16.43 , 25.78 ตามลำดับ จากเป้าหมายที่ได้รับการตรวจฟันที่ร้อยละ 67.50 , 21.74 , 63.64 ตามลำดับ ซึ่งเกินเกณฑ์ค่าเป้าหมายที่กำหนดไว้ว่าเด็กฟันผุต้องไม่เกินร้อยละ 50 ของเด็กที่ได้รับการตรวจฟัน (ที่มาของข้อมูล ศูนย์ข้อมูลสุขภาพจังหวัดปัตตานี (HDC)) จากสภาพปัญหาดังกล่าว โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลพิเทน ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญ ในการดูแลและส่งเสริมสุขภาพเด็กให้เหมาะสมตามวัย จึงได้จัดทำโครงการการหนูน้อย Smart Kids พิชิต 5 ด้าน ปีงบประมาณ ๒๕๖๗ นำร่องดำเนินการในเด็กที่อาศัยอยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เพื่อประเมินและแก้ไขปัญหา สร้างความตระหนักให้ครอบครัวและชุมชน ได้มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาและพัฒนางานด้านสาธารณสุขอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเด็กเป็นทรัพยากรสำคัญที่จะเติบโตเป็นกำลังสำคัญของชาติในอนาคต การจะทำให้เด็กเติบโตอย่างมีคุณภาพ มีความสมบูรณ์ทั้งร่างกาย มีความฉลากทางสติปัญญาและอารมณ์ปรับตัวอยู่ในสังคมแห่งการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบันได้อย่างมีคุณภาพ