กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

โรคความดันโลหิตสูงจัดเป้นปัญหาคุกคามสุขภาพของคนทั่วโลก เนื่องจากเป็นโรคเรื้อรังที่รักษาไม่หายขาดลักษณะของการดำเนินของโรคค่อยเป็นค่อยไป เปรียบเหมือนภัยเงียบทางสังคมในด้านสุขภาพ โดยร้อยละ 90-95 มักไม่ทราบสาเหตุ ส่วนใหญ่เชื่อว่ามีปัจจัยเสี่ยงจากการละเลยวิถีการดำเนินชีวิตของการมีสุขภาพที่ดี กรรมพันธ์และความเสื่อมของร่างกายตามอายุขัยของบุคคล ในระยะแรกผู้ป่วยจะไม่มีอาการผิดปกติ แต่พยาธิสภาพของโรคจะลุกลามช้าๆ จนมีอาการรุนแรงมากขึ้น เป็นสาเหตุสำคัญต่อการเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง ส่งผลให้เกิดอันตรายจากภาวะแทรกซ้อน ได้แก่ โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง อัมพาต โรคไตวาย นำไปสู่การเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ผู้ที่มีชีวิตรอดอาจจะต้องมีภาวะความพิการ ซึ่งเป็นภาระต่อเนื่องหลังจากการรักษาไปตลอดชีวิตและทำให้สูญเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาสูง อย่างไรก็ตามโรคความดันโลหิตสูง เป็นโรคที่สามารถป้องกันหรือสามารถลดความรุนแรงของโรคได้ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพให้ถูกต้อง รวมทั้งการดูแลตนเองที่ถูกต้องเหมาะสมด้วย องค์การอนามัยโลกรายงานว่าทั่วโลกที่มีผู้มีความดันโลหิตสูงเกือบถึงพันล้านคน ซึ่งสองในสามของจำนวนนี้อยู่ในประเทศกำลังพัฒนา และเป็นสาเหตุการตายที่สำคัญทั่วโลกสูงถึง 8 ล้านคนต่อปี คาดการณ์ว่านปี พ.ศ. 2568 ประชากรวัยผู้ใหญ่ทั่วทั้งโลกจะเป็นผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง 1.46 พันล้านคน นอกจากนี้ครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยที่เสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองและโรคหัวใจขาดเลือดเกิดจากความดันโลหิตสูง สำหรับสถานการณ์โรคความดันโลหิตสูงในประเทศไทย จากรายงานการเฝ้าระวังโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง พ.ศ.2555 พบว่าโรคความดันโลหิตสูง มีความชุกสะสมสูงสุด 3,398,412 ราย หรือคิดเป็นอัตราความชุก 5,288.01 ต่อประชากรแสนคน สถานการณ์การป่วยและการเข้ารับการรักษามีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในทุกภาค เมื่อเปรียบเทียบอัตราป่วยจากปี 2546 และปี 2557 พบอัตราผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงต่อประชากรแสนคน มีอัตราเพิ่มขึ้นเป็น 5 เท่า และจากข้อมูลสถิติตสาธารณสุขไทยปี พ.ศ. 2557 พบว่าอัตราการตายจากสาเหตุโรคความดันสูลเพิ่มขึ้นทุกปี โดยในปี 2557 มีผู้เสียชีวิตจากสาเหตุความดันโลหิตสูง จำนวน 7,115 คนต่อประชากรแสนคน ซึ่งสุงกว่าข้อมูลการตายปี 2556 ที่มีจำนวน 5,165 คนต่อประชากรแสนคน จังหวัดปัตตานีพบว่า ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงจำนวน 48,267 คน คิดเป็นอัตราความชุก 7148.92 ต่อประชากรแสนคน ซึ่งสูงกว่าอัตราความซุกระดับประเทศ ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ประกอบด้วย 13 ตำบล ซึ่งตำบลรูสะมิแลเป็นตำบลหนึ่งในอำเภอเมืองปัตตานี มีประชากรอาศัยอยู่ 17,915 คน จากสถิติตระบบคลังข้อมูลโรคไม่ติดต่อ สำนักสาธารณสุขจังหวัดปัตตานี ตบจำนวนผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่มารับการรักษาที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลรูสะมิแล อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ในปี พ.ศ. 2557 และ 2558 จำนวน 107 และ 252 คนตามลำดับ อีกทั้งพบว่าโรคความดันโลหิตสูงมีอัตราการรับบริการที่คลินิคโรคเรื้งรังสูงเป็นอันดับ 1 และมีผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมระดับความดันโลหิตเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 45.79 เป็นร้อยละ 64.5 ในจำนวนนี้พบภาวะแทรกซ้อนด้วย โรคหัวใจและหลอดเลือด ร้อยละ 6.11 โรคหลอดเลือดสมองร้อยละ 5.89 และโรคไตและการทำงานของไตบกพร่อง ร้อยละ 7.93 จากแนวโน้มของการป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมเพิ่มขึ้นทุกๆปีส่งผลให้อัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆของโรคมากยิ่งขึ้น ซึ่งจากงานวิจัยพบว่าการเพิ่มของ Systolic blood pressure (SBP) 20 มิลลิเมตรปรอท หรือ diastolic และ blood pressure (DBP) 10 มิลลิเมตรปรอท ในผู้ป่วยอายุระหว่าง 40-69 ปีจะทำให้เพิ่มอัตราการตายจาก Stroke และ ischemic heart disease ขึ้นมากกว่าสองเท่าตัว ในทางตรงกันข้ามหากสามารถควบคุมความดันโลหิตได้ อยู่ในระดับเป้าหมายหรือต่ำกว่า 140/90 มิลลิเมตรปรอท จะสามารถช่วยลดโอกาสการเกิดอัมพฤกษ์อัมพาตลงได้ร้อยละ 35-40 ลดการเกิดโรคหัวใจล้มเหลวได้มากกว่าร้อยละ 50 และลดการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตายได้ร้อยละ 20- 25 ซึ่งการควบคุมระดับความดันโลหิตให้ได้ตามเป้าหมายทำได้โดยการรักษา ด้วยกรใช้ยาร่วมกับการปรับเปลี่ยนลักษณะการดำเนินชีิวต ได้แก่ การควบคุมน้ำหนัก ลดการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัว จำกัดปริมาณเกลือ โซเดียมในอาหาร เพิ่มการออกกำลังกายแบบแอโรบิค หยุดสูบบุหรี่ จำกัดการดื่มสุรา พักผ่อนให้เพียงพอและลดความเครียด จากงานวิจัยพบว่าการไม่สามารถปฎิบัติตนในการดูแลตนเองและไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างต่อเนื่องเป็นสาเหตุสำคัญอย่างหนึ่งที่ส่งผลให้ผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมระดับความดันโลหิต ดังนั้น การจัดโครงการเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลดความดันโลหิตสูง จึงเป็นการพัฒนาคุณภาพระบบการบริการสุขภาพและพัฒนาทักษะ การเสริมพลังศักยภาพการดูแลตนเอง เพื่อนำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของการส่งเสริมวิถีชีวิตประจำวันให้เอื้อต่อการมีสุขภาพที่ดี และสามารถควบคุมระดับความดันโลหิตให้อยู่ในระดับเป้าหมายได้ในระยะยาว รวมทั้งลดโอกาส การเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคต่อไปได้